ของเสวยในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5

[เทาชมพู]

ถ้ารู้ความหมายของคำว่า "ลักไก๊" ก็อาจจะพอคลำทางต่อไปได้ว่าเป็นแกงอะไร
ฟังสำเนียงแล้วเหมือนมาจากภาษาจีน
ขอแรงท่านผู้รู้ภาษาจีนในเว็บนี้ ช่วยพิจารณาด้วยค่ะ

[เพ็ญชมพู]

ภาษาแต้จิ๋ว  ลัก = หก

มีอาหารจีนหลายอย่างขึ้นต้นด้วยจำนวนนับ

โป๊ยเซียน (ผัด)  =  เซียนแปดองค์ คงหมายถึง อาหารผัดที่มีเครื่องปรุงสำคัญ ๘ อย่าง

จับฉ่าย (ต้ม)    =  ผักสิบอย่าง   หมายถึง อาหารประเภทต้มที่ประกอบด้วยผัก ๑๐ ชนิด

ลักไก๊ (แกง)   =  ไก๊หกอย่าง

ไก๊  =  มิไก๊ (อะไร)

 

[ธีร์]

  ถ้าจีนแต้จิ๋ว 

   ไก๊  = อย่าง   อยู่แล้วครับ

  ลักไก๊ = ๖ อย่างครับ

  มิไก๊ = อะไร(นัยยะของต้องการถามคนอื่นในแบบภาษาพูด)

 บ่มิไก๊ = ไม่มีอะไรเลย , ไม่มีอะไรสักอย่าง

 อ่านตอนนี้ถึงเรื่องแกงไก่แล้ว สงสัยว่าแกงไก่อย่างในภาพกับแกงไก่ในสมัยก่อนนั้นเหมือนกันไหม เพราะจำได้คลับคล้ายว่า ตำหรับ คุณหญิง ชิด

ท่านไม่มีกะทิ ท่านเรียกแกงที่ใส่กะทิว่าแกงกะทิไปต่างหาก ส่วนแกงที่ไม่ใส่กะทิ ปัจจุบันเราเรียก แกงป่า ไปแล้ว

หรือตอนที่ล้นเกล้า ร. ๕ ทรงอยากเสวยข้าวคลุกกะปิ แล้วข้าวคลุกกะปิสมัยนั้นกับสมัยนี้ต่างกันไหม เพราะอ่านถึงตอนที่ถึงกับทรงประทับนั่งปรุงด้วย

องค์เอง จิตนาการไปถึงข้าวคลุกกะปิแบบที่ผมเคยโดนที่ทางใต้ เอาเสียต้องทำความเข้าใจกันใหม่ เพราะตอนที่ไปสั่งเขาบอกเขาว่าเอาข้าวคลุก

เขาก็คลุกจริงๆ ไม่ได้ทำอะไรมาก เอาข้าวใส่กะปิแล้วขยำๆ แล้วเอาเครื่องเคียงใส่มาแค่นั้นจริงๆ ถ้าอย่างที่ทางเรากินกัน เขาว่าเรียก ข้าวผัดกะปิ

[เทาชมพู]

ภาษาแต้จิ๋ว  ลัก = หก

มีอาหารจีนหลายอย่างขึ้นต้นด้วยจำนวนนับ
โป๊ยเซียน (ผัด)  =  เซียนแปดองค์ คงหมายถึง อาหารผัดที่มีเครื่องปรุงสำคัญ ๘ อย่าง
จับฉ่าย (ต้ม)    =  ผักสิบอย่าง   หมายถึง อาหารประเภทต้มที่ประกอบด้วยผัก ๑๐ ชนิด
ลักไก๊ (แกง)   =  ไก๊หกอย่าง
ไก๊  =  มิไก๊ (อะไร)
 

ถามคุณม้าแล้ว ได้คำตอบว่า

"ไม่เคยได้ยินว่ามีอาหารจีนชื่อคล้ายๆอย่างนี้เหมือนกันครับ
ถ้าเป็นจีนแต้จิ๋ว คำที่ออกเสียงคล้ายอย่างนี้คือ หลักไก๊ แปลว่า หกอัน ครับ แปลไม่ค่อยได้ความสักเท่าไหร่ ส่วนจีนกลางไม่มีเสียงคล้ายๆอย่างนี้ครับ"

[เทาชมพู]

เรื่อง "ข้าวคลุกกะปิ" นี้เกิดครั้งขากลับ ในเรือชื่อ "พะม่า"

หลังจากมีรับสั่งกับพระยาบุรุษรัตนพัลลภแล้ว มีรับสั่งให้ไปบอกคุณพระผู้หนึ่งให้ไปสั่งกุ๊กในเรือให้หุงข้าวให้หม้อหนึ่ง แต่่อย่าไปสั่งกุ๊กให้ยุ่งยากเกินไป ปรากฏว่า คุณพระผู้นั้น เมื่อไปสั่งกุ๊กไม่สั่งเปล่าไปชี้แจงกำกับการแสดงจนกุ๊กทำไม่ถูก อันที่จริงกุ๊กในเรือก็หุงข้าวเป็น แต่วันนั้นเคราะห์ไม่ดีหุงข้าวไม่สำเร็จ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงทราบ ก็ถอนพระทัยฮือ และนิ่งอั้นอยู่มิได้รับสั่งประการใด พระยาบุรุษรัตนพัลลภจึงกราบบังคมทูลว่าได้ลองหุงพระกระยาไว้หม้อหนึ่งแล้ว รับสั่งให้ยกมาดู ทรงทอดพระเนตรแล้วรับสั่งว่า "เออใช้ได้" แล้วเสด็จจากพระเก้าอี้ลงมาประทับขัดสมาธิบนพื้น ทรงตักพระกระยาคลุกกับกะปิและเครื่องปรุงที่พระยาบุรุษฯ เตรียมไว้ แล้วเสวยด้วยความเอร็ดอร่อย

เก็บความจาก เรื่อง ปกิณณกะในรัชกาลที่ ๕ โดย นายแพทย์นวรัต ไกรฤกษ์ บุตรพระยาบุรุษรัตนพัลลภ

 

จากที่บรรยาย คงเป็นข้าวคลุกกะปิจริงๆตามความหมายของคำว่า "คลุก" ไม่ใช่ ข้าวผัดกะปิ    เพราะในห้องที่ประทับ คงไม่มีเตาไม่มีกระทะที่จะผัดอาหารได้อยู่ดี

[:D :D]

เคยทำทานค่ะ แค่เอากะปิดีๆ มาคลุกกับข้าวสวยร้อนๆ ไม่ต้องผัดนะคะ บีบมะนาว ใส่หอมแดงซอย แค่นี้ก็อร่อยแล้วค่ะ
ยิ่งถ้ามีกุ้งแห้งทอดกับหมูหวานด้วยก็อร่อยเลิศเลยค่ะ...
เติมไข่ทอดซอยฝอย แตงกวา มะม่วงซอย ฮึ่ม...เอาเสต็กมาแลกก็ไม่ยอม...

[เทาชมพู]

คุณ DD มาทำให้หิวขึ้นมาอีกแล้วละค่ะ     ทั้งๆ กินอาหารเช้าไปหยกๆ

ถามคุณเพ็ญชมพู   เท่าที่คุยกันมาในกระทู้นี้ มีการเอ่ยถึงแกงเขียวหวานว่าเป็นของเสวยหรือเปล่าคะ    ดิฉันคิดว่าไม่มี  
ตอนอยู่ในเรือ  พระองค์ท่านทรงเอ่ยถึงแกงเผ็ด  น้ำพริก น้ำยา แต่ไม่ยักมีแกงเขียวหวาน
ในกาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน ก็ไม่มีแกงเขียวหวาน
 

[เพ็ญชมพู]

เป็นไปได้อย่างน้อย ๓ ทาง คือ

๑. แกงเขียวหวานเป็นของใหม่ จึงไม่ปรากฏชื่อในเอกสารสมัยก่อน

๒. แกงเขียวหวานมีมานานแล้วแต่เราค้นชื่อในเอกสารเก่ายังไม่พบ

๓. แกงเขียวหวานมีมานานแล้วแต่ปรากฏในชื่ออื่น



 

[siamese]

เพิ่งทานแกงเขียวหวานไก่ วันนี้อร่อยมาก 

วันก่อนไปหอจดหมายเหตุแห่งชาติ ไปค้นหาภาพเก่า บังเอิญนึกถึงเรื่อง "เตาอบ" จึงรีบค้นหามาให้ อ.เทาชมพูได้ดูครับ ว่าลักษณะเตาอบเป็นแบบนี้ครับ

[siamese]

การจัดสำรับคาวแบบชาววัง และอาหารอยู่ในบทพระราชนิพนธ์ ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๒ เห็นว่างามอย่างยิ่ง จึงขอนำมาลงให้ชมครับ

[:D :D]

ภาพในคห.ที่158 ชัดเจน และสวยงามมากเลยค่ะ
ได้เห็นชีวิตความเป็นอยู่จริงๆ เหมือนไม่ได้ตั้งท่าถ่าย นะคะ
ขอบคุณค่ะ ที่นำมาลงให้ดู เป็นบุญตา  

[เทาชมพู]

วันก่อนไปหอจดหมายเหตุแห่งชาติ ไปค้นหาภาพเก่า บังเอิญนึกถึงเรื่อง "เตาอบ" จึงรีบค้นหามาให้ อ.เทาชมพูได้ดูครับ ว่าลักษณะเตาอบเป็นแบบนี้ครับ

ขอบคุณมากค่ะ   
เป็นเตาอบแบบฝรั่ง ที่เรียกว่า stove แน่นอนไม่มีข้อสงสัยค่ะ     หน้าตาเหมือนของอิมพอร์ต    ดูขนาดแล้วนับว่าเล็ก แสดงว่าพระกระยาหารที่ต้องอบแบบฝรั่งในแต่ละมื้อ  คงมีจำนวนน้อย   ใช้เตาขนาดนี้ก็พอ
นึกไม่ออกว่าอาหารไทยชนิดไหนต้องอบ   นึกออกแต่ทอด ผัด  เคี่ยว ต้ม     ถ้าอบมักเป็นขนม เช่นพวกอบควันเทียน  ไม่ใช้เตาอยู่ดี

เอา stove ฝรั่งมาเทียบ  จะเห็นว่าใช้สอยแบบเดียวกันคือมีปล่องระบายความร้อนและควัน

[เทาชมพู]

โปรดสังเกตนางข้าหลวงห้องเครื่องที่กำลังเดิน    คงเกี่ยวกับเปิดหน้ากล้องสมัยนั้นไม่นานพอหรือไงไม่รู้ 
แต่ภาพเธอออกมาโปร่งแสง ดูประหลาดราวกับมองทะลุตัวเธอได้ .... 

[siamese]

  แครอท ครับ ส่วนถัดมาเหมือนผักใบใหญ่ๆ ถัดมาเหมือนกองผักชี ผักสลดหมดแล้ว

[siamese]

ใช่ครับ เกี่ยวกับเรื่องการเปิดหน้ากล้อง อีกภาพจะเห็นลักษณะของเจ้าจอม (คาดว่าเป็นบรรดาเจ้าจอมก๊ก อ.) กำลังจัดจาน ส้อม และมีด และมีของวางบนเครื่องชั่งแบบโบราณ ครัวนี้ต้องเป็น "ครัวแบบฝรั่ง" ครับ