อยากทราบเรื่องเวลาที่มีหน่วยเป็นบาทครับ

[surapong__]

เคยอ่านหนังสือจดหมา่ยเหตุรัชกาลที่ 4 สวรรคต วันสุดท้ายของกษัตริย์นักปราชญ์ ของ สำนักพิมพ์มติชนครับ
ในบทแรกที่กล่าวถึงเวลาที่รัชกาลที่ 3 สวรรคตครับ ข้อความนี้ถูกคัดมาจากพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่3 ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์. เฉพาะตอนปัจฉิมโอวาทเกี่ยวกับรัชทายาท ความว่า
"ครั้น ณ วันพุธ เดือน 5 ขึ้น 1 ค่ำ เวลา 8 นาฬิกา 5 บาทเศษเสด็จสวรรคต"
พออ่านแล้วก็ไม่เข้่าใจครับ ว่า เวลา 5 บาทเศษหมายความว่าอะไร ไม่อยากจะคาดเดาเอาเอง เลยเก็บเอามาถามท่านผู้รู้ในเรือนไทยครับ ขอบคุณครับ

[surapong__]

อ่อ แล้วก็เรื่องคำราชชาศัพท์ด้วยครับ ฉายาของพระมหากษัตริย์ คำราชาศัพท์ไช้ว่าอะไรครับ?
อย่างเช่น "ตอนที่รัชกาลที่ 4 ทรงผนวช พระองค์ทรงได้รับฉายาว่า "พระวชิรญาณเถระ" อย่างนี้ เราควรที่จะใช้คำว่าอะไรจึงจะเหมาะสมครับ ขอบคุณอีกรอบ

[bert631]

ผมจำได้รางๆนะครับ แต่จะหาหลักฐานมายืนยันให้อีกครั้งครับ
เท่าที่จำได้คือ หนึ่งบาท จะเท่ากับหกนาที สิบบาทจะเป็นหกสิบนาที
ก้ลองคูณดูครับว่ากี่นาที เด๋วรอผู้รู้มาตอบอีกทีครับ

[siamese]

วันหนึ่งนั้นแปดยามยำ        กลางวันท่านกำหนดไว้สี่ยามมี
กลางคืนก็นับยามสี่            วันกับราตรีจึ่งเปนแปดยามตามใช้

ยามหนึ่งสามนาลิกาไซร้     นาลิกาท่านใช้ กลางวันเรียกว่าโมงนา
กลางคืนเรียกว่าทุ่มหนา      นาลิกาหนึ่งราได้สิบบาดท่านบอกไว้

บาดหนึ่งสี่นาฑีไทย           นาฑีหนึ่งได้สิบห้าเพชะนาฑี
เพชะนาฑีหนึ่งนี้                หกปราณด้วยดีปราณหนึ่งสิบอักษรไซร้

ที่มา  :   หม่อมเจ้าทองบรรณาการ ทองแถม   พิมพ์ในการศพ  มหาอำมาตยตรี  หม่อมเจ้าทองเชื้อธรรมชาติ ทองแถม  ท.จ.,
            เรื่องพระไชยสุริยา  และวิธีนับ  มาตรา - ตวง  ชั่ง, วัด, ของเก่า. พระนคร :  โรงพิมพ์อักษรนิติ,  ๒๔๗๙


๘  ยาม            เท่ากับ        ๑  วัน
(กลางวัน  ๔  ยาม  กลางคืน  ๔  ยาม)

๓  นาฬิกา        เท่ากับ        ๑  ยาม

(กลางวัน เรียกว่า  โมง   กลางคืน  เรียกว่า  ทุ่ม)

๑๐  บาท          เท่ากับ        ๑  นาฬิกา

๔    นาที          เท่ากับ        ๑  บาท
(น่าจะเป็น  ๖ นาที  เท่ากับ  ๑  บาท  เพราะบอกไว้ว่า 
นาลิกาหนึ่งรา  ได้สิบบาดท่านบอกไว้ - คงจะพิมพ์ผิดก็เป็นได้)

๑๕  เพชะนาที    เท่ากับ        ๑  นาที

๖    ปราณ         เท่ากับ        ๑  เพชะนาที
๑๐  อักษร         เท่ากับ        ๑  ปราณ


และพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒  ได้ให้ความหมาย 
"บาท"  ว่า  ช่วงเวลาเท่ากับ  ๑ ใน  ๑๐ ของชั่วโมง  เท่ากับ  ๖ นาที

[Bhanumet]

๔    นาที          เท่ากับ        ๑  บาท
(น่าจะเป็น  ๖ นาที  เท่ากับ  ๑  บาท  เพราะบอกไว้ว่า 
นาลิกาหนึ่งรา  ได้สิบบาดท่านบอกไว้ - คงจะพิมพ์ผิดก็เป็นได้)

๑ บาท เท่ากับ ๔ นาที นั้นน่าจะถูกต้องแล้วครับ

แต่เป็น ๔ นาที (นาฑี) ไทย (ในบทกลอนก็กล่าวไว้ว่า "บาดหนึ่งสี่นาฑีไทย")



ส่วน ๑ บาท  เท่ากับ ๖ นาที นั้น เป็นนาทีฝรั่ง (Minute)

[surapong__]

เย่.... ได้ความรู้เยอะเลย ขอบคุณทุกๆคนครับ