รบกวนคุณหลวง วานบอกด้วยขอรับ ด้วยกระผมซุกซนแต่สถานที่
มิได้ซุกซนตำแหน่งขุนนางอย่างทางคุณหลวง
วันที่เกิดเพลิงไหม้ คุณหลวงคงจะทราบดีแน่ๆเลย อาจจะช่วยดับไฟอยู่ก็เป็นได้
วันเกิดเหตุ ผมป่วยนอนอยู่ที่บ้าน หาได้ไปประจำการร่วมด้วยช่วยกันดับไฟกับเขาไม่
ไม่เช่นนั้นคงได้มีส่วนร่วมในเหตุการณ์สำคัญของชาติเป็นแน่ (ว่าไปนั่น
)
รอฟังคำตอบจากคุณหลวงเล็กด้วยเช่นกัน
ดิฉันทราบเพียงว่า ผู้เข้ามารับตำแหน่งเจ้ากรมหุงลมประทีป ในพ.ศ. 2423
คือหลวงอัคนีนฤมิตร (จิตร จิตราคนี) หรือฟรานซิส จิตร
แต่ไม่ทราบว่ามีขุนนางใหญ่กว่านี้กำกับอยู่หรือเปล่า
เฉลยก็ได้ครับ ว่า ขุนนางในสกุล อมาตยกุล เคยกำกับดูแล
โรงหุงลมประทีปนี้อยู่ก่อน
รายละเอียด อยู่นี่ครับ (ในเรือนไทยนี่แหละครับ)
(((คัดลอกและตัดบรรทัดตามตามต้นฉบับ)))
หน้า (๗)
พระยาอภิรักษ์ราชอุทยานถวายตัวเปนมหาดเล็กในรัชกาลที่ ๔
เมื่อปีขาล พ.ศ. ๒๔๐๙ เมื่อเปนมหาดเล็กเปนแต่ช่วยบิดาทำ
ราชการในโรงกระสาปน์ แลการตั้งโรงแก๊ส คือ ประทีปลมการถ่ายรูปแลทำโคมลอยอย่างฝรั่งอันอยู่ในวิชาสำหรับสกุลนี้ในครั้ง
นั้น ถึงรัชกาลที่ ๕ ได้พระราชทานสัญญาบัตรเปนหลวงพินิจจักรภัณฑ์
ปลัดกรมโรงกระสาปน์ เมื่อปีมเสง พ.ศ. ๒๔๑๖ เปนผู้ซึ่งอยู่ใน
ชั้นหนุ่มที่ทรงใช้สอยใกล้ชิดติดพระองค์ผู้หนึ่ง รับราชการเบ็ดเสร็จ
ในการอย่างใหม่ๆ ต่างๆ เช่นแต่งพระที่นั่งแลตำหนักรักษาเปนต้น
ในเวลานั้น สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระเจ้าน้องยาเธอ แล
ข้าราชการที่รับราชการใกล้ชิดติดพระองค์ ได้สมาคมคุ้นเคยกับ
พระยาอภิรักษ์ฯ มีหลายพระองค์หลายท่าน จึงเปนมิตรสนิทสนม
ต่อมาจนตลอดอายุของพระยาอภิรักษ์ฯ พระยาอภิรักษ์ฯ ได้พระ
ราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์มงกุฎสยามชั้นที่ ๕ วิจิตรราภรณ์ ในปี
แรกที่สร้าง เครื่องราชอิศริยาภรณ์นั้น
เมื่อปีจอ พ.ศ. ๒๔๑๗ ทรงสร้างสวนสราญรมย์ โปรดให้
พระยาอภิรักษ์ราชอุทยาน แต่ยังเปนหลวงพินิจจักรภัณฑ์ เปนผู้ดูแล
การมาแต่แรกสร้าง ในปีนั้นมีเหตุ ถังที่โรงทำไฟแก๊สในพระบรม
มหาราชวัง อยู่ตรงพระที่นั่งภาณุมาศจำรูญทุกวันนี้ ลุกขึ้น โปรด
ให้ย้ายโรงแก๊สไปสร้างใหม่ที่น่าวัดสุทัศน์ ตรงที่สร้างตลาดเสาชิงช้า
ทุกวันนี้ แลฝังท่อใช้ไฟแก๊สทั้งในพระบรมมหาราชวังแลถนนใน...หน้า (๘)
พระนครด้วย จึงโปรดให้พระยาอภิรักษ์ราชอุทยานเปนผู้บังคับการ
โรงแก๊สด้วยอิกอย่าง ๑ ได้พระราชทานเหรียญบุษปมาลาเปน
บำเหน็จในวิชาช่าง เมื่อปีกุญ พ.ศ ๒๔๑๘ถึงปีเถาะ พ.ศ. ๒๔๒๒ เกิดอุปัทวเหตุขึ้นในสกุล บิดาแล
พี่ชายทั้งตัวพระยาอภิรักษ์ฯ ต้องรับพระราชอาญา พระยาอภิรักษ์ฯ
เอง ถูกถอดจากยศบันดาศักดิแลตำแหน่ง ไม่ได้ทำราชการอยู่ ๑๙ ปี
ในเวลาระหว่างนี้ พระยาอภิรักษ์ฯ ประกอบการทำมาหาเลี้ยงชีพ
ด้วยการต่างๆ แต่เปนผู้มีนิไสยอยู่ในทางวิชา จึงคิดตั้งบริษัท
ไฟฟ้าขึ้นเปนทีแรก ซึ่งภายหลังได้โอนมาเปนบริษัทไฟฟ้าสยาม
ทุกวันนี้ ต่อมาพระยาอภิรักษ์ฯ ตั้งโรงทำน้ำแขงขึ้นขายได้
ประโยชน์ยืดยาวมาหลายปีมาถึงปีจอ พ.ศ. ๒๔๔๑ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้า
อยู่หัวทอดพระเนตรเห็นพระยาอภิรักษ์ฯ ในโอกาศอันใดอันหนึ่ง ทรง
พระปรารภสงสาร จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กลับไปรับ
ราชการเปนเจ้ากรมพระราชอุทยานสราญรมย์ดังแต่ก่อน แล้วพระ
ราชทานสัญญาบัตรเปนพระยาอภิรักษ์ราชอุทยาน เมื่อปีกุญ
พ.ศ. ๒๔๔๒ ครั้นต่อมาเมื่อทรงสร้างพระราชวังดุสิต โปรดให้
ไปดูการทำสวนในบริเวณพระราชวัง แล้วเปนผู้จัดการโรงทำโซดา
ดุสิตมาจนตลอดรัชกาล....
อ้างถึง http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3533.0
เราเกือบจะหลงลืมบุคคลสำคัญของประเทศไทยไปอีกหนึ่งคนแล้ว
(สหายนักอ่านหนังสือเก่าคนหนึ่งบอกว่า ลืมท่านไม่ลงจริงๆ)
