ถ้าว่าไปแล้วสาละที่คนไทยเคยได้ยินชื่อก็มีอยู่ ๓ ชนิดนั่นแหละ ได้แก่ สาละอินเดีย สาละลังกาและสาละไทย (รัง)
คุณประวิทย์ จำปาทอง เขียนเล่าไว้ใน
บทความเรื่อง "สาละ" หนังสือพิมพ์ไทยโพสต์ อาทิตย์ที่ ๙ พฤษภาคม ๒๕๕๓ พบพระภิกษุรูปหนึ่ง ท่านเมตตามอบหนังสือตำนานวัดบวรนิเวศวิหารให้ เป็นหนังสือจัดพิมพ์ถวาย สมเด็จพระญาณสังวร เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร ในการฉลองพระชนมายุครบ ๖ รอบวันที่ ๓ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๒๘
ในหนังสือหน้า ๑๒๖ เขียนว่า ในการพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลเนื่องในวันอาสาฬหบูชา และเทศกาลเข้าพรรษาศก ๒๕๑๑ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงปลูกต้นสาละ ณ บริเวณหน้าวัด ด้านพระตำหนักเพชร ต้นสาละทรงปลูกคราวนี้ ๓ ชนิดคือ สาละอินเดีย สาละลังกาและสาละไทย (รัง)
สาละลังกา รัฐบาลประเทศศรีลังกาได้ถวายสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (จวน อุฎฐายี) สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก วัดมกุฏกษัตริยาราม ซึ่งเสด็จเยือนประเทศศรีลังการะหว่างวันที่ ๑๐-๒๐ กุมภาพันธ์ ๒๕๑๐ จำนวนหลายต้น และทรงประทานแก่พระสาสนโสภณ เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร ซึ่งเป็นผู้หนึ่งที่ร่วมในการเสด็จเยือนประเทศศรีลังกาครั้งนั้นมา ๑ ต้น ส่วนต้นสาละอินเดียและสาละไทย (ต้นรัง) ได้ติดต่อขอให้ทางกรมป่าไม้ช่วยจัดหาให้ เพื่อทูลเกล้าฯ ทรงปลูกในคราวนี้
ครั้นวันที่ ๙ กรกฎาคม ๒๕๑๑ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จฯ มายังหน้าวัด ด้านตำหนักเพชร ทรงปลูกต้นสาละอินเดีย ซึ่ง ม.จ.ชัชวลิต เกษมสันต์ เป็นผู้ทูลเกล้าฯ ถวายแล้วทรงปลูกต้นสาละไทย (รัง) ซึ่งพลเอกหลวงกัมปนาทแสนยากร องคมนตรีเป็นผู้ทูลเกล้าฯ ถวาย แล้วทรงปลูกต้นสาละลังกา ซึ่งนายดุสิต พานิชพัฒน์ อธิบดีกรมป่าไม้ เป็นผู้ทูลเกล้าฯ ถวายแล้วเสด็จฯ กลับ
ต้นสาละลังกา เป็นต้นไม้ขนาดกลางไม่ผลัดใบ เรือนยอดเป็นพุ่มทึบ ต้นสูงประมาณ ๑๕ เมตร โตวัดรอบ ๘๐-๑๐๐ เซนติเมตร ดอกสีชมพูขนาดใหญ่ออกเป็นกระจุกตามกิ่งแก่และลำต้น ผลกลมสีน้ำตาลโต วัดผ่าเส้นศูนย์กลาง ๖-๘ เซนติเมตร เป็นพืชพันธุ์ประจำทวีปอเมริกาเขตร้อน จัดอยู่ในวงศ์ไม้กระโดน ภาษาอังกฤษเรียกว่า (Cannon Ball tree) แปลว่าลูกปืนใหญ่ ไม่ทราบเหตุผลว่าทำไมชาวพุทธในลังกาจึงเรียกว่าต้นสาละ
หลวงบุเรศรบำรุงการ ท่านกล่าวว่า สวนพฤกษศาสตร์ลังกานำไม้ต้นนี้มาจากตรินิแดด คิวบา ในปี ๑๘๘๑ แต่น่าประหลาดใจที่มาเรียกกันว่าสาละ ลังกา ทั้ง ๆ ที่ไม่ใช่ไม้ถิ่นลังกาเลย ข้อที่ประหลาดที่สุดก็คือ ต้นสาละถิ่นเดิมเนปาล ซึ่งเป็นถิ่นภูมิลำเนาของพระพุทธเจ้า เรียกตามภาษาสันสกฤตว่า Sal ตรงกับสาละ แล้วกลับจะมานับถือต้นลูกปืนใหญ่ที่ลังกานั้นน่าจะขาดเหตุผล
ต้นสาละอินเดียหรือต้นสาละที่พระพุทธองค์ประสูติและปรินิพพานนั้น เป็นต้นไม้ขนาดใหญ่ประเภทผลัดใบสูง ๒๐-๒๕ เมตร โตวัดรอบ ๑๐๐-๑๘๐ เซนติเมตร พบขึ้นอยู่ทั่วไปในแคว้นอุตรประเทศ ของประเทศอินเดียและในประเทศเนปาล และตามภาคเหนือของประเทศพม่า พันธุ์ไม้ชนิดนี้จัดอยู่ในวงศ์ไม้ยาง มีชื่อทางพฤกษศาสตร์ว่า Shorea robusta ชาวอินเดียเรียกกันว่า Sal หรือ Sala ใบดอกผลมีลักษณะคล้ายกันกับไม้รังมาก
ในการแปลถอดความเกี่ยวกับพุทธประวัติจากภาษาบาลี ปราชญ์ฝ่ายไทยจึงใช้ชื่อว่า "ไม้รัง" ทั้งนี้คงเนื่องจากพระสงฆ์ไทยที่ได้จาริกไปนมัสการพระพุทธเจดีย์สถานต่าง ๆ ในประเทศอินเดีย ได้เห็นไม้สาละแล้วก็เข้าใจว่าจะเป็นไม้ชนิดเดียวกันกับไม้รังของเรา
ต้นสาละหรือต้นรังนั้น มีลักษณะคล้ายคลึงกับต้นสาละอินเดียมาก จึงเกิดการเข้าใจผิดแปลพุทธประวัติขึ้น ตำราประวัติพระพุทธศาสนาเล่มเก่า ๆ จึงกล่าวว่า พระพุทธองค์ประสูติใต้ต้นรัง!
ใครอยากเห็นต้นสาละ ไปชมได้ที่วัดบวรนิเวศวิหารครับ. 