ทรงผมคนไทยโบราณ

[siamese]

ยังหาภาพสาวชาวอยุธยา ผมยาวประบ่างามๆ ไม่เจอเลย

[werachaisubhong]

ผมแกละ
ผมแกละ หมายถึง "ผมที่เอาไว้แหยมที่แง่ศีรษะ" เด็กบางคนก็มีแกละเดียว บางคนมีสองแกละ บางคนว่ากันว่ามีสามแกละก็มี คำล้อเลียน"ผมแกละ กระแดะใส่เกือก ตกน้ำตาเหลือก ใส่(เหลือ)เกือกข้างเดียว"

[werachaisubhong]

ผมโก๊ะ
คือผมที่ไว้เป็นหย่อมหรือปอยคล้ายผมแกละ แต่ไม่ได้ถักเปียอย่างผมเปีย เพียงแต่ผูกไว้ไม่ให้รุงรัง จนสร้างความรำคาญให้เด็ก คำนี้ในพจนานุกรมไม่มีจึงไม่ได้ให้ความหมายไว้ สรุปรวมลักษณะจากปากคำ และการให้ความหมายของชาวบ้านก็ หมายถึง ผมที่เอาไว้เป็นแหยมตรงขวัญซึ่งเป็นส่วนหักมุมของศีรษะนั่นเอง คำว่า โก๊ะ มาจากคำว่าอะไรไม่มีใครทราบ สำหรับคำว่า "แหยม" นั้นหมายถึง "หย่อม ปอย ผมที่เอาไว้เป็นกระจุกบนศีรษะนอกจากจุก"

[werachaisubhong]

ผมเปีย
ผมเปีย หมายถึง "ผมที่ถักห้อยยาวลงมา" ซึ่งอันที่จริงแล้ว ผมเปียนี้ที่แท้ก็คือ ผมโก๊ะ ผมแกละ ที่เอามาถักนั่นเอง เด็กผมแกละบางคนก็ปล่อยผมแกละให้สยายพริ้วไปตามลม ถ้าพ่อแม่รำคาญตาเข้าก็ จับมาถักเปียเสีย ทำให้ดูเรียบร้อยขึ้น คำล้อเลียน ผมเปีย "ผมเปีย เลียใบตอน พระตีกลองตะลุ่งตุ้งแช่"

พิธีตัดเปีย หลังจากการทำพิธีโกนผมไฟ แล้วเด็กไว้ผมจุกหรือผมเปีย จนอายุย่างเข้าสู่วัยแรกรุ่น คือเด็กชายจะอายุราว 13 ปี เด็กหญิงอายุประมาณ 11 ปี บิดามารดาหรือผู้ปกครองเห็นว่าควรจะทำพิธีโกนจุกหรือตัดเปียได้แล้ว ก็จะจัดการตระเตรียมงาน ซึ่งอาจจะทำไปพร้อมกับการทำบุญบ้านด้วยก็ได้ เพื่อเป็นการประหยัดในคราวเดียวกัน ก่อนที่จะเริ่มงานจะต้องนำวัน เดือน ปี ของเด็กไปให้โหรกะเวลาฤกษ์ให้เสียก่อน แต่ต้องมิให้ตรงกับวันอังคาร เพราะถือกันว่าวันอังคารเป็นวันห้ามโกนจุก

การไว้ผมทรงต่าง ๆ ของเด็กไทยโบราณ มีสาเหตุดังนี้ ไว้ไปตามประเพณี ส่วนใหญ่จะให้เริ่มไว้หลังจากทำพิธีโกนผมไฟแล้ว โดยจะเหลือผมตรงขม่อมไว้ เพราะเชื่อกันว่าหากโกนผมทิ้งไปหมด ขวัญจะไม่มีที่อาศัย แล้วก็เริ่มไว้จนยาวตั้งแต่นั้นเรื่อยมา ไว้เพราะเป็นการแก้เคล็ด เนื่องจากเด็กมักเจ็บไข้ออด ๆ แอด ๆ อยู่เสมอ หรือเป็นเด็กที่เลี้ยงยาก ผู้ใหญ่จึงให้เปลี่ยนมาเป็นไว้จุก ไว้แกละ หรือไว้เปีย ไปตามแต่จะเห็นสมควร บางทีพอเปลี่ยนทรงผมแล้ว กลายเป็นเด็กแข็งแรงเลี้ยงง่ายไปเลยก็มี

http://campus.sanook.com/%E0%B9%82%E0%B8%AE%E0%B9%89%E0%B9%82%E0%B8%AB-%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%9C%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%81%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%99-910671.html

[werachaisubhong]

ยังหาภาพสาวชาวอยุธยา ผมยาวประบ่างามๆ ไม่เจอเลย

แล้วทรงแบบนี้เข้าไปทางสมัยอยุธยาได้เปล่าละครับ คุณ siamese

ที่มา.....http://talk.mthai.com/topic/15441

[siamese]

^
ผมยาวเกินไป ต้องแต่บ่าพอครับ  

นางละครรำตามภาพก็เห็นไม่ถนัด

[siamese]

สตรีอยุธยา ด้านบนไว้ทรงดอกกระทุ่ม มีไรผม ปล่อยด้านหลังยาวประบ่า

[siamese]

ตุ๊กตาดินเผา งมได้บริเวณเกาะเมือง อยุธยา เป็นแม่อุ้มลูก ทรงผมของแม่ ทรงดอกกระทุ่ม ด้านหลังปล่อยยาวประบ่า

[ธีร์]

นำตารางสรุปสำหรับทำการอันเป็นมงคลอย่างง่ายๆจากตำราพรหมชาติ ฉบัย ร.ศ.๑๒๐ ครับ

วัน   ตัดผม   ทาน้ำมัน   สระหัว   ตัดเล็บ   เย็บผ้า   หนูกันผ้า    ปลูกเรือน

๑(อาทิตย์)   อายุยืน   เสียศรี    อายุยืน   ดี   มิดี   มีไชย     มิดี
๒(จันทร์)   มิดี   เปนเสน่ห์   มิดี   มีลาภ    มิดี   สวัสดี     ดีนัก
๓(อังคาร)   ดีนัก   จำไข้   ดีนัก   มิดี   มิดี   จะทุกข์     อย่าปลูก
๔(พุธ)   มิดี   จำเร็ญ   มิดี   จำเริญ   จำเริญ   จะเกิดความ     ดีนัก
๕(พฤหัสฯ)   ดีนัก   มีไชย   ดี   มีทุขก์   มีไชย   จะไข้เจ็บ     ดีนัก
๖(ศุกร์)   เสน่ห์   ได้ลาภ   เสน่ห์   ได้ลาภ   ได้ลาภ   จะได้ลาภ     ยั่งยืน
๗(เสาร์)   ดี   ดี   ดี   มิดี   มิดี   จะแพ้ผู้ใหญ่     อย่าปลูก


อีกตำราท่านดูตามฤกษ์ ไม่ได้กำหนดเป็นวัน

ฤกษ์ตัดผมดี ๑,๕,๗,๘,๑๓,๑๔,๑๕,๑๗,๒๒,๒๓,๒๔,๒๗

[เทาชมพู]

 ถ้าคนผู้ใหญ่ ๆ ที่มีอายุมากมักชอบตัดสั้น ๆ ถ้าคนหนุ่มแล้วอยู่ข้างชอบยาวหน่อย ๆ ตามที่เขาเห็นงามกันในเวลานั้น ขุนนางแลราษฎรในเวลานั้นตัดผมมหาดไทยทั้งสิ้น

ที่เรียกว่าผมรองทรงนั้นฉเพาะตัดได้แต่ท่านที่มีบรรดาศักดิ์สูง ๆ สัณฐานทรงผมรองทรงนั้นก็คล้าย ๆ กันกับผมมหาดไทย แต่ไม่ใช้โกนใช้
ตัดทั้งสิ้น คือ ตัดไล่ให้ยาวขึ้นไปเปนลำดับจนให้รับกันกับทรง ข้างบนวิธีหวีก็หวีเหมือนผมมหาดไทย

รูปนี้  คือพระยาราชานุประพันธ์  (สุดใจ บุนนาค)  ทรงผมท่านคือรองทรงหรือมหาดไทยคะ

[เทาชมพู]

แล้วทรงผมแบบนี้  เรียกว่าอะไร
รูปนี้คือเจ้าพระยาภาณุวงศ์มหาโกษาธิบดี (ท้วม บุนนาค) ค่ะ

[pathuma]

สมัยก่อนเวลามีงานโกนจุกตามบ้านนอกจะทำกันน้องๆงานบวชเลย ญาติผู้น้องผมคนหนึ่งพ่อแม่ทำพิธีโกนจุกให้ มีการออกการ์ดเชิญไปร่วมงานด้วย

[pathuma]

เมื่อก่อนตามบ้านนอกผู้ใหญ่มักเรียกชื่อเล่นเด็ก ตามทรงผมที่ไว้ เช่น อีจุก ไอ้จุก(มีทั้งหญิงและชาย) ไอ้โก๊ะ(เฉพาะชาย) ไอ้เปีย อีเปีย (หญิงมากกว่าชาย) ไอ้แกละ อีแกละ(ชายมากกว่าหญิง)  เด็กเกิดใหม่ๆ ผมไม่ค่อยมี ก็เรียก ไอ้ เหน่ง ไอ้ โล้น เป็นต้น เด็กที่หมอตำแยตัดสายสะดือให้ไม่สวยทำให้ตอนหลังสะดือเกิดโป่งพองขึ้นมา เรียก ว่า ไอ้จุ่น ไม่ทราบว่าชาวเมืองตั้งชื่อเล่นตามทรงผมกันว่ากระไร

[siamese]

แล้วทรงผมแบบนี้  เรียกว่าอะไร
รูปนี้คือเจ้าพระยาภาณุวงศ์มหาโกษาธิบดี (ท้วม บุนนาค) ค่ะ

ควรจะเป็น "กระทุ่มกลาย" หรือเปล่าครับ จึงยกการตัดผมแบบฝรั่งประกอบดังนี้

"ถ้าตัดผมฝรั่งก็ตัดข้างหลังให้สั้นไว้ ข้างหน้าให้ยาวพอสมควร แลหวีแสกกลางปัดหวีผมหน้าให้เปนกระบัง หรือหวีให้เปนกระบังตามแต่เจ้าของจะชอบใจ ถ้าเปนดอกกระทุ่มญวนก็ตัดไล่ขึ้นไปข้างบนให้สั้น ทั้งหน้าหลังข้าง ๆ

พอสมควรกับทรงแลใบหน้าเจ้าของ ถ้ากระทุ่มกลายตัดให้ยาวกว่ากระทู่มญวนหน่อยหนึ่ง หวีขึ้นไปตรงให้ผมปัดไปข้างหลังแลข้างพอสลวย ๆ ถ้าเปนรองทรงก็ตัดเหมือนที่กล่าวมาแล้วข้างต้น จึ่งเอาตะไกรอย่างย่อมเก็บผมที่ไม่เรียบให้เรียบอีกครั้งหนึ่ง แล้วเปลื้องผ้าออกปัดผมเสียครั้งหนึ่ง แล้วก็คลุมลงใหม่ตะไกรเล็ก ๆ ขริบผมต้นฅอแลซอกหูให้หมดเรียบร้อย

แล้วจึ่งเอาแป้งนวนผัดตามต้นฅอ แลซอกหู ปัดด้วยแปรงให้ผมออกหมดแล้วเปนเสร็จกัน แต่ผมที่ตัดกันทุกวันนี้ ใช้ตัดกระทุ่มกลาย มากกว่ากระทุ่มญวนแลรองทรง ราคาจ้างตัดนั้น คนละหนึ่งเฟื้องเปนธรรมเนียม บางทีเจ้านายหรือขุนนางเรียกไปตัดไปทรงเครื่อง ช่างตัดต้องแต่งตัวให้เรียบร้อยสอาด แลตัดโดยประณีตกว่าราษฎรสามัญ การที่รังวัลแลประทานแก่ช่างตัดผมนั้นไม่เปนกำหนด แต่คงได้มากกว่าธรรมดาหลายเท่าช่างผู้หญิงนั้นยังไม่มีใครตั้งที่รับตัดผมเลย ยังคงใช้เครื่องมือกระเดียดกระทาย เที่ยวอยู่เหมือนช่างโบราณ ๆ วิธีที่ตัด ๆ ผมดอกกระทุ่มกลายเปนพื้น ไว้ผมทัดบ้างไม่ไว้บ้าง ผมรองทรงกระทุ่มไรมีบ้างแต่ไม่สู้มาก ราคาค่าจ้างตามธรรมดาเฟื้องหนึ่ง เหมือนกันไม่ผิดแผกอะไรกันเลยเหมือนกันทั้งสิ้นถ้าจะคิดถัวกันทุกตำบล"

[:D :D]

จำได้ว่าตอนเด็กๆ เวลาคุณพ่อไปร้านตัดผมจะตามไปด้วย
ได้เห็นขั้นตอนการตัดผม พอตัดผมเสร็จจะมีการแคะขี้หูด้วยค่ะ
แคะจริงจังนะคะ มีโคมไฟส่องดูข้างในหูด้วย ยังเคยได้แคะด้วยเลยค่ะ
ไม่ทราบว่าเดี๋ยวนี้ ร้านตัดผมชายยังมีการแคะหูกันอยู่อีกหรือไม่ค่ะ
และทำเนียมการแคะหูในร้านตัดผมชาย มีที่มาที่ไปอย่างไร ใครพอจะทราบบ้างคะ
(ร้านทำผมสตรีไม่มีการแคะหูค่ะ  )