ช่างจีน ในไทย

[POJA]

ช่วงหนึ่งร้อยปีที่ผ่านมานี้  บรรดาชาวจีนอพยพที่เข้ามาในไทย ไม่ได้แต่จะเข้ามาทำการค้าขายเพียงอย่างเดียว  ยังมีบางพวกที่เป็นงานช่าง  ประกอบอาชีพอย่างผู้ชำนาญในงานเฉพาะด้าน เช่น ช่างเงิน ช่างทอง ช่างแกะสลัก ช่างปั้น ช่างกระเบื้อง ช่างกลึง ช่างเฟอร์นิเจอร์ ช่างฟิต ช่างก่อสร้าง ช่างตัดเสื้อ หรือกระทำช่างทำอาหารหรือพ่อครัว ฯลฯ
ก่อนที่จะถูกลืมเลือนไปตามกาลเวลา  จะขอบันทึกไว้  และขอปันความรู้จากท่านอาจารย์ผู้รู้หรือมีประสบการณ์เกี่ยวข้อง จะช่วยกันบอกกล่าวกัน ณ.ที่นี้

[POJA]

ว่ากันว่า  คนแต้จิ๋วชอบค้าขาย  คนกวางตุ้งเก่งเครื่องยนต์  คนไหหลำทำอาหาร
คนจีนอพยพ มักเข้ามาเป็นกลุ่ม มีพวกพ้องที่รู้จักกันแนะนำพาเข้ามา หากใครได้ประกอบวิชาชีพด้านใด หรือมีความรู้เดิมเป็นอาชึพจากบ้านเกิด ก็จะนำมาใช้ในการทำมาหากิน และสืบทอดแก่กันในกลุ่มนั้น

[POJA]

ช่างเงิน ช่างทอง
คนจีนมีความสามารถในการขึ้นรูปโลหะ พวกช่างทองส่วนใหญ่ทำทองเป็นเครื่องประดับ  
ช่างเงินเป็นช่างที่ทำของประเภทเครื่องใช้ เช่น กรอบรูป เชิงเทียน ชุดน้ำชา ฯลฯ
ยุคหนึ่งนั้น เครื่องใช้ทำด้วยเงินเป็นที่นิยมมาก สำหรับเจ้านายในวัง ผู้มีฐานะหรือเป็นของฝากชาวต่างประเทศ ที่ขายกันในร้านจิวเวลรี่แถบสีลมหรือโรงแรมใหญ่ ๆ ส่วนมากเป็นฝีมือช่างจีนกวางตุ้ง

[POJA]

ช่างปั้น ช่างกระเบื้อง
ชามตราไก่-ลำปาง
ชาวจีนแซ่ฉิน แซ่อื๊อ แซ่กว๊อก เป็นผู้ค้นพบว่าที่ลำปางนี้มีดินขาวลักษณะเหมือนที่เมืองจีน สามารถนำมาขึ้นรูปเป็นเครื่องใช้ได้ และพัฒนาต่อมาจนเป็นกระเบื้องดินเผาปูพื้น-ผนังสวย ๆ ที่ใช้กันทุกวันนี้
เช่นเดียวกับ โอ่งมังกร-ราชบุรี ที่ค้นพบโดยขาวจีน แซ๋เตีย แซ่อึ้ง  ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง การนำเข้าจากประเทศจีนยากขึ้น เกิดเป็นการผลิตขึ้นใช้เองในประเทศ

[POJA]

ช่างกลึง ช่างฟิต
โรงกลึงต่างๆ โรงสี โรงน้ำแข็ง ต่างก็เป็นผลงานของชาวกวางตุ้ง
โรงกลึง ส่วนใหญ่อยู่ในย่านตลาดน้อย เดี๋ยวนี้ถูกรื้อไปเกือบหมดแล้ว
อีกที่หนึ่งมีชื่ออยู่หน้าร้านว่า "โรงกลึงกวางตุ้ง" ทุกวันนี้ยังอยู่ที่ถนนอุณากรรณ แถวหลังคุกที่ปัจจุบันเป็น สวนรมณีนาถ
โรงสี อยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา แถวยานนาวา
ช่างฟิต ดูเป็นคำโบราณไปเสียแล้ว  หมายถึงช่างซ่อมเครื่องยนต์  สมัยก่อนก็เป็นช่างชาวจีน  เดี๋ยวนี้กลายเป็นช่างกลไป
ช่างเครื่องเหล่านี้ดูเหมือนจะห่างไกลจากคำว่า ศิลปะ  แต่ก็เป็นงานที่ต้องใช้ฝืมือเหมือนกัน

[POJA]

ช่างก่อสร้าง ช่างเฟอร์นิเจอร์
ตึกแถวสวย ๆ รุ่นเก่า (รวมถึงรุ่นใหม่แต่ไม่สวย) สไตล์ ชิโน-โปรตุกิส ได้คนงานชาวจีนเป็นคนสร้าง 
งานเฟอร์นิเจอร์  ต้องใช้หลักฝืมือช่างเซี่ยงไฮ้  ก่อนที่จะใช้ไม้อัดกับตะปูยิง

[POJA]

ช่างทำอาหาร
พ่อครัวหรือกุ๊กจีน มีหลายกลุ่มที่ทำภัตตาคารเลื่องชื่อ อาหารแบบฮ่องกง ก็คืออาหารกวางตุ้งนั้น มีอยู่หลายแห่ง
ห้อยเทียนเหลาหรือหยาดฟ้าภัตตาคาร สถานที่โปรดของพวก สามเกลอ

[POJA]

อาหารไหหลำ - ข้าวมันไก่ ขนมจีนไหหลำ
โจ๊กอร่อย กาแฟกลมกล่อม(สมัยนี้ต้องมีคำว่า "โบราณ"ด้วย) ต้องชงโดยอาโก๊ ชาวไหหลำเท่านั้น

[POJA]

ช่างตัดเสื้อ
ชุดสูทสวย ๆ เข้ารูปดี ฝืมือช่างจีน

[han_bing]

เป็นเรื่องแปลกแต่จริงที่ชาวจีนไหหล่ำมักเข้ามาทำอาหาร

อย่างไรก็ตามในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แล้วจีนไหหล่ำกับอาหารดูจะเป็นของคู่กัน

อาหารในสิงคโปร์นอกจากจะเป็นการผสมผสานอาหารฮกเกี้ยนแล้ว

อาหารหลายอย่างยังเป็นการผสมผสานอาหารฝรั่งกับอาหารไหหล่ำ มีอยู่จานหนึ่งอร่อยดี ลืมไปแล้วว่าภาษาสิงคโปร์เรียกกว่าอะไร เป็นซุปหางวัว ตุ๋นกับน้ำมะขามเปียก ใส่ตะไคร้และพริกแห้งลงไปผสมด้วย คล้ายๆแกงกระหรี่ที่เปรี้ยวอ่อนๆ หรือสเต็กเนื้อสับ อันนี้เป็นการเอาเนื้อมาสับละเอียดปั้นเป็นก้อน แล้วทอดก่อนราดด้วยน้ำเกรวี่...

พูดแล้วคิดถึงก๋งเป็นที่ยิ่ง

บังเอิญบ้านผู้เขียนเป็นผู้สันทัดกรณีเพราะเป็นหนึ่งในครอบครัวที่เคยทำร้านอาหารไหหล่ำมาก่อน (แต่ปัจจุบันพอก๋งสิ้นไป ลูกหลานก็ไม่คิดเปิด เพราะว่าทำงานด้านอื่นหมด)

เหมือนย้อนความทรงจำครั้งวัยเยาว์เลย

[CrazyHOrse]

ช่างตัดเสื้อจะเป็นจีนแคะเยอะครับ

พวกโรงฟอกหนัง ตัดเย็บกระเป๋าหนัง รองเท้าหนัง ก็เป็นงานถนัดของพวกแคะเช่นเดียวกันครับ

อ้อ... ขายผ้าอีกอย่างด้วยครับ

[puyum]

เรือนไทยมีฝาหลายแบบ แบบหนึ่งเรียกว่าเฟี้ยม เขาว่าเกิดจากช่างจีน ไม่แน่ใจ

[ติบอ]

ขอบคุณ คุณ POJA มากครับ ที่เปิดกระทู้ที่น่าสนใจนี้ขึ้นมา
ช่างชาวจีนอพยพเข้ามาสู่ดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นานมากแล้ว
(ที่จริง จะว่าไปถึงอเมริกาทั้ง เหนือ กลาง ใต้ ด้วยก็ไม่ผิดนัก)
เพราะหลังแมคเจแลนเดินทางข้ามมหาสมุทรแปซิฟิกมาขึ้นบกที่เกาะมัคตัน (เซบู) ได้
ชาวจีนก็เป็นคนกลุ่มหนึ่งที่อพยพจากดินแดนประเทศฟิลิปปินส์ปัจจุบันเข้าไปในทวีปอเมริกาเหมือนกัน

สำหรับผม ขออนุญาตแบ่งช่วงเวลาที่มี
ช่างชาวจีนอพยพมาสู่ประเทศไทยครั้งใหญ่ๆมีสัก 2 ช่วง
คือ
1.) ก่อนกรุงเทพ และ
2.) หลังตั้งกรุงเทพมหานคร

แรงบันดาลใจจากความเป็นจีนแพร่กระจายอยู่ในศิลปะไทย
มาตั้งแต่ราว 1,000 ปี ที่แล้ว ที่เรียกกันว่ายุค 'ทวารวดี' แล้ว
และยังมีการอพยพลงอีกหลายระลอก

เช่น มีเอกสารโบราณของชาวยุโรป
ที่เข้ามาทำการค้าในอินโดนิเซียเล่าว่า
เขา 'จ้าง' ช่างชาวจีน 'ทำลูกปัดแก้วแบบจีน' ในหมู่เกาะอินโดนิเซีย

ถ้าเทียบเวลากันดู ช่วงเวลานั้นบังเอิญไปตรงกับ
ช่วงเวลาที่เกิดการผลิตเครื่องสังคโลกขึ้นอย่างหนาแน่นพอดี
ก็อาจจะเป็นไปได้ว่าสังคโลกเป็นหลักฐานอย่างหนึ่ง
ที่แสดงให้เห็นร่องรอยการอพยพในช่วงที่เรียกกันว่า 'Ming Gap' ก็เป็นได้

นอกจากนั้นยังมีหลักฐานเอกสารโบราณอื่นๆ
ที่กล่าวถึงชาวจีนอพยพในช่วงก่อนกรุงเทพอีกเป็นจำนวนมาก


พูดมาถึงตรงนี้ เป็นเรื่องค่อนข้างซับซ้อนแล้ว
เพราะผมไม่ได้ติดตามเรื่องพวกนี้มาด้วยตัวเอง
และไม่ได้ศึกษามาโดยละเอียด ทำให้เกรงว่า
เมื่อจะพูดอะไรกันต่อไป ก็จะกระเดียดไปทางเด็กเล่นขายของ

จึงอยากเรียนถามคุณ POJA หรือสมาชิกท่านอื่นๆ
ที่เคยศึกษาและค้นคว้าข้อมูลทางด้านนี้
ให้ช่วยกรุณาแบ่งยุค แบ่งสมัย ของผู้คน
ที่ท่านได้กล่าวถึงด้วยจะได้ไหมครับ

ถ้าเป็นไปได้ หากสามารถเชื่อมโยงปฏิสัมพันธ์ทางการเมือง
หรือเหตุการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นในประวัติศาสตร์ด้วยได้
จะเป็นพระคุณแก่ผู้อ่านท่านอื่นๆมาก

เพราะโดยส่วนตัวผมเห็นว่าการอพยพคงไม่ได้เกิดเพราะชาวจีน
อยากเดินทางท่องเที่ยวเพียงอย่างเดียว
แต่น่าจะมีเหตุปัจจัยอื่นๆที่กระตุ้นให้เกิดการย้ายถิ่นขึ้นนะครับ

[san1]

สมาชิกใหม่ขอร่วมเสวนาด้วยครับ
  มีอาคารหลังหนึ่ง อยู่ที่วัดเกาะ เพชรบุรี 
นานครอง วาดเวียงไชย เศรษฐีบ้านหัวถนนเป็นผู้ออกทรัพย์สร้างสำหรับตั้งศพภรรยา
ต่อมาทางวัดใช้เป็นอาคารปริยัติธรรม
อาคารหลังนี้ใช้ช่างผู้ออกแบบเป็นชาวจีน  นายช่างผู้รับเหมาก่อสร้างก็เป็นชาวจีน
ปัจจุบันอาคารหลังดังกล่าวใช้เป็นกุฏิ

[san1]

นอกจากอาคารปริยัติธรรมหลังดังกล่าว จีนเปงส้งยังได้สร้างตึกของนายครอง  และตึกของหมื่นศุขประสารราษฎร์ ที่บ้านหัวถนน วัดเกาะ