ฉ - ศัพท์คำนี้มีตำนาน(กรีก) - NC 17

[เทาชมพู]

ขออนุญาตเข้าซอยย่อย

สงสัยเป็นหนักหนา เหตุใดบรรดาชาวรักร่วมเพศชาย จึงกลายเป็น "สีม่วง"

 

ไม่รู้จริงๆ   ได้แต่เดาว่าสมัยวิคตอเรียน สีชมพูเป็นสีกำหนดให้เด็กหญิง  ฟ้าเป็นสีเด็กผู้ชาย   ยุคนี้  พอถึงเพศที่สาม ไม่จัดเข้าสองสีดังกล่าวเลยไปใช้สีม่วง
สีนี้ กำหนดเฉพาะในประเทศไทย หรือว่าทั่วโลกเป็นที่รู้กันคะ คุณ SILA?

เอารูปวาด นาร์ซิสซัส ฝีมือ John William Waterhouse  ศิลปินคนโปรดของดิฉัน   มาวางเป็นน้ำจิ้ม รอคุณ SILA จะจัดจานหลักมาให้ในโอกาสต่อไป



หลังจากดูไม่ออกอยู่นานหลายปี เมื่ออ่านตำนานนาร์ซิสซัสที่หลงเงาตัวเองจนซูบผอมตรอมใจตาย   ก็เพิ่งมาเฉลียวใจในภายหลังว่าเจ้าหนุ่มเป็นเกย์น่ะเอง  ถึงหลงรักเงาชายหนุ่มรูปหล่อในน้ำ  
มิน่า  นางไม้มาหลงรัก   เจ้าหนุ่มถึงไม่สนใจไยดีเอาเสียเลย

Adonis สุดหล่อในตำนานกรีก ก็อีกคน  ขนาดเทวีวีนัสมาหลงรัก  ก็ไม่แยแส    เมื่อก่อนก็ได้แต่แปลกใจว่าทำไม  เดี๋ยวนี้พอเดาได้แล้ว



ป.ล.ชนกลางอากาศกับคุณ SILA   เรื่องสี ดิฉันเดาได้ใกล้เคียงจริงด้วย

[SILA]

           รักร่วมเพศชาย ไม่ปรากฏนามศัพท์จากตำนานกรีก ทั้งๆ ที่นับได้ว่ากรีกเป็นผู้นำด้านนี้

Homosexual - มาจากคำรวม กรีก homos = "same" + sexual ซึ่งเป็นคำจากละติน (Latin-based)

(Homoerotic ตามมาจาก homosexual + erotic มิใช่ homos = same + eros (gen. erotos) = sexual love)

Sodomy -  มาจากไบเบิ้ล  Sodom เมืองศีลธรรมเสื่อมทรามในแถบปาเลสไตน์โบราณ
                  เมืองนี้ถูกทำลายด้วยไฟจากสวรรค์พร้อมกับเมือง Gomorrah
  
จากกรีกมีคำว่า  

‘pederasty’ - มาจากกรีก  paiderastia - "love of boys,"
               from pais (gen. paidos) "child, boy" + erastes "lover,"
from erasthai "to love."      

'Platonic' - จากนามปราชญ์กรีก Plato ถูกนำมาใช้ในความหมายรักต่างเพศที่ปราศจากกามารมณ์  -
"love (for one of the opposite sex) free of sensual desire"  ทั้งที่แต่แรกนั้น
ไม่ได้หมายถึงรักต่างเพศ เพราะหมายถึงความสนใจ - ความพึงใจในเด็กหนุ่มของ Socrates

เหตุที่นามจากกรีกไม่ได้ถูกนำมาใช้เป็นศัพท์รักร่วมเพศ(ชาย) ทั้งที่มีเรื่องราวแนวนี้พอสมควร
อาจมีเหตุจาก

          พฤติกรรมรักร่วมเพศของบุคคลในตำนานเป็นบทบาทรอง ในขณะที่บทบาทหลัก
เป็นเรื่องอื่น เช่น นาม อคิลิส นำมาใช้เรียกเอ็นร้อยหวาย หรือ จุดอ่อน, จุดตาย

         ค่านิยมในสังคมยุคที่เห็นเรื่องแบบนี้เป็นเรื่องต้องห้าม จึงไม่ค่อยมีการกล่าวถึงตำนานส่วนนี้,
นักวิชาการมองข้ามไป หรือบ้างก็ไม่อยากหยิบนามมาใช้  
 
        หรืออาจจะเป็นตามที่นักเขียนอังกฤษชื่อดัง E M Forster ผู้เขียนงานต้องห้ามเรื่องรักระหว่างชาย
Maurice (ผลงานถูกตีพิมพ์ หลังการเสียชีวิตของเขาไปแล้ว) ให้ตัวละครในนิยายกล่าวถึงเรื่องรักรูปแบบนี้ว่า
      
                   ‘The unspeakable vice of the Greeks’
  
คำที่มีความหมายรักร่วมเพศที่ใช้ในปัจจุบันจึงเป็นคำในยุคหลัง ได้แก่  
                   gay(1971) bent (ประมาณกึ่งศตวรรษที่แล้ว) เป็นต้น    

E M Forster (A Room with a View, Howards End,A Passage to India)

[SILA]

       โห.. ตามอาจารย์เข้าซอยนี้มีการบ้านใหม่ตามมาอีก ไม่ควรเอ่ยคำว่าสีม่วงเล้ย

เปิดกูเกิ้ลดีกว่า มีเว็บนี้ครับ เล่าเรื่อง สีม่วง

http://gay-dontmiss.exteen.com/20100725/entry
       
แต่แรกก็คิดว่าม่วง มาจาก ชมพู ฟ้า แต่กลัวกระเทือนสถาบันศึกษา(สวนกุหลาบ) ครับ 

[เทาชมพู]

มาดึงกระทู้ขึ้น ด้วยภาพ Adonis ของ John William Waterhouse



เมื่ออโดนิสถูกหมูป่าขวิดตายขณะล่าสัตว์   วีนัสช่วยเขาไว้ไม่ทัน  เธอได้แต่พรมน้ำอมฤตลงบนร่างที่ใกล้จะสิ้นใจ  เลือดของเจ้าหนุ่มหยดลงเป็นดอกไม้สีแดง อย่างที่เห็นในภาพวาด
ชื่อดอก Anemone ดอกไม้ชนิดนี้บอบบางมาก  โดนลมเข้ากลีบก็ร่วงหมด

[SILA]

          ยังอยู่ในป่าเขาลำเนาไพร ครับ

บรรดาเทพธิดารักษ์ที่มีนามในศัพท์วิชาการ ได้แก่

                  Syrinx  ซีรินส์  เป็นนางไม้โสภาที่เทพไท้ช่วยแปลงเป็นต้นอ้อ
เพื่อให้รอดพ้นภัย Pan ที่พยายามจะย่ำยีนาง

            แพนไม่สามารถแยกแยะนางไม้ที่กลายเป็นต้นอ้อจากพงอ้อที่ขึ้นอยู่ริมธาร จึงหักกิ่งอ้อมาเป่า
            เนื่องจากโพรงของต้นอ้อเมื่อถูกลมเป่าผ่านจะเกิดเป็นเสียงดนตรี ดังนั้น เครื่องดนตรีประเภท
เครื่องเป่าลักษณะเช่นนี้จึงได้ชื่อว่า panpipe (หรือ pan flute) และ syrinx ซึ่งมีทั้งชนิดท่อเดี่ยว
และท่อเรียงเป็นตับ

รูปปั้นแพนไพพ์ในสวนสวยจาก flickr.com

[SILA]

         นอกจากนี้ยังมีความหมายถึง อวัยวะส่งเสียงของนก - vocal organ of bird
รวมทั้งศัพท์แพทย์   -

       syringomyelia หมายถึง โรคช่องมีน้ำในเนื้อเยื่อประสาทไขสันหลัง
              จากคำกรีก  syrinx - tube + myelos - marrow

         - any of the tubular fluid-filled cavities formed in the nerve tissue
of the spinal cord

และ   syringe กระบอกฉีดยาก็อาจได้ชื่อมาจากนางเช่นกัน
              from Gk. syringa, acc. of syrinx "tube, hole, channel,shepherd's pipe"

Pan and Syrinx by Francois Marot

[SILA]

        Pan  เทพารักษ์ของคนเลี้ยงแกะ สัตว์ป่า การล่าสัตว์ และดนตรีชนบท
มีรูปลักษณ์เหมือนเซเทอร์ และ ฟอน - Faun (เทพารักษ์ถิ่นฐานชนบท ลำเนาไพรในตำนานโรมัน)
        ได้นามจากคำกรีก paein แปลว่า  (ให้)เล็มหญ้า "to pasture." -
            To feed on growing grass; to graze. [1913 Webster]

        รูปลักษณ์เหมือนเซเทอร์ และ ฟอน 
          เป็นสัญญลักษณ์แห่งการเจริญพันธุ์ พลังทางเพศ และวสันตฤดู(ฤดูใบไม้ผลิ;
พรรษากาล  - ฤดูฝน, วัสสานฤดู - ฤดูฝน บางทีก็เขียนเพี้ยนไปเป็น วสันต์)
       
        บุพการีผู้ให้กำเนิดไม่แน่ชัด แล้วแต่ตำนาน
          แรกมีชื่อในทางดลจิตดลใจให้หวาดผวาช่วยนำชัยชนะในเทวยุทธ์ และ
          ต่อมาเป็นนักดนตรีผู้สร้างเสียงทั้งที่บันดาลใจ หรือปลุกอารมณ์ และเสียงชวนผวาในหมู่ฝูงสัตว์
ตลอดจนผู้คนตามที่เปลี่ยวในป่าเขา

ทางจิตเวชนำนามมาใช้ในภาวะ Panic Disorder (episodic paroxysmal anxiety)
       
          panic จากคำกรีก panikon หมายถึง เกี่ยวข้องกับแพน "pertaining to Pan"
โดยนัยหวาดผวา ตื่นตระหนก - "panic, fright"

           ผู้ป่วยจะมีอาการกำเริบ(attack) เป็นๆ หายๆ เกิดความหวาดกังวลรุนแรง(แพนิค)
มักมีใจสั่น แน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก มึน ทำให้วิตกว่ากำลังจะสิ้นลม หรือเสียจริต

บางตำนานเล่าเรื่องแพนก่ออาการแพนิคในฝูงเมษบาล(คนเลี้ยงแกะ)แล้วรุมทำร้ายนางไม้เอคโค

Roman copy of a Greek statue from group by Heliodorus of Rhodes C2nd BC

[SILA]

          พล็อตเหตุการณ์หญิงถูกชายรังแกแล้วต้องแปลงร่างเพื่อให้พ้นภัย ยังมีอีกหนึ่งนางคือ
แอมิ(เม)ธิสทอส - Amethystos

           ตำนานเล่าว่า ไดโอไนซัส - Dionysus ไวน์เทวาแห่งความเมามาย หมายปอง Amethystos
แต่นางประสงค์จะครองความบริสุทธิ์ไว้จึงสวดอ้อนวอนเทวีอาร์ทีมิส  - Artemis (โรมัน -Diana)
goddess of the hunt and the moon - เทวีไพรพรานและจันทรา ให้ช่วย
             เทวีจึงแปลงร่างนางให้กลายเป็นอัญมณีสีขาวสะอาด ไดโอไนซัสคิดแค้นที่เสียหน้าจึงเทไวน์
ราดรดทำให้อัญมณีกลายเป็นสีม่วง
          
             อีกตำนานกล่าวถึง ไดโอไนซัส กริ้วที่มนุษย์บังอาจเหยียดหยัน จึงหมายจะสังหารมนุษย์คนแรก
ที่ผ่านทางเข้ามา Amethystos ซึ่งกำลังมุ่งหน้าจะไปสักการะเทวีอาร์ทีมิสคือเหยื่อรายนั้น
นางได้รับการปกป้องจากเทวีแปลงร่างนางกลายเป็นรูปปั้นอัญมณี ไดโอไนซัสมาเห็นรูปปั้นแสนงาม
รู้สึกเสียใจจนน้ำตาซึ่งเป็นไวน์สีม่วงร่วงรดเปลี่ยนสีรูปปั้น

              quartz สีม่วงนี้จึงมีชื่อตามตำนานนามกรีกที่มีความหมายว่า
                          a - "not" + methustos - "intoxicated"  (methys - Wine)
 
             ปราศพิษภัย คือ ไม่มึนเมา ด้วยเชื่อว่าผู้ที่สวมอัญมณีชนิดนี้ หรือดื่มเหล้าด้วยจอกอัญมณีนี้แล้ว
จะไม่เมามาย    

[SILA]

            Echo คือ สิงขรเทพธิดาผู้ปลาบปลื้มภูมิใจในน้ำเสียงของตนยิ่งนัก
นางจึงช่างเจรจาและ(บ้างว่า) มักพูดขัดคู่สนทนาโดยผูกขาดการพูดคำสุดท้ายอยู่ฝ่ายเดียว  
        
           วันหนึ่ง เทวีเฮรา(ฮีรา) - Hera (หรือ Juno) เสด็จลงมากลางไพรด้วยไฟหึง
เพื่อตามหา ซูส เทพบดีสวามีจอมเจ้าชู้ที่กำลังเริงสำราญกับเหล่านางไม้
           เอคโค รับหน้าที่มารับหน้าเทวี แจ้วจำนรรจาเล่าเรื่องราวสนุกสนานเพื่อให้เทวีเพลิดเพลิน
จนเกือบลืมเรื่องสำคัญ ครั้นเทวีรู้องค์จึงกริ้วโกรธาสาปนางให้ไม่สามารถพูดได้อีก นอกจาก
การพูดทวนซ้ำคำพูดสุดท้ายของคนอื่น กลายเป็นเทวีก้องกำทวน (ว. สนั่น, หวั่นไหว, ก้อง)

           เมื่อนางตกหลุมรักนาร์ซิซัส นางจึงมิอาจเอ่ยบอกความนัย ได้แต่พูดทวนคำเขาร่ำไป
จนถึงวันเกินสะกดกลั้น เอคโคผลันเข้าโอบกอดนาร์ซิซัส แต่ถูกเขาผลักไสไล่ส่ง
             ด้วยความเศร้าผิดหวังนางจึงหันหลังให้ไพรกว้างแล้วไปสถิตอยู่ในคูหาถ้ำส่งเสียงก้องกังวาน
บางตำนานว่าเธอกู่ก้องร้องครวญจนร่างกลายเป็นหินผาแต่ยังคงเสียงร้องก้องโลก

ภาพวาดโดย Placido Costanzi

[SILA]

            ส่วนเรื่องแพนกับเอคโคนั้น ไม่พ้นกรณีแพนผู้มักมากโกรธแค้นที่เอคโคไม่ยอมร่วมภิรมย์รัก
จึงใช้วิชามารก่ออาการแพนิคในหมู่เมษบาล(คนเลี้ยงแกะ) ให้รุมทำร้ายนาง เอคโคถูกจับฉีกร่าง
ออกเป็นชิ้นๆ แล้วโยนทิ้งกระจายไปทั่ว โดยมีเทวีพสุธา - Gaia รับชิ้นส่วนร่างของนางพร้อมกับ
เสียงที่ยังก้องร้องอยู่ 

นามถูกนำมาใช้ในทางการแพทย์ ได้แก่

Echolalia (Gk. ekho + lalia -"talk, prattle, a speaking") 
             อาการพูดซ้ำคำหรือวลีที่ได้ยินโดยอัตโนมัติ

Echopraxia (praxis - "action")
             อาการทำเลียนแบบกิริยาเคลื่อนไหวของคนอื่นโดยไม่ได้ตั้งใจ

Echocardiography การตรวจภาพและการเคลื่อนไหวของหัวใจโดยใช้เครื่องส่งเสียงสะท้อน (ultrasound)

ภาพวาดโดย Alexandre Cabanel

[:D :D]

ภาพ Echo กับ Narcissus ผู้หลงรักเงาตัวเองค่ะ
จาก Walker Art Gallery at Liverpool
โดย John William Waterhouse ปี 1903

[เทาชมพู]

          พล็อตเหตุการณ์หญิงถูกชายรังแกแล้วต้องแปลงร่างเพื่อให้พ้นภัย ยังมีอีกหนึ่งนางคือ
แอมิ(เม)ธิสทอส - Amethystos
           

มีอีกหลายนางในเทพนิยาย 
ทำให้สงสัยว่าในสังคมกรีก  ผู้ชายจะถืออำนาจบาตรใหญ่เหนือสตรีมากเอาการ
เสิฟภาพ Daphne ที่ถูก Apollo ไล่ล่า จนเธอกลายเป็นต้นลอเรลไป   รายละเอียดคุณ SIlA คงจะมาเล่าต่อไป

[SILA]

           ชวนชม  Metamorphosis กันต่อ ครับ

          Gk. metamorphosis - "a transforming," from metamorphoun
"to transform," from
           meta- "change" + morphe "form"  (see Morpheus - จะได้กล่าวถึงต่อไป)

เหยื่ออีกหนึ่งรายที่ต้องกลายร่างคือ Daphne

           เทพอพอลโลเห็นกามเทพถือคันศรจึงเย้าเย้ยว่า เด็กน้อย เจ้าจักจับอาวุธไปไย
จงมอบให้กับผู้ที่คู่ควร  "เด็กเล็ก" จึงแผลงศรสุวรรณ(ทอง - รัก) ต้องอพอลโล ส่งผลให้เทพ
หลงรักนิมฟ์นามว่า แดฟนี - ธิดาของสินธุเทพที่ผ่านมา แต่นางถูกศรสีสะ(ตะกั่ว -ไม่รัก) ของกามเทพ
โดยบังเอิญ นางจึงไม่ผูกสมัครรักใคร
            เมื่อนางจวนจะเสียทีอพอลโล เทพบิดาของนางได้ปกป้องโดยทำการเปลี่ยนแปรนาง
เป็นต้น - laurel

          รูปสลักเสลาเล่าเหตุการณ์กลายร่าง ประติมากรรมของ Gian Lorenzo Bernini

            ผิวนางกลายเป็นเปลือก  ผมแปรเป็นใบ แขนนิ้วเปลี่ยนเป็นกิ่งก้าน และรากงอกจากนิ้วเท้า

[SILA]

          แม้เมื่อนางกลายเป็นต้นไม้ไปแล้วแต่พิษศรรักยังคง อพอลโลโอบกอดลำต้นแทนตัวนางไว้
แล้วจึงตัดกิ่งใบไปทำหรีด ทั้งยังประกาศให้เป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์

Laurel wreath - crown สวมเศียรอพอลโล

[เพ็ญชมพู]

เสริมอีกนิดเรื่อง ชัยพฤกษ์ (ที่ไม่ใช่สีชมพู)

ใครจะทราบบ้างว่า ชัยพฤกษ์ที่เป็นช่อในเครื่องหมายยศของนายพลหรือบนอินทรธนูของข้าราชการพลเรือน หาใช่ต้นไม้ในสกุล Cassia ไม่  แท้จริงแล้วเป็นต้นไม้ของฝรั่งที่ชื่อ http://en.wikipedia.org/wiki/Bay_laurel Laurus nobilis



ช่อชัยพฤกษ์  =  laurel wreath มีประวัติมายาวนานตั้งแต่สมัยกรีกโบราณ ผู้ชนะในการแข่งขันกีฬาโอสิมปิกในสมัยนั้นจะได้รับช่อชัยพฤกษ์นี้เป็นรางวัลแห่งชัยชนะ

ตำนานต้นชัยพฤกษ์ อยู่ในเรื่องเกี่ยวกับนาง Daphne ซึ่งเป็นนางอัปสร รูปงามธิดาของ Peneus เทพประจำแม่น้ำตามเรื่องเล่าว่า Apollo ได้พบนางในกลางป่า ให้บังเกิดความพิสมัย จึงเยื้องกรายเข้าหาหมายจะแทะโลม แต่ไม่ทันถึงนางก็วิ่งหนีไปเสียแล้ว ฝ่าย Apollo อารามที่ลืมไม่ว่าอะไรอื่นทั้งสิ้นจึงวิ่งตาม วิ่งพลางร้องเรียกให้นางแดฟนีหยุดแม้ชั่วขณะหนึ่ง เท่านั้นก็ตามที เธอสัญญาว่าจะไม่ทำอันตรายเลย

นางอัปสรไม่ยอมฟังคำสัญญาหรือวิงวอน ตั้งหน้าแต่รุดหนีอย่างเดียว ฝ่าย Apollo ก็วิ่งกวดตามไปโดยไม่ลดละ จนนาง  Daphne เริ่มอ่อนกำลังและตระหนักว่า ฝ่ายไล่กำลังรุกกระชั้นเข้าไปทุกที นางจึงวิ่งหนีกระหืดกระหอบอกสั่นลงยังริมฝั่งแม่น้ำของบิดา ขอให้แปลงร่างนางเสียหรือบันดาลให้นางจมลงไปในปฐพี ยังมิทันที่นางจะถึงริมฝั่งน้ำดี นางก็รู้สึกเหมือนหนึ่งตัวเองถูกตรึงติดกับพื้น ด้วย เท้าหยั่งลงในดินเป็นราก ผมและมือก็งอกออกเป็นใบ ส่วนเครื่องคลุมกายกลายเป็นเปลือกไม้ ปกคลุมร่างอันสั่นเทาของนางไป บิดาของนางตอบสนองการที่นางร้องให้ช่วยแล้ว โดยเปลี่ยนนางเป็น ต้นชัยพฤกษ์ ( Bay Laurel ) อยู่ ณ ที่นั้น

ฝ่าย Apollo ตามมาทันไม่เห็นนาง เห็นแต่ต้นไม้ครั้งแรกเธอไม่รู้สึกเลยว่า สาวเจ้าลับจาก เธอไปแล้วโดยไม่มีวันจะได้พบอีก แต่เมื่อความจริงเป็นที่ปรากฏดังนั้น เธอจึงมีเทพบรรหารว่า นับแต่บัดนี้ต้นชัยพฤกษ์ จงเป็นต้นไม้ที่โปรดปรานของเธอ อันคนหลายคนพึงเด็ดช่อใบร้อยพวงมาลา เป็นรางวัลแก่กวีและนักดนตรีสืบไป



http://xchange.teenee.com/index.php?showtopic=54321&mode=linearplus

http://www.liza-kliko.com/laurel-wreath/