อยากถามเรื่องหีบผ้าที่ใช้อบร่ำเสื้อผ้าของคนสมัยก่อน

[สนธยากาล]

เวลาอ่านประวัติศาสตร์สมัยรัชกาลที่ห้า สาวชาววังจะมีการอบร่ำเสื้อผ้าให้หอม อยากรู้ว่าหีบที่ใช้เป็นแบบไหนค่ะ  แล้ว ใช้กลิ่นของดอกอะไรบ้าง อยากทราบวิธีทำด้วยค่ะ

[เทาชมพู]

ตอบทีละข้อนะคะ
๑)หีบเสื้อผ้าที่ชาววังนิยมในรัชกาลที่ ๕   เป็นหีบสี่เหลี่ยม ทั้งตัวหีบและฝาทำด้วยหนัง  สีแดงและดำ มีขนาดเล็กใหญ่ต่างกัน   มักมีลายมังกรเขียนอยู่บนหีบ
๒)ผ้าก่อนจะอบให้หอม  ต้องต้มให้หอมเสียก่อน  ด้วยการเอาต้มน้ำใส่อ่าง  เอาไม้ชะลูดหอมที่หั่นเป็นฝอยๆใส่ลงไป  ต้มพร้อมน้ำ จนมีกลิ่นหอม  หลังจากนั้นก็เอาเมล็ดพืชที่เรียกว่าลูกซัดใส่ลงไปด้วย  พอได้ความร้อน มันก็จะมียางเหนียวๆออกมาจากเม็ด   ยางนี้เคลือบผ้านุ่งให้แข็งไม่เหี่ยว   เมื่อซักผ้าเอาขึ้นมาแล้วขัดผ้าด้วยหอยตัวโตๆอีกที  ผ้าจะเรียบเป็นมันเหมือนฉีดน้ำยาฉีดผ้า
๓) ผ้าที่ซักสะอาดตากแดดแห้งแล้ว  ถ้าเป็นผ้าห่มเอามาจีบแบบผ้าพลีต มัดให้รอยจีบอยู่คงตัว   ส่วนผ้านุ่งซึ่งเป็นผ้าลายเอามาขัดด้วยหอยตัวใหญ่เหมือนหอยโข่งให้เรียบ ก่อนเก็บเข้าหีบอบร่ำ
๔)วิธีอบผ้า ใช้ควันเทียนรม ผสมกลิ่นกระแจะให้อบอวลติดอยู่ในหีบเสียก่อน   แล้วเอาผ้าลงอบลงในหีบ   โรยดอกไม้สด อย่างดอกมะลิ กุหลาบ  กระดังงาลนไฟ  เทียนกิ่ง ชำมะนาด ลงไปแล้วแต่ใครจะชอบดอกไม้หอมแบบไหน
ที่ฝาหีบด้านในทากระแจะผสมน้ำปรุง ซึ่งเป็นน้ำหอมไทยกลั่นจากดอกไม้ไทยหลายชนิด ออกมาเป็นน้ำสีเขียวใสกลิ่นหอมมาก  
ชาววังจะประกวดประขันกันเรื่องทำน้ำปรุงว่าใครทำหอมกว่าใครค่ะ

[รินคำ]

ตามกลิ่นเข้ามาฟังเป็นความรู้ด้วยค่ะ

เคยได้ยินว่าสมัยก่อนผ้านุ่งสาวชาววังหอมขนาดที่ว่าลุกไปแล้ว กลิ่นยังหอมติดกระดานอยู่เลย

ไม่ทราบว่าสูตรตำหรับน้ำปรุงเหล่านี้จะยังหลงเหลืออยุ่อีกมากมั้ยนะคะ

[เทาชมพู]

น้ำปรุง  ใช้ใบเนียมโขลกละเอียดคั้นแต่น้ำ มาปรุงด้วยพิมเสน  ชะมดเช็ด และหัวน้ำหอมสกัดด้วยแอลกอฮอล์  
รู้แต่นี้ละค่ะ  ที่เป็นสีเขียวก็เพราะใบเนียม
ส่วนน้ำอบ รู้มากกว่านี้หน่อย คือใช้น้ำฝนสะอาดลอยดอกกระดังงา อบด้วยเครื่องหอมคือผิวมะกรูดหั่นฝอย กำยาน  น้ำตาลทรายแดง พิมเสน
เอาใส่ตะคัน จุดไฟให้เป็นควันแล้วลอยในน้ำ  ปิดฝาอบไว้ในนั้นหลายวันจนน้ำเป็นสีเหลืองอ่อนๆ กลิ่นหอม
กลิ่นนิยมที่สุดคือกลิ่นดอกชมนาด  พิกุล และพุทธชาด
ต้องใส่หัวน้ำหอมลงไปด้วย

[สนธยากาล]

ขอบคุณคุณเทาชมพูมากค่ะที่ให้ข้อมูล