โคลง กลอน กาพย์ ฉันท์ ร่าย

[willyquiz]

     ขอบคุณคุณอกนิษฐ์ครับ  ชมกันอย่างนี้เดี๋ยวผมก็ลอยตามคุณขึ้นไปหรอก (แต่สงสัยคงขึ้นไปไม่ถึง สูงเหลือเกิน)  เรื่องก็มาจากหลานปู่หลานตา
ตัวดีทั้งหลายเป็นต้นเหตุ   ตอนนี้ก็ไปลากเอาเพื่อนๆ มาร่วมแจมเข้าอีกแล้ว   กำหนดให้ผมสอนวิธีแต่งโคลง-กลอนทุกชนิด แล้ววางหัวข้อให้เสียด้วย
ทำอย่างกับผมเป็นเจ้าของเว็บอย่างนั้นแหละ  เดี๋ยว อ. เทาชมพู เหล่ผมตาย    ผมขอเรียนเชิญคุณอกนิษฐ์ให้แสดงฝีมือให้เยาวชนดูเป็นตัวอย่างด้วย
ครับ   คิดเสียว่าเป็นวิทยาทานแก่เด็กๆ นะครับ
     แม่หนูคนหนึ่งแอบเอาโคลงกระทู้ที่เธอแต่งไว้มาให้ผมดู  ความพยายามของเธอดีครับแต่เธอยังไม่เข้าใจดีพอ  เนื้อความในโคลงของเธอไม่ตรงกับ
กระทู้ที่เธอตั้งขึ้นมา   กระทู้มีอยู่สองชนิด คือ กระทู้มีความหมาย กับกระทู้ที่ไม่มีความหมาย   กระทู้ที่มีความหมายจะต้องแต่งถ้อยความให้สอดคล้อง
กับกระทู้นั้น   ส่วนกระทู้ที่ไม่มีความหมายจะแต่งอย่างไรก็ได้  กระทู้ของเธอคือ "กำแพงมีหู ประตูมีช่อง" กับ "คับที่อยู่ได้ คับใจอยู่ยาก" ซึ่งเป็นกระทู้
ที่มีความหมายทั้งคู่  แต่ด้วยเวลาจำกัดผมเลยแต่งไว้ให้เธอดูเป็นตัวอย่างเล็กๆ น้อยๆ เอาไว้ ซึ่งผมยังไม่พอใจนัก (ผมยังไม่ได้แก้ไขเลย)

                                    กำ    แหงหาญพล่อยพลั้ง        เจรจา
                                    แพง  เพลี่ยงเสียราคา             ต่ำต้อย
                                    มี     ความลับคับคา              ควรคิด
                                    หู     กระหายฟังถ้อย             ทั่วถ้วนทุกมุม

                                    ประ   สงค์เก็บเรื่องร้าย           หรือดี
                                    ตู     ไตร่ตรองพาที              มิดเมี้ยน
                                    มี     ตาส่องราวี                  หาข่าว
                                    ช่อง  อาจนำชี้เสี้ยน               ศึกเข้าทำลาย  ฯ

                                    คับ   แคบเขตบ้านพัก            อาศัย
                                    ที่    สุดเพียงราวไพร             หลับพริ้ม
                                    อยู่   เย็นหากดวงใจ              เป็นสุข
                                    ได้   แก่คนมักยิ้ม                ต่อสู้โชคชะตา

                                   คับ    ดวงจิตขัดข้อง              ทุกข์ทน
                                   ใจ     วิตกวกวน                  อัดอั้น
                                   อยู่    มิสุขร้อนรน                 อกเร่า
                                   ยาก   หยั่งกายควรดั้น             ดุ่มด้นค้นทาง  ฯ

     เนื่องจากกระทันหันเกินไปจึงแต่งได้ไม่ดีนัก  และบอกให้เธอลองหัดตั้งกระทู้อื่นๆ หลายๆ แบบ โดยยกตัวอย่างให้เธอดู

                                   ปากหวานก้นเปรี้ยว  อย่า          พึงทำ
                                   ปากว่าตาขยิบ        ปรำ          ชั่วให้
                                   ปากคอเราะราย      นำ            ศักดิ์เสื่อม
                                   ปากเปราะปากโป้ง   ไซร้          เลี่ยงเว้นเจรจา  ฯ

     นอกจากนี้ยังมีกระทู้ที่ไม่มีความหมายซึ่งเราจะใส่เรื่องราวใดๆ ลงไปก็ได้   ดูโคลงกระทู้ของบรมครูศรีปราชญ์เป็นตัวอย่าง

                                  ทะ  เลแม่ว่าห้วย                   เรียมฟัง
                                  ลุ่ม  ว่าดอนเรียมหวัง               ว่าด้วย
                                  ปุ่ม  เปือกว่าปการัง                 เรียมร่วม ความแม่
                                  ปู   ว่าหอยแม้กล้วย                ว่ากล้ายเรียมตาม  ฯ

[willyquiz]

                         -: หญิงเลว :-                                                              -: ชายทราม :-

            ทะ  เล่อทะล่าล้ำ          กลางวง                                             ทะ  เล้นทะลึ่งล้อ          กุลสตรี
            ลุ่ม  เลศเจตจำนง         แร่เร้น                                               ลุ่ม  หล่มแห่งกามินี        ต่ำช้า
            ปุ่ม  ปูดเปิดโดยจง        ใจร่าน                                               ปุ่ม  เปือกว่าฟองนที       เหลิงเล่น
            ปู   ล่อลวงชายเคล้น      หื่นห้ำกามา  ฯ                                      ปู   ร่ำปูราณร้า             บ่พ้นเดรัจฉาน  ฯ


                        -: หญิงงาม :-                                                                -: ชายดี :-

            ทะ  นุถนอมเกียรติไว้     ยืนยาว                                              ทะ  ลุกลางปล้องแส่       หมดดี
            ลุ่ม  ลึกวจีพราว           อ่อนน้อม                                           ลุ่ม  ลึกวาทวาที            เลิศล้ำ
            ปุ่ม  ปมก็ บ สาว          ไส้ออก มาเฮย                                     ปุ่ม  ปมเงื่อนพจนีย์         หลีกเลี่ยง นาพ่อ
            ปู   ชกะปูชิตพร้อม       พุทธเจ้าโมกษา  ฯ                                  ปู   ลาดไมตรีซ้ำ           กล่าวด้วยพจีพร  ฯ

[อกนิษฐ์]

"เมื่อกว่าสี่สิบปีที่แล้วขณะที่เรียนอยู่ชั้นมัธยมต้น" คะเนจากประโยคนี้ท่าน willyquiz ก็น่าจะอายุราว 50-60 ปีแล้ว อาวุโสมากกว่าผมเกินสิบปี ขออนุญาตเรียกน้าวิลลี่นะครับ

โคลงกลบทอักษรล้วนสลักแก้วที่มีแรงบันดาลใจมาจากเพลงบัวตูมบัวบานของน้าวิลลี่ นับว่าเป็นความคิดสร้างสรรค์มาก เด็กอายุสิบกว่าเขียนได้ขนาดนี้ต้องถือว่าฉายแต่น้อย เสียดายที่อาจารย์ท่านไม่อยู่ในวิสัยที่จะเจียรนัยเพชร ทำให้มิอาจฉายแววที่แท้จริงได้แต่เริ่ม

น้าวิลลี่ถามว่า "ใครเป็นผู้กำหนดว่ากลบทจะต้องเป็นอย่างนั้นอย่างนี้  มีหลักฐานบ้างหรือไม่ที่ตั้งกรอบแห่งกลบทไว้  ถ้ามี อ้างอิงจากแหล่งใด"

ผมมิใช่ครูบาอาจารย์ ได้แต่วิชาครูลักพักจำมา แม้จะด้อยในภูมิ แต่ก็อยากจะตอบ เผื่อเป็นวิทยาทานสำหรับผู้ไม่รู้ อาจจะมิใช่คำตอบตรงตัว แต่ก็อาจพอเทียบเคียงให้เป็นแนวคิดว่า

ตำรากลบทที่นักกวีไทยใช้เป็นแนวทางศึกษา หลัก ๆ มีอยู่ ๓ เล่มคือ จินดามณี แต่งโดยพระโหราธิบดี มีกลบทอยู่ ๖๐ ชนิด  ศิริวิบุลกิตติ์ แต่งโดยหลวงศรีปรีชา (เซ่ง) มีกลบอยู่ ๘๕ ชนิด และประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ มีทั้งหมด ๙๗ ชนิด มีทั้งกล อักษร และกลแบบ ส่วนใหญ่ ซ้ำกับกลบทใน ศิริวิบุลกิตติ์ [อ้างอิงจาก "กวีนิพนธ์ไทย เล่ม ๒"  โดย สุภาพร มากแจ้ง] ในเน็ตนี้ มีคนรวบรวมมาโพสต์หลายแห่งเหมือนกัน ค้นหาเร็ว ๆ เจอใน http://www.watkoh.com/forum/index.php?topic=2466.30 ก็พอเป็นแนวทางได้ นอกจากนี้ในเน็ตก็ยังเจออีกเล่มคือ กลบทสุภาษิต ของ หลวงธรรมาภิมณฑ์ (ถึก จิตรกถึก) ยอดกวีเมืองจันท์

ในความเห็นส่วนตัว การแต่งกลบทเป็นการฝึกฝีมือ เป็นการแสดงฝีมือของกวี ผู้ที่มีความสามารถเข้าขั้นแล้วสามารถคิดกลบทใหม่ ๆ ได้เองโดยไม่มีข้อจำกัด เพียงแต่แบบที่ต่างแล้วให้ความไพเราะกลับมีไม่มาก กลบทที่สร้างขึ้นมาหากไปลดเสน่ห์ของฉันทลักษณ์ก็ไม่น่าพิสมัยอะไร จึงไม่ค่อยมีใครแต่งเรื่องราวยาวเป็นกลบทมากนัก แต่มักแทรกกลบทเพียงวางวรรคบางบาท ย้ำ บางวรรคบางบาท เท่านั้น เพื่อสร้างสีสัน นอกจากนี้การแต่งกลบทสำหรับผู้เริ่มฝึกหัด เป็นเรื่องที่ดี เหมือนนักดาบที่ฝึกซ้อมให้แม่นฉมัง ถึงเวลาใช้งาน มันจะไหลลื่นออกมาเอง โดยไม่ต้องบอกว่าเป็นกลบทอะไร

หากจะคิดกลบทใหม่ ๆ ออกมา ส่วนมากก็ต้องไปเทียบตำราเก่าเสียก่อนว่าซ้ำกับของเก่าหรือเปล่า ซึ่งมักจะพบเสมอ ๆ ในเน็ต ที่มีผู้คิดกลบทขึ้นมาเอง เข้าใจว่าเป็นของใหม่ ก็ใส่ชื่อเพื่อเตือนความจำ ปรากฏภายหลังว่าซ้ำกับของเก่าเสียส่วนมาก แต่ก็มิได้ผิดอะไรหากจะสร้างขึ้นมา และก็พบอยู่บ่อย ๆ ถือเป็นการลับฝีมือของกวีรุ่นใหม่ ๆ เป็นของเล่นสนุก นับว่าดีเสียอีก เด็กรุ่นใหม่จะได้ไม่เบื่อฉันทลักษณ์โบราณไปเสียก่อน

หากจะถามว่าผมรู้เรื่องกลบทมากไหม ก็สามารถตอบได้ว่า รู้ไม่มาก และไม่ค่อยแต่งเท่าไหร่ เห็นน้าวิลลี่แต่งมาเยอะ ก็เห็นว่าน่าทึ่งอยู่ไม่น้อย จึงเข้ามาชื่นชม หากมีเวลาพอ จะร่วมแต่งด้วยครับ

        กลบทกลแบบเบ้า            เบาราณ
    กวีร่ำอักขระจาร                  แจ่มหล้า
    พิเศษพิสิษฐ์สาร                 สรรค์เสนาะ
    ลายลักษณ์เฟ้นอวดฟ้า           เฟื่องฟุ้งจรุงสยาม ฯ

[willyquiz]

     ผมไม่เคยนึกต่อว่าอาจารย์ผมเลยครับ  ถ้าคุณอกนิษฐ์อ่าน คคห. ของคุณหลวงเล็กแล้วจะเข้าใจ  เพราะนั่นคือสิ่งที่อาจารย์สอนผมครับ  ผมว่าท่านเมตตาผมเป็นพิเศษเสียด้วยซ้ำ
ถึงกับบอกให้ผมพกปทานุกรมนักเรียนติดตัวไว้เสมอเผื่อนึกอะไรไม่ออก  ผมว่าท่านเป็นแรงบันดาลใจของผม  กับอีกคนหนึ่งซึ่งทำให้ผมสนใจโคลงกลอนก็คือ pen-pal เพื่อนทาง
จดหมายของผมเมื่อในอดีต  เธอเป็นสาวป่าซาง ลำพูน อายุเท่ากัน แต่ชั้นเชิงในการแต่งโคลงกลอนของเธอผมทาบไม่ติดเลย  ชื่อของเธอก็คือปริศนา "ใครเอ่ย ?" ของผมไงครับ
เราเขียนกลอน-กาพย์-โคลง ทายปัญหากันทางจดหมายครับ  บางครั้งจดหมายทั้งฉบับก็เป็นคำกลอนหมด (เธอเขียนนะครับ ตอนนั้นผมไม่เก่งถึงขนาดเขียนยาวๆ แบบนั้น)  และมี
ภาษาคำเมืองแทรกมาด้วย   เธอคนนี้ทำให้ผมพยายามอย่างหนักเพื่อไม่ให้อายเธอได้ ในฐานะเราเป็นชาวกรุงใหม่และเธอเป็นชาวกรุงเก่า (เธอบอกอีกน่ะแหละ)
     เพราะเหตุดังนี้ ผมจึงอยากตามใจเด็กๆ ด้วยการแต่งอะไรก็ได้ตามที่ถูกแกขอ  นี่ผมก็ถูกขอมาจนไม่รู้ว่าจะเริ่มต้นตรงไหนแล้ว  ผมจึงอยากให้คุณอกนิษฐ์มาร่วมสนุกแต่งให้เด็กๆ
ดู  ลำพังผมคงไปได้ไม่กี่น้ำหรอกครับ  แค่ขอให้ผมแต่งฉันท์เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ฯ ผมก็มึนตึ๊บแล้ว  นี่ก็กำลังพยายามอยู่ไม่รู้ว่าจะไปได้ถึงไหน  ข้อสำคัญ
พวกโคลงกลอนต่างๆ พวกแกกำหนดให้ผมใช้ชื่อแม่บ้านผมเป็นหลัก เป็นการป้องกันไม่ให้ผมไปลอกโคลงกลอนของใครมาหลอกพวกแกน่ะครับ  ผมก็ต้องตามใจพวกแกตามเคย

กลอนดอกสร้อย :-

                                                                  -: บานชื่น :-
                                            บานเอ๋ยบานชื่น                            บุปผาอื่นหมื่นแสนมิแม้นเหมือน
                               เจ้าสวยสดงดงามตามติดเตือน                          ดั่งดวงเดือนเด่นฟ้ากว่าหมู่ดาว
                               อยู่แดนดินถิ่นใดใครก็รัก                               ซึ้งประจักษ์ใจเทียบเปรียบดังสาว
                               ชื่อบานชื่นชื่นบานหวานทุกคราว                        ยามเอื้อนกล่าววจีพี่ซึ้งเอย  ฯ

กลอนสักวา :-

                                                                  -: บานชื่น :-
                                         สักวามาลีมีดื่นดก                             พี่ขอยกบานชื่นขึ้นยืนสู้
                               ให้เป็นหนึ่งเหนือค่าความน่าดู                           คนมิรู้ร่านเยาะเพราะโง่งม
                               ใครจะว่าใดงามตามใจเขา                              แต่ลำเพาของพี่นี้งามสม
                               บุษบาดอกอื่นเขาชื่นชม                                พี่เพียงดมดอกบานชื่นรื่นใจเอย  ฯ

[เทาชมพู]

กลบท มีอยู่หลายบทในนิราศสุพรรณ ของสุนทรภู่

(สรล้วน)
(๒๘๖) ๏ เขาเขียวโขดคุ่มขึ้น                เคียงเคียง
ร่มรื่นรุกข์รังเรียง                                 เรียบร้อย
โหมหัดหิ่งหายเหียง                            หัดหาด แห้วแฮ
ยางใหญ่ยอดยื่นย้อย                          โยกโย้โยนเยนฯ

(ราชสีห์เทียมรถ)
(๒๙๒) ๏ ยลโศกยามเศร้ายิ่ง                ทรวงเย็น
คิดสุดขัดแสนเข็ญ                                 โศกไข้
หวนหนาวหากนึกเห็น                           หน้าแห่ง น้องแฮ
ดวงจิตเด็จจากได้                                จึ่งดิ้นจำโดยฯ

(สกัดแคร่)
(๒๙๖) ๏ หนาวลมห่มผ้าห่อน                  หายหนาว
ฟ้าพร่ำน้ำค้างพราว                                พร่างฟ้า
เด่นเดือนเกลื่อนกลาดดาว                       ดวงเด่น
ใจเปล่าเศร้าซบหน้า                              นึกน้องหมองใจฯ

[willyquiz]

     ได้เห็นอาจารย์ใหญ่เข้ามาเยี่ยมเยือนอีกครั้งพร้อมด้วยของขวัญ  ผมรู้สึกดีใจและมีกำลังใจขึ้นอีกอักโข   อาจารย์มาเยี่ยมก็ดีแล้ว ผมจะได้ถือโอกาสขออนุญาต
ใช้พื้นที่นี้เพื่อสอนเยาวชนกลุ่มเล็กๆ กลุ่มหนึ่งซึ่งอยากเป็นกวีกับเขาบ้าง   ในฐานะอาจารย์เป็นเจ้าของบ้านและผมเป็นผู้มาเยือน เลยอยากทำอะไรให้ถูกต้องเสียก่อน
น่ะครับ  หวังว่าอาจารย์คงเมตตาเด็กๆ

สัททุลลวิกกีฬิตฉันท์ :-

                          (แบบ)               ั   ั   ั   ุ   ุ   ั   ุ   ั   ุ   ุ   ุ   ั*

                                            ั   ั   ุ   ั   ั*                                                           ุ   ั+

                                                ั   ั   ั   ุ   ุ   ั   ุ   ั   ุ   ุ   ุ   ั+

                                                                         -:มหาราชสดุดี :-

                                               น้อมเกล้าด้วยศิระหัตถ์ประนมมนสิการ
                                           สมเด็จพระภูบาล                                                         บดี
                                               นบนอบองค์อติราชสฤฎิสตุตี
                                           สืบวงศ์ ธ จักรี                                                            ปฐม
                                               รังสรรค์เสริมวรพงศ์วิบุลวรุตดม
                                           รุ่งเรืองวิจิตรสม                                                           กษัตริย์
                                               ปกป้องผองภยพาลพิพิธริปุขจัด
                                           แน่วแน่บรมวัตร                                                           ศรัณย์
                                               บำรุงราษฎร์ทะนุรักษ์ประจักษ์คุณอนันต์
                                           เชื้อชาติ บ กีดกัน                                                         ประสาท
                                               แดนกันดารทุรคมมิพันยุคลบาท
                                           ทุกถิ่นมหาราช                                                            เสด็จ
                                               เสโทราวชลธารถะถั่งพระนฤเบศ
                                           มวลชนสิสังเวช                                                            สลด
                                               แนวหนามในวนสัณฑ์เกาะเกี่ยว บ มิระทด
                                           ราชันยกำหนด                                                             เจริญ
                                               โปรยหลั่งราชกรุณาประชาพิระเผชิญ
                                           โดยทรงพระดำเนิน                                                        วิจัย
                                               ประนมกรอภิวาทน์ ณ บาทพระภุวไนย
                                           หากโดยเสด็จใด                                                           สราญ
                                               ขอพรหมินทร์อกนิษฐ์สถิตวรภิบาล
                                           เอื้อองค์พระกอปรการ                                                     กุศล
                                                ขอเดชแห่งวรญาณวิสุทธิ์พระทศพล
                                           พุทธานุภาพดล                                                             ชโย   ฯ

                                                                                             ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อมขอเดชะ
                                                                                               ข้าพระพุทธเจ้า willyquiz

[luanglek]

คุณ willyquiz แต่งสัททุลวิกกีฬิตฉันท์ ๑๙ เป็นบทอาศิรวาท
ขอชมเชยว่าคุณแต่งฉันท์ยากได้ดีครับ  เลือกใช้คำมาแต่งดี
มีสัมผัสเสียงพยัญชนะ   อย่างไรก็ตาม ยังมีที่ผิดครุลหุฉันท์ในบางตำแหน่ง
ดังนี้

 รังสรรค์เสริมวรพงศ์วิบุลวรุตดม
รุ่งเรืองวิจิตรสม                        กษัตริย์

คำว่า วรุตดม  มาจาก  วร  +  อุตดม (อุตฺตม)
คำนี้ อ่าน วะรุตดม หากให้อ่านว่า วะรุตะดม  ก็จะผิดภาษาไป
เป็นไปได้ก็ควรใช้คำอื่นที่ไม่ฝืนรูปคำตามหลักภาษา

โปรยหลั่งราชกรุณาประชาพิระเผชิญ
โดยทรงพระดำเนิน                      วิจัย

คำว่า ทรงพระดำเนิน เป็นราชาศัพท์สำหรับเจ้านายระดับพระองค์เจ้า
พระเจ้าอยู่หัวต้องใช้ราชาศัพท์ว่า ทรงพระราชดำเนิน
เข้าใจว่า คุณต้องการใช้ทรงพระดำเนิน เพื่อให้ลงฉันทลักษณ์ได้พอดี
แต่ก็ทำให้ผิดหลักการใช้ราชาศัพท์ เป็นการลดระดับราชาสัพท์ของพระเจ้าอยู่หัวให้ต่ำลง
ซึ่งเป็นข้อที่พึงระวังและหลีกเลี่ยง

คำว่า  พิระ  ลดเสียงมาจากคำว่า  พีระ  (วีระ) ที่แปลว่า กล้า ใช่หรือไม่ครับ
หากเป็นเช่นนั้น  ก็ควรระวังด้วยว่า   การเปลี่ยนเสียงสระยาวเป็นสั้น หรือสั้นเป็นยาว
อาจจะทำให้ความหมายของคำเปลี่ยนไปด้วย   โชคดีว่า พิระ ในภาษาไทยและบาลี
ไม่มี   แต่ในบาลีมี วิร เป็นธาตุกริยา  แปลว่า งดเว้น   (เช่น  มังสวิรัติ แปลว่า การงดเว้นเนื้อสัตว์)
ฉะนั้นขอแนะนำให้ระวังไว้ด้วยครับ


ประนมกรอภิวาทน์ ณ บาทพระภุวไนย
หากโดยเสด็จใด                          สราญ

คำว่า  ประนม  ในตำแหน่งคำว่า ประ  ต้องเป็นคำครุ
แต่  ประ เป็นคำลหุ  ถือว่าผิดฉันทลักษณ์  ถ้าเปลี่ยนเป็น ก้มกราบ หรือ บังคม
ก็จะถูกฉันทลักษณ์


ขอพรหมินทร์อกนิษฐ์สถิตวรภิบาล
เอื้อองค์พระกอปรการ                   กุศล
ขอเดชแห่งวรญาณวิสุทธิ์พระทศพล
พุทธานุภาพดล                           ชโย   ฯ

ฉันท์สองบทนี้  แต่งได้ไพเราะดีครับ  ใช้คำก็เหมาะสม
แต่มีที่พึงแนะนำ คือ ควรจะเรียงลำดับขอพระพระพุทธเจ้าขึ้นก่อน
เพราะพระพุทธเจ้าสูงกว่าพระพรหมชั้นอกนิษฐพรหม
ตามธรรมเนียมการแต่งบทอาศิรวาท  เราจะขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์
ไล่ลำดับจากสูงสุดลงมา และนิยมขอพรพระรัตนตรัยเป็นอันดับแรก
แล้วจึงจะเป็นเทวดาอารักษ์ต่างๆ   ในกรณีบทประณามพจน์ก็ใช้เรียงลำดับอย่างนี้เหมือนกัน
ซึ่งสามารถดูแบบอย่างได้จากงานของนักประพันธ์ที่มีมาแล้วได้


ผมขออนุญาตแนะนำคุณแต่เท่านี้ครับ  หากจะเป็นการทำให้คุณไม่พอใจอย่างไร
ก็ขออภัยไว้ ณ ที่นี้ด้วย   กระนั้นก็ขอให้กำลังใจแก่คุณให้ฝึกฝนการแต่งร้อยกรองได้เก่งขึ้นครับ

[willyquiz]

     ผมอ่านย่อหน้าสุดท้ายของคุณหลวงแล้วไม่ค่อยสบายใจ  ผมเป็นผู้น้อยต้องค่อยประนมกรครับ   ผมอาจมีวัยวุฒิ แต่คุณวุฒิผมยังน้อยครับ  ในทางตรงกันข้าม
ผมรู้สึกดีใจและภาคภูมิที่คุณหลวงได้กรุณาเขียนคำติชมแนะนำมา  นั่นหมายถึงว่าอย่างน้อยบทกวีของผมยังมีค่าพอที่จะให้คนอื่นๆ อ่านได้  และผมขอให้คุณหลวง
ได้ช่วยแก้ไขเพิ่มเติมข้อผิดพลาดที่คุณหลวงพบด้วยนะครับ  ผมไม่ยอมให้อัตตาธิไตยของผมมาทำลายเยาวชนที่บังเอิญเข้ามาอ่านเว็บหน้านี้เป็นเด็ดขาดครับ
     ผมมีจุดอ่อนสองอย่างขณะที่แต่งคำฉันท์บทนี้ คือ
     ๑. นี่เป็นฉันท์บทแรกที่ผมแต่งในรอบสามสิบปี  ความเรื้อเวทีทำให้เกิดจุดอ่อนขึ้น
     ๒. ความเร่งรีบ  ห่วงกังวล  กลัวที่จะไปธุระไม่ทันเวลา  ทำให้ละเลยลืมแก้ไขข้อผิดพลาดของตนเอง  นึกขึ้นได้เมื่อสายเสียแล้ว

     ผมขอชี้แจงคุณหลวงดังนี้ครับ
     1. "รังสรรค์เสริมวรพงศ์วิบุลวรุตดม"  น้อมรับข้อผิดพลาดโดยดุษฎีครับ  ที่จริงเมื่อครั้งที่อ่านสามัคคีเภทคำฉันท์ ผมเคยพบถ้อยคำทำนองนี้หลายแห่งและตั้งใจ
         ที่จะไม่นำมาใช้เอง (ทำนองเดียวกับที่อ่านโคลงโบราณแล้วพบ เอกโทษ โทโทษ แล้วไม่เคยนำมาใช้ด้วยตนเองเลย)    แต่ครั้งนี้ผมมองข้ามโดยไม่ได้แยก
         รากศัพท์เสียก่อน   คุณหลวงละเอียดมากครับ (แสดงถึงความมีคุณวุฒิสูงกว่าผมมาก)
     2. "โปรยหลั่งราชกรุณาประชา'พิระ'เผชิญ"    ตอนแต่งครั้งแรกใช้คำว่า 'วิระ' ซึ่งหมายถึงกล้าหาญครับ  แต่ไม่สัมผัสกับ ประชา คำหน้า และ เผชิญ ที่ตามมา
         จึงแผลง ว เป็น พ ซึ่งเป็นเรื่องปกติในภาษาไทย  เนื่องจากว่าตอนนี้พจนานุกรมไม่ได้อยู่ที่นี่ผมจึงยังตรวจสอบไม่ได้  หากตรวจสอบแล้วจะขอความคิดเห็น
         อีกครั้งหนึ่งครับ (แต่สมัยก่อนผมใช้คำว่า วิระ บ่อยมากในการแต่ง อินทรวิเชียรฉันท์  ผมจึงนำมาใช้เหมือนเป็นธรรมชาติ)
     3. "โดยทรงพระดำเนิน" กับ "ประนมกรอภิวาทน์"  เป็นความผิดพลาดทางเทคนิคครับ   ผมได้แก้ไขเอาไว้แล้ว  แต่ยังไม่ถูกใจเสียทีเดียวจึงมาร์คเอาไว้ก่อน
         และเวลาก็ดึกมากผมจึงนอนคิดว่าจะใช้คำอะไรดี คิดเพลินๆ ก็เลยหลับไป  พอตื่นขึ้นมาหลังจากทำธุระส่วนตัวเสร็จ  ก็รีบมานั่งพิมพ์กะจะให้เสร็จก่อนหกโมงเช้า
         เลยเกิดความผิดพลาดขึ้น   มารู้ตัวก็อยู่นอกบ้านเสียแล้ว 
              ที่ผมยังไม่ถูกใจก็คือ ประโยคแรกผมแก้เป็น "ราชัน ธ ดำเนิน" เพราะใช้ทั้งราชันย และ ธ มาครั้งหนึ่งแล้ว  ส่วนประโยคที่สองนั้นนอกจากผิด ครุลหุ แล้ว
         ยังเป็นคำเริ่มต้นตั้งแด่บาทแรก พร่ำเพรื่อเกินไป ผมจึงแก้เป็น "สองกรน้อมอภิวาทน์ ณ บาทพระภุวไนย" แต่ยังไม่ได้ขีดฆ่าของเดิมทิ้ง  จึงผิดพลาดขึ้น
     4. สองบทสุดท้ายที่คุณหลวงกล่าวถึงอาจเป็นเพราะอวิชชาของผมเอง  ก่อนแต่งคำฉันท์บทนี้ผมได้วางโครงเรื่องเอาไว้แล้วและกำหนดไว้แล้วว่าจะต้องจบลงแบบนี้
         ไม่ทราบว่าคุณหลวงพอจะรับฟังเหตุผลของผมได้ไหม      เวลาผมสวดมนต์ผมจะเริ่มด้วยบทชุมนุมเทวดาก่อนเสมอ   และเมื่อสวดเสร็จผมก็จะปิดท้ายด้วย
         อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ........... เพื่อเป็นการบูชาคุณพระรัตนตรัยเป็นครั้งสุดท้าย  ซึ่งผมคิดว่าเปรียบเหมือนผมแต่ง
         คำฉันท์นั่นเอง   ผมขอบูชาคุณแห่งพุทธอำนาจอันบริสุทธิ์เป็นครั้งสุดท้ายเพื่อให้ทรงคุ้มครองในหลวงของผม  ผมจึงแต่งไว้เป็นบทสุดท้ายครับ   แต่ไม่ทราบ
         มาก่อนว่าการแต่งในลักษณะนี้เป็นการผิดธรรมเนียม   ยามปกติเวลาผมแต่งเรื่องยาวผมก็จะเริ่มบูชาครูด้วยคุณพระศรีรัตนตรัยก่อนเสมอแล้วตามด้วยเทพองค์อื่น
         แต่ครั้งนี้มาผิดพลาดไป เพราะคาดไปไม่ถึง   ขอบพระคุณที่ตักเตือนครับ

     คำชี้แจงและตักเตือนของคุณหลวงในครั้งนี้ไม่ได้มีประโยชน์เฉพาะตัวผมเท่านั้น  ลูกหลานและเยาวชน และสมาชิกท่านอื่นที่บังเอิญเข้ามาอ่านก็พลอยได้รับผลประโยชน์
ไปด้วย  ผมขอให้คุณหลวงได้กรุณาชี้แนะด้วยยามที่เกิดข้อผิดพลาดขึ้นทุกครั้งนะครับ  ขอขอบพระคุณไว้ล่วงหน้า

[art47]

สมแล้วที่คุณหลวงเล็กรับราชการอยู่กระทรวงมุรธาธร
ไทย บาลี สันสกฤต ฝรั่ง ขอม
ชำนาญนัก

อย่างนี้คงย้ายไปกระทรวงอื่นไม่ได้

[willyquiz]

     กระทรวงมุรธาธรนี่อยู่ตรงส่วนไหนของเรือนไทยหรือครับคุณ art47 หวังว่าคงไม่ใช่บนหลังคานะครับ

     หลานคนหนึ่งโทรศัพท์มาเมื่อคืน บอกว่าได้อ่านเรื่อง pen pal ในอดีตของผมแล้วอยากจะทำอย่างนั้นบ้าง ขอให้แต่งโคลงปริศนาใครเอ่ยให้ดูอีกสักครั้ง
จะหัดแต่งเอาไปทายเล่นกับเพื่อนๆ บ้าง พอดีกับที่ผมกำลังอ่านนวนิยายของนักประพันธ์ท่านหนึ่งอยู่  จึงยกเอาชื่อของท่านมาเป็นปริศนาเสียเลย

                                                          ใครเอ่ย ?

                                     แพรวพราวพรายแพร้วเลื่อม          นุสรณ์
                                   รองรุ่งราวภากร                         ก่องแก้ว
                                   อรช คืออร                             พิสุทธิ์
                                   อีกหนึ่งรังสีแผ้ว                         ผ่องเนื้อฉัพพรรณ  ฯ

[luanglek]

คุณwillyquiz  คำว่า  ราชันย  แปลว่า ความเป็นพระเจ้าแผ่นดิน   
คำนี้จะนำมาใช้แทนคำว่า ราชัน ไม่ได้  ราชันเป็นคำภาษาสันสกฤตแปลว่า พระเจ้าแผ่นดิน
แต่อยู่ในรูปที่ยังไม่ได้แจกวิภัติ   เช่นเดียวกับคำว่า  ราช กับ ราชย
ราช แปลว่ากษัตริย์  หรือเกี่ยวข้องกับกษัตริย์  แต่ ราชย  แปลว่า ความเป็นกษัตริย์
ฉะนั้น ครองราชสมบัติ หรือ ครองราชย์ ควรเลือกใช้อย่างใดอย่างหนึ่ง
ไม่ใช่ ครองราชยสมบัติ

4. สองบทสุดท้ายที่คุณหลวงกล่าวถึงอาจเป็นเพราะอวิชชาของผมเอง  ก่อนแต่งคำฉันท์บทนี้ผมได้วางโครงเรื่องเอาไว้แล้วและกำหนดไว้แล้วว่าจะต้องจบลงแบบนี้
         ไม่ทราบว่าคุณหลวงพอจะรับฟังเหตุผลของผมได้ไหม      เวลาผมสวดมนต์ผมจะเริ่มด้วยบทชุมนุมเทวดาก่อนเสมอ   และเมื่อสวดเสร็จผมก็จะปิดท้ายด้วย
         อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ........... เพื่อเป็นการบูชาคุณพระรัตนตรัยเป็นครั้งสุดท้าย  ซึ่งผมคิดว่าเปรียบเหมือนผมแต่ง
         คำฉันท์นั่นเอง   ผมขอบูชาคุณแห่งพุทธอำนาจอันบริสุทธิ์เป็นครั้งสุดท้ายเพื่อให้ทรงคุ้มครองในหลวงของผม  ผมจึงแต่งไว้เป็นบทสุดท้ายครับ   แต่ไม่ทราบ
         มาก่อนว่าการแต่งในลักษณะนี้เป็นการผิดธรรมเนียม   ยามปกติเวลาผมแต่งเรื่องยาวผมก็จะเริ่มบูชาครูด้วยคุณพระศรีรัตนตรัยก่อนเสมอแล้วตามด้วยเทพองค์อื่น
         แต่ครั้งนี้มาผิดพลาดไป เพราะคาดไปไม่ถึง   ขอบพระคุณที่ตักเตือนครับ

อ๋อ  บทชุมนุมเทวดาที่ขึ้นว่า สัคเค กาเม จะ รูเป  ... แล้วลงท้ายว่า ธัมมะสะวะนะกาโล  อะยัมภะทันตา ๓ จบ  นั่นหรือครับ
บทชุมชุมเทวดา  ไม่ใช่บทที่บ่งบอกว่าเป็นการนมัสการขอพรเทวดา  แต่เป็นเชื้อเชิญเทวดาอมนุษย์ให้มาประชุมกันเพื่อฟังธรรม
บทชุมนุมเทวดานั้น  ปกติแล้ว พระภิกษุสงฆ์จะกล่าวขึ้นก่อนที่เริ่มเจริญพระปริต (จะเป็น ๗ หรือ ๑๒ ตำนานก็แล้วแต่)จากนั้นจะตามด้วย
บทขัดตำนาน  แล้วจึงจะเริ่มเจริญพระปริต  ถ้าจะหาแนวยึด  คุณชอบสวดมนต์คุณควรใช้ลำดับตามบทมงคลจักรวาฬใหญ่
ย้ำอีกครั้ง  การเชิญเทวดา ไม่ใช่การขอพรครับ 


กระทรวงมุรธาธร  เป็นกระทรวงที่ทำหน้าที่รักษาตราประทับที่ใช้สำหรับแต่งตั้งขุนนางสัญญาบัตร
ตลอดจนทำหน้าที่เขียนใบสัญญาบัตรแต่งตั้งข้าราชการทั้งหลาย  จริงๆ แล้วคงมีงานด้านอื่นๆ อีก
มุรธา แปลว่า ศีรษะ  หรือ ตรา ก็ได้    มุรธาภิเษก  แปลว่า  การรดน้ำที่ศีรษะ หรือการรดน้ำพระเจ้าอยู่หัว
คุณอาร์ทชมผมมากไปแล้ว   

[willyquiz]

     บังเอิญแอบเข้ามาอ่านเลยเห็นข้อความของคุณหลวงเล็กเข้า  ต้องรีบทิ้งงานมาตอบคุณหลวงก่อน
     คุณหลวงเข้าใจผิดครับ  ผมไม่ได้สวดชุมนุมเทวดาเพื่อขอพรจากเทพทั้งหลายครับ   แต่อัญเชิญเทพเทวัญทุกชั้นฟ้ามาฟังผมสวดพุทธมนต์ครับ  และการอัญเชิญเทวดา
ผมก็ใช้อยู่สองรูปแบบคือ   ถ้าผมจะสวดมนต์บทใหญ่ เช่น สิบสองตำนาน ธัมมะจักกัปปะวัตตะนะสูตร  อาทิตตะปะริยายะสูตร หรือ อะนัตตะลักขะณะสูตร  ผมจะใช้บทชุมนุม
เทวดาใหญ่  ซึ่งขึ้นต้นว่า   สะมันตา จักกะวาเฬสุ อัตราคัจฉันตุ เทวะตา.......  ถ้าผมจะสวดมนต์บทย่อ เช่นเจ็ดตำนาน หรือบทอื่นๆ  ผมจะใช้บทชุมนุมเทวดาที่ขึ้นต้นว่า
สะรัชชัง สะเสนัง สะพันธุง นะรินทัง......  แต่ไม่ว่าจะสวดมนต์บทใหญ่หรือบทย่อ  ผมจะลงท้ายด้วยการอัญเชิญเทวดากลับ  ด้วยบท ทุกขัปปัตตา จะ นิททุกขา.....  แล้วตาม
ด้วยบทมงคลจักรวาลใหญ่ (สิริธิติมะติเตโช...) อีกครั้ง  เมื่อเสร็จสิ้นกระบวนการการสวดมนต์แล้ว ผมจึงบูชาพระรัตนตรัยอีกครั้งเป็นเสร็จพิธี (ถ้ายังไม่เหนื่อย ผมก็จะภาวนา
พระคาถาชินบัญชรอีกเจ็ดคาบด้วย)
     ผมวางโครงเรื่องบทอาศิรวาทของผม เหมือนบทสวดมนต์ คือเชิญให้ทุกคนได้รับรู้ว่า พระเจ้าอยู่หัวทรงงานเพื่อพสกนิกรของพระองค์หนักขนาดไหน  แล้วด้วยอานิสงค์แห่งการ
ที่พระองค์ท่านทรงงานหนัก  ผมจึงขอบารมีแห่งพระพุทธเจ้าเพื่อคุ้มครองพระองค์ท่านเป็นครั้งสุดท้าย  ข้อนี้เป็นเจตนาของผม   แต่ตอนนี้ผมรู้จากคุณหลวงแล้วว่า  การแต่งอาศิรวาท
ลักษณะนี้เป็นการผิดธรรมเนียม  นั่นเป็นเพราะความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ของผมครับ
     อีกข้อที่ต้องขออภัยคุณหลวงเล็กที่ผมเข้าใจผิดคิดว่าเป็นการหยอกล้อของคุณ art47 ต่อคุณหลวง  จึงโพสท์ข้อความที่ไม่ค่อยเหมาะสมลงไป  ผมขออภัยครับ

[luanglek]

ไม่หรอกครับ  คุณอาร์ท เธอชอบยั่วผมประจำอย่างนี้แหละ
สนุกดี   อย่าคิดมากครับ   

ที่ผมท้วงคุณเรื่องเอาลำดับเทพมาก่อนพระพุทธเจ้านั้น
และคุณอ้างเหตุผลจากการสวดมนต์ของคุณว่า
ก่อนสวดมนต์ต้องชุมนุมเทพก่อน  แล้วจึงสวดมนต์
คุณจึงได้วางโครงบทอาศิรวาทตามลักษณะการสวดมนต์
ซึ่งแบบอย่างผิดกัน  จะเอาเทียบกันไม่ได้
จึงได้แย้งมาเช่นนั้น   


ประเด็นฉันท์อาศิรวาทนั้น ของดไว้เท่านี้นะครับ
คุณลองเอาบทใหม่มาลงอีกนะครับ   

[willyquiz]

     จัดให้ตามคำขอของหนูน้อยหน้าตาจิ้มลิ้มคนหนึ่ง

                                                            กลอนเพลงยาว กลบทดวงเดือนประดับดาว :-

                                                                        -: ท่องเที่ยว :-

                                                                                                    หมองหม่น จนจิต คิดขุ่นข้อง
                                     เรื้อรัง นังนุง มุ่งหมายมอง                                    จับจ้อง ตรองตรึก พฤกษ์พงไพร
                                     เขียนขาน กานท์กลอน โอ้อรเอ๋ย                             เฉื่อยเฉย เลยละ วะวาบไหว
                                     มุ่งมั่น ขันขับ จับจองใจ                                       หลงใหล ในน้อง ต้องติดตาม
                                     พร้อมพรัก ชักชวน นวลนิลเนตร                              หาเหตุ เทศ่ที่ยว เลี้ยวลดหลาม
                                     เรียงราย ชายชล ค้นคุ้งคาม                                  ติดตาม งามงอน จรจัดแจง
                                     งดงาน สานสิ่ง ยิ่งยุ่งยาก                                     ซุกซาก กากกอง นองเน่าแหนง
                                     ส่งสาป คราบคน ปนปลอมแปลง                             เสแสร้ง แทงทับ ลับหลังลง
                                     ลืมโลก โศกเศร้า เฉาเฉื่อยโฉ่                                เมาโม้ โอ้อวด ลวดลายหลง
                                     ก้อยเกี่ยว เที่ยวถิ่น ยินยืนยง                                 ไพรพง คงคา ดาดาษแดน
                                     แควคุ้ง กรุงเก่า เนาแนวน่าน                                  พุพ่าน ฉานฉ่า ผาแผกแผน
                                     สวนสัตว์ จัดจำ ถ้ำเถื่อนแทน                                 เนืองแน่น แล่นเลี้ยว เกรี้ยวกราดเกรง
                                     เขาเขื่อน เตือนตา ท้าทิวทัศน์                                ส่ำสัตว์ ลัดเลาะ เหยาะโหย่งเหยง
                                     วอกวิ่ง ลิงไล่ ไต่โตงเตง                                      โฉงเฉง เร่งรัด กัดแก้มกัน
                                     ทาบทาม ตามต่อ ยอยกย่อง                                 นาฏน้อง อ่ององค์ คงคิดขัน
                                     ชั้นเชิง เริงร่าย ทายทางทัน                                   ผายผัน วันว่าง อ้างเองเอย  ฯ

[willyquiz]

     ผมขอเรียนถามคุณหลวงเล็กเกี่ยวกับบทประพันธ์บางส่วนบางตอนจากเรื่องรามเกียรติ์ (จะเข้าไปถามใน ๑๐๐ คำถามเรื่องรามเกียรตฺ์ ก็เห็นว่าไม่ถูกกาลเทศะ)
หนังสือของผมส่วนใหญ่เกือบทั้งหมดจมน้ำเมื่อครั้งน้ำท่วมใหญ่กรุงเทพ ฯ ปี ๒๕๒๖  จึงไม่รู้จะไปค้นคว้าได้จากที่ใด
     ผมจำได้เพียงบางส่วน  แต่กะพร่องกะแพร่งเต็มที  ขอความกรุณาคุณหลวงช่วยเติมส่วนที่ขาดหายไปให้ครบทั้งหมดด้วยนะครับ  ผมจะเก็บเอาไว้ศึกษา

                                           บัดนั้น                         ขุนโหรผู้่ฒ่าทั้งสี่
                             รับสั่งแล้วดูคัมภีร์                            โดยฤกษ์ดิถีประติทิน
                             อันชันษาพระจักรกฤษณ์                    เทวาสถิตอยู่เมษสิ้น
                             .................มาอยู่มิน                   ราหูอสุรินทร์เล็งลัคน์
                             แล้วเทียบชะตาพระนคร                     .....................
                             ........................                     .....................
     ผมจำได้เท่านี้แหละครับ  แต่ที่พิมพ์มานี่ไม่รู้จะถูกหรือเปล่า  มันนานเหลือเกินแล้ว      แล้วมีอีกตอนหนึ่ง

                            ...............จะต้องฆาต                   ..........วิปลาศร้ายสิ้น
                            แม้นมาตรถึงองค์อัมรินทร์                   เป็นปิ่นถึงเทพเทวา
                            ...จะจุติไปจากสถาน                        ไม่ตั้งอยู่นานในยศถา
                           ...........พิเภกอสุรา                         ........ลงกา........(อาจจะเป็น สืบไป)
     ผมพยายามเค้นสมองแล้ว   แต่ก็ทำได้ดีที่สุดแค่นี้
     
     ผมอยากรู้เพราะอยากขึ้นรูปดวงชะตาบรรจุเพระเคราะห์ตามคำประพันธ์เอาไว้ศึกษาลักษณะของพระเคราะห์ที่ว่ารัายเป็นอย่างไรครับ
ถ้าคุณหลวงทราบว่าแต่ละบทดังที่กล่าวใครเป็นผู้ประพันธ์  ขอความกรุณาบอกให้ผมทราบด้วยครับ ขอบพระคุณมาก