เรื่องของคน ๕ แผ่นดิน ท่านผู้หญิงดุษฏี มาลากุล

[siamese]

       พระยาไกรโกษา (ฤกษ์) มีน้องชายอีกคนหนึ่งชื่ออิน  ได้เป็นพระอินทอากร  มีสมญาว่า เจ้าตัวเตากระทะ   

มีบุตรีงามคนหนึ่งชื่ออำพา   ได้ถวายตัวทำราชกาชการฝ่ายใน เป็นคุณจอมมารดา  มีพระราชโอรสธิดาถึง ๖ พระองค์

ที่มีพระชนม์อยู่จนมีพระทายาทมีอยู่เพียงสองพระองค์คือ  พระองค์เจ้ากปิถาและพระองค์เจ้าปราโมท


       พระอินทอากรมีน้องชายอีกคนชื่อนุ้ย  มีบุตรชายชื่อลอย  ได้เป็นพระนรินทราภรณ์  ธิดาของพระนรินทราภรณ์

คือเจ้าจอมมารดาเลื่อนในรัชกาลที่ ๕  มีพระราชโอรสคือพระองค์เจ้าอุรุพงศ์รัชสมโภช

เจ้าจอมมารดาอำภา
พระโอรสธิดา ๖ พระองค์ อันประสูติแต่เจ้าจอมมารดาอำภา เรียงลำดับไปตามนี้

พระองค์เจ้าชายกปิตถา กรมหมื่นภูบาลยริรักษ์ ( ประสูติ พ.ศ. ๒๓๕๗ ) ต้นราชสกุล กบิตถา
พระองค์เจ้าชายปราโมช กรมขุนวรจักรธรานุภาพ(ประสูติ พ.ศ. ๒๓๕๙ ) ต้นราชสกุล ปราโมช
พระองค์เจ้าชายเกยูร(ประสูติ พ.ศ. ๒๓๖๑) สิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ ๔ ไม่มีทายาทสืบราชสกุล
พระองค์เจ้าหญิงกัณฐา (ประสูติ พ.ศ. ๒๓๖๔) สิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ ๓
พระองค์เจ้าหญิงกัลยาณี (ประสูติ พ.ศ. ๒๓๖๕) สิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ ๒
พระองค์เจ้าหญิงกนิษฐน้อยนารี (ประสูติ พ.ศ. ๒๓๖๗) สิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ ๔ และเป็นพระราชธิดาองค์สุดท้ายในรัชกาลที่ ๒

[Wandee]

ขอบคุณคุณไซมีสค่ะ

ขอผ่อนตอบคำถามคุณเทาชมพูไปก่อนค่ะ


เรียนท่านป้อป นวรัตน์ด้วยสำนวนไทย ๆ ว่า  สิงห์ย่อมรู้จักสิงห์ค่ะ
   
       ท่านผู้หญิงละเอียดเมื่อมีธุระ  ก็จะส่งจดหมายไปหาท่านผู้หญิง ขอมาเยี่ยม  บางทีท่านผู้หญิงป่วยไม่ออกงานสมาคม

ท่านผู้หญิงก็จะรีบตอบจดหมายให้คนถือไปว่า  ไม่ต้องมา  ท่านจะไปหาภรรยาท่านนายกเอง

ภรรยาท่านนายกผู้เติบโตมากับครอบครัวของนายทหาร(แต่งงานตั้งแต่อายุน้อยมาก)ก็รุดมาหาท่านผู้หญิงเอง เพื่อเยี่ยมอาการและ

ปรึกษาเรื่องการงานอันควรทำ

เป็นมารยาทอันงามทั้งสองฝ่าย

เรื่องใหญ่คือท่านผู้หญิงละเอียดย่อมทราบดีว่าท่านผู้หญิงดุษฎีท่าน 'สวีท' กับหม่อมหลวงปิ่นแค่ไหน  และคอย ง่า...เถียงแทนในที่ต่าง ๆ

เพราะหม่อมหลวงปิ่นท่านเป็นสุภาพบุรุษเต็มตัว  ไม่แก้ตัว และไม่กล่าวโทษท่านผู้ใด

ท่านผู้หญิงดุษฎีเป็นคนสมัยใหม่เจี๊ยบ  เห็นในที่สูงมาทั่ว   รู้จักตัวบุคคล(งานการข่าวของท่านนับว่าเลิศ)  โธ่!  ท่านน่ะระดับเสนาบดีหญิงนะคะ

[Wandee]

ท่านผู้หญิงเล่าเรื่องหม่อมหลวงปิ่น ไว้อย่างน่ารักว่า


      " โรงเรียนราชินีมีโครงการให้นักเรียนทำอาหารขายที่ชั้นล่างของตึกเรียนริมถนนด้านข้างของโรงเรียน

นักเรียนมัธยมผลัดเปลี่ยนเวรกันทำอาหารขาย       เป็นความตั้งใจดีของท่านอาจารย์ที่จะฝึกวิชาการงานให้นักเรียน  

แต่ผลที่ได้ไม่ใคร่น่าพึงใจนัก  เพราะพวกหนุ่ม ๆ ซึ่งสมัยนั้นหาโอกาสใกล้ชิดกับสาว ๆ ได้ยาก   ได้ถือโอกาสเข้ามา

เป็นลูกค้าในร้านอาหารของโรงเรียนราชินี            ส่วนนักเรียนนั้นเล่า   ผู้ใดมีพี่น้องผู้ชายก็ขอร้องกันให้พาเพื่อน

มารับประทานอาหารกลางวันที่ร้านของโรงเรียนในวันที่ชั้นของตนเป็นเวรขายอาหาร       ฉันได้ขอให้พี่ปาณีมารับประทาน

อาหารในวันที่ชั้นมัธยม ๓ ของฉันขายอาหารด้วย          พี่ปาณีพาเพื่อนมา ๓ คน  และคนหนึ่งในนั้นคือหม่อมหลวงปิ่น  มาลากุล

ซึ่งในขณะนั้นเป็นมหาดเล็กรับใช้ และมีอายุ ๑๔ ปี           ครั้งนั้นเป็นครั้งแรกที่ฉันมีโอกาสวิสาสะกับเด็กผู้ชายที่มิได้เป็นพี่น้องสนิท  




....ในระหว่างที่ตั้งศพพี่ปาณีอยู่ที่บ้าน  ได้มีการสวดพระอภิธรรมตลอดคืนมีมิตรสหายของพี่ปาณีมามากมาย          ในงานนี้

ฉันได้คุ้นเคยกับ หม่อมหลวงปิ่น  มาลากุลซึ่งเป็นเพื่อนรักของพี่ปาณีมากขึ้นทุกที



....ในงานแสดงนิทรรศการภาพ  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ  ให้มีประกาศเชิญชวนนักวาดภาพสมัครเล่นให้วาดภาพออกแสดง

เพื่อประกวดและมีการตัดสินให้ได้รับพระราชทานรางวัลด้วย          ม.ล.ปิ่นเป็นเจ้าหน้าที่คนสำคัญในงานนี้  ได้มาเชิญชวน

พี่ศรีและฉันให้วาดภาพเข้าประกวดด้วย             ภาพเหล่านี้ใครชอบภาพใดก็ซื้อได้ตามราคาที่โปรดเกล้าฯให้ตั้งไว้  

ฉันวาดภาพแพนซีด้วยสีน้ำราคา ๑๐ บาท        แม้ฝีมือเลวจนไม่มีใครควรซื้อก็อุตส่าห์มีผู้จองไว้แต่แรก

เขาผู้นั้นคือ ม.ล. ปิ่น  มาลากุล"



       เมื่อเล่าเรื่องแบบนี้ในวงการนักอ่าน  ก็จะมีการแซวกันว่าให้นำดีดีทีมาฉีด  (เพราะมดจะมาตอมเนื่องจากความหวาน)

ท่านผู้หญิงสมัยนั้นไว้ผมม้าโค้งคุ่มลงเกือบถึงคิ้ว  ผมด้านบนเสยขึ้นผูกโบว์อันไม่เล็กนัก  เรือนผมสองข้างหูกระจายเป็นคลื่นปกสองข้างแก้ม

ความแจ่มใสและดวงตาคมงาม  ดูแล้วเพลิน

[NAVARAT.C]

ม.ล.ปิ่น ท่านทุ่มทุนน่าดู

[Wandee]

  

        ในปี ๒๔๔๐ เมื่อ เจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี(บิดา ม.ล. ปิ่น  มาลากุล)     ยังมียศเป็น

พระยาวิสุทธสุริยศักดิ์ ส่งเงินมาเลี้ยงครอบครัวปีละ ๒๐ ชั่งเท่านั้น   ท่านขัดสนเพราะต้องออกสังคม

เลี้ยงดูผู้คน     ในตำแหน่งอุปทูตที่เมืองอังกฤษ  ได้มีจดหมายมากราบบังคมทูล

สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ขอประทานเงินเพื่ออุดหนุนครอบครัวเพียง ๒ ปี

สมเด็จ ฯ ประทานให้ปีละ ๒๕ ชั่ง


       ผู้ดีโบราณมีความละอายเป็นอาภรณ์       ปลูกฝังในสกุลวงศ์ดั่งนี้


       คุณปาณีเงินเดือนตั้ง ๒๔๐ บาท  ยังฝากเงืนกับคุณแม่ซื้อสร้อยตัวให้น้องสาวได้

[han_bing]

เรียนท่านเจ้าของกระทู้

         ผมได้อ่านแล้วรู้สึกอยากอ่านเล่มจริงเป็นยิ่งนัก อยากทราบว่าพิมพ์ใหม่หรือไม่ และหนังสือพิมพ์ใหม่ใช้ชื่อว่าอะไร
ขอรบกวนท่าน ณ ที่นี้ด้วย

สวัสดี

[V_Mee]

คุณวันดีท่านเล่าว่า คุณปาณีชวนเพื่อน ๓ คนไปรับประทานอาหารที่ท่านผู้หญิงดุษฎีออกร้าน
เพื่อนทั้งสามคนนั้น คือ ม.จ.ดุลภากร  วรวรรณ  ม.ล.ปิ่น  มาลากุล  และนักเรียนมหาดเล็กหลวงแจ่ม  สุนทรเวช  ซึ่งต่อมาได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น จมื่นอมรดรุณารักษ์  

ภาพข้างล่างนี้คือ ภาพสามเกลอที่กล่าวถึงครับ  โปรดสังเกตที่แผงคอ น.ร.ม.ม.จ.ดุลภากร  วรวรรณ และ น.ร.ม.แจ่ม  สุนทรเวช เป็นอักษร ม  หมายถคงโรงเรียนมหาดเล็กหลวง  ส่วน ม.ล.ปิ่น  มาลากุล บนแผงคอประดีบอักษรพระบรมนามาภิไธยย่อ ว.ป.ร. เพราะรับราชการประจำเป็นนักเรียนมหาดเล็กรับใช้

[V_Mee]

หนังสือชุดนี้คาดว่าไม่มีการพิมพ์ใหม่ครับ  เพราะเมื่อท่านเจ้าของประวัติท่านพิมพ์แจกนั้น  ท่านเลือกผู้รับด้วยตัวท่านเอง  และเวลาที่ท่านมอบให้ผู้ใดท่านจะจดบันทึกไว้ด้วยครับ

[V_Mee]

ท่านผู้หญิงได้รับพระราชทานตราจุลจอมเกล้าชั้นที่ ๔ จตุตถจุลจอมเกล้า เป็นคุณหญิง  เมื่อวันที่  ๕  พฤษภาคม  พ.ศ. ๒๕๐๐  ก่อนท่านจอมพลคนหัวปีจะสิ้นอำนาจไม่นานครับ  รายละเอียดเรื่องการรับตรานี้ดูเหมือนจะอยู่ในเล่ม ๒ ไว้รอคุณวันดีท่านเล่ามาขยายความดีกว่าครับ  จำได้เลาๆ ว่า กว่าท่านจะได้ตราเป็นคุณหญิงก็ต้องขับเคี่ยวกับท่านจอมพลอยู่ไม่น้อย

[เทาชมพู]

หนังสือชุดนี้คาดว่าไม่มีการพิมพ์ใหม่ครับ  เพราะเมื่อท่านเจ้าของประวัติท่านพิมพ์แจกนั้น  ท่านเลือกผู้รับด้วยตัวท่านเอง  และเวลาที่ท่านมอบให้ผู้ใดท่านจะจดบันทึกไว้ด้วยครับ

มายืนยันอีกเสียง ว่าจริงค่ะ    บางท่านแม้อยากอ่าน   แต่ไม่อยู่ในข่ายพิจารณาก็อด   ถ้าอยากอ่านเต็มทีก็ต้องไปขอยืมจากผู้ที่ได้รับหนังสือ   ดูเหมือนเจ้าของคนที่ได้หนังสือก็หนาวๆร้อนๆอยู่เหมือนกันที่จะให้ยืม  เพราะเกรงจะล่วงรู้ไปถึงหูท่านเข้า

[เทาชมพู]

ท่านผู้หญิงเป็นคนน่าเกรงขาม ทั้งๆท่านไม่เคยใช้วาจากราดเกรี้ยว  ยิ่งหยาบคายแล้วยิ่งไม่เคยมี     ท่านใช้คำธรรมดาๆนี่แหละค่ะ  เสียงเรียบๆ ไม่ได้ขึ้นเสียงดังโวยวาย   แต่ว่าบาดลึกน่าดูเวลาท่านอยากจะบาด     ดิฉันไม่เคยโดน แต่เคยได้ยินกับหู   ขนาดเราไม่เกี่ยวด้วยยังหนาว
สิ่งที่ทำให้คนเกรงท่านมาก  เพราะท่านเป็นคนไม่เกรงใคร    กล้าพูด  กล้าทำ และไม่เห็นแก่หน้าใคร     เป็นคนเชื่อมั่นในตัวเองมาก

[Wandee]

เครื่องมรกตของสมเด็จพระพันปี

       "วันหนึ่งคุณอาพระยาประเสริฐเดินหิ้วกระเป๋าเครื่องเพชรใบใหญ่ขึ้นมาบนเรือน   ฉันเรียนคุณอาว่า

คุณพ่อยังไม่กลับ      คุณอาตอบว่า  อาไม่ได้มาหาคุณพ่อหรอก   จะเอาของกายสิทธิ์มาให้แกดู  

แล้วคุณอาก็เข้ามาในห้องแล้วเปิดหีบเครื่องเพชรให้ดู      ฉันตาโตถามว่าคุณอาเอามาจากไหนคะ      

คุณอาตอบว่า  เครื่องมรกตของสมเด็จพระพันปี  พระราชทานเป็นมรดกแก่สมเด็จพระปกเกล้า ฯ

เพราะท่านทรงพระราชสมภพในวันพุธ       สมเด็จพระพันปีมีเครื่องเพชรชุดใหญ่ ๆ หลายชุด   พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า ฯ

ได้พระราชมรดกเป็นเพชรทั้งชุด   เพราะท่านชื่อวชิราวุธ         ทูลกระหม่อมอัษฎางค์ได้เครื่องทับทิมเพราะท่านเกิดวันอาทิตย์

หรืออย่างไรฉันก็จำไม่ได้แล้ว           ส่วนทูลกระหม่อมฟ้าติ๋วจุฑาธุชได้เครื่องนิลเพราะวันศุกร์หรืออย่างไรก็จำไม่ได้เหมือนกัน  

ทูลกระหม่อมฟ้าหญิงวไลอลงกรณ์ได้เครื่องไข่มุกด์ที่ท่านโปรด


ฉันถามคุณอาต่อไปว่า  แล้วทำไมเครื่องมรกตวิเศษนี้จึงมาอยู่ที่คุณอาล่ะ


คุณอาตอบว่าก็อาไปเอามาจากพระนางลักษมี   โปรดเกล้า ฯให้ไปขอคืนมา   จะพระราชทานคุณเปรื่องซึ่งจะสถาปนาเป็น

พระสุจริตสุดาในวันนี้  เพราะคุณเปรื่องเขาเกิดวันพุธ    

ที่อาบอกว่าเป็นของกายสิทธิ์เพราะของนี่เคลื่อนที่ได้    ใครบุญไม่  ก็ไม่อยู่ด้วย



แล้วคุณอาเล่าต่อไปว่า  เมื่อพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า ฯ ได้พระราชมรดกเป็นเครื่องมรกตชุดใหญ่นี้แล้ว

ก็นำขึ้นทูลเกล้า ฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า ฯ  โดยถ่อมพระองค์ว่าพระองค์เองเป็นแต่สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ  

พระชายาก็เป็นหม่อมเจ้า   ไม่ควรที่จะใช้เครื่องมรกตชุดสำคัญนี้  ซึ่งเป็นของสำหรับพระยศพระมเหษี  

พอรัชกาลที่ ๖ โปรดพระนางลักษมี  ก็พระราชทานเครื่องมรกตนี้ให้พระนางลักษมี  ซึ่งสมมติว่าจะเป็นพระราชินีต่อไป

แต่พอทรงแน่พระราชหฤทัยว่า   จะไม่ทรงตั้งพระนางลักษมีเป็นราชินี   ก็ทรงพระราชดำริที่จะพระราชทานบริจาริกาที่เกิดในวันพุธ


คุณอาจึงไปขอคืนมาจากพระนางลักษมี  และอุตส่าหอบมาให้ฉันได้ชมเป็นขวัญตา


มรกตชุดนี้มีครบเครื่องทั้งมงกุฎ(หรือกระบังหน้า)  สร้อยพระศอ  ทองพระกรเป็นสายสร้อย ๒ สาย กับกำไลก้านแข็ง

พระธำมรงค์หลายวง  และเข็มกลัดหลายอัน"

[V_Mee]

ขยายความเรื่องเครื่องมรกตที่คุณวันดีเล่าไว้ว่า เป็นของกายสิทธิ์จริงๆ ครับ

ท่านผู้ใหญ่ในสกุลสุจริตกุลที่เป็นหลาน "คุณพระใหญ่" (พระสุจริตสุดา)  ท่านเล่าว่า เมื่อล้นเกล้าฯ สวรรคต  เครื่องมรกตชุดนี้ก็ถูกประธานกรรมการจัดพระราชทรัพย์ หรืออีกนัยหนึ่งคือท่านผู้จัดการพระราชมรดก ท่านเรียกคืน  นัยว่าให้กลับไปเป็นของหลวง  แล้วมีเรื่องเล่ากันต่อมาว่า ในสมัยเชื่อผู้นำชาติพ้นภัยมีคนเห็นสุภาพสตรีหมายเลขอะไรอย่าไปใส่ใจเลยครับ  ท่านประดับมรกตชุดนี้  ต่อมาเมื่อสมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนฯ เสด็จกลับจากอังกฤษเมื่อสิ้นยุคท่านผู้นำแล้ว  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แบ่งพระราชมรดกในสมเด็จพระพันปีหลวงเป็นชุดๆ  แล้วโปรดเกล้าฯ ให้ทรงจับสลากกัน  ปรากฏว่า สมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนฯ ทรงจับสลากได้ชุดเพชร  สมเด็จอินทร์ฯ ทรงจับได้ชุดทับทิม ตรงกับวันอังคารวันประสูติ  คุณพระใหญ่ท่านจับสลากได้ชุดมรกต  ส่วนพระนางเธอลักษมีลาวัณ ทรงจับสลากได้ชุดอะไรจำไม่ได้แล้วครับ

ใครบุญไม่  ก็ไม่อยู่ด้วยนั้นเห็นจะจริง

[เทาชมพู]

ชุดมรกตชุดนี้ เป็นอันว่าตกเป็นของคุณพระสุจริตสุดา หรือคะ?

[siamese]

รบกวน อาจารย์ V_Mee  ช่วยวิเคราะห์เครื่องประดับให้ด้วยครับ