จิตรกรรมเก่าในวิหารน้อยวัดหน้าพระเมรุ

[Kurukula]

วัดหน้าพระเมรุมีวิหารน้อยอยู่หลังหนึ่ง เขียนจิตรกรรมสมัยรัชกาลที่ 3 โดยพระยาไชยวิชิตสิทธิศาสตรามหาประเทศราชชาติเสนาธิบดี (เผือก) ผู้รักษากรุงเก่า เป็นผู้ซ่อมในพ.ศ.2381 เพื่อ

"ไว้พระปฏิมาหีนเทศ งามวิเศษทั้งแท่ง"

"ตำแหน่งเดิมอยู่วัดหน้าพระธาตุ พระคันธานุราชศิลา มาแต่เมืองลังกาก่อนโพ้น"

แต่เดิม เมื่อยังไม่มีวิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คนกรุงเก่าเชื่อว่า พระพุทธรูปทวารวดีองค์นี้ เป็นพระพุทธรูปลังกา ที่พระอุบาลีไปเชิญมาตั้งแต่สมัยพระเจ้าบรมโกศ โดยประดิษฐานไว้วัดหน้าพระธาตุ (วัดมหาธาตุ?)

[Kurukula]

"ครั้นเสียสูญช้านาน พระพีหารหักพัง วัดรกรังเปนป่า จึงอาราธนามาไว้ ในวัดพระเมรุราชะ บรมสาศฎาราม"

[jean1966]

จิตรกรรมในวิหารน้อยวัดหน้าพระเมรูอยู่ในสภาพชำรุดอย่างมาก จนแทบจะจับเค้าเรื่องไม่ได้ แม้จะอนุรักษ์แล้วก็ตาม อีกทั้งพระท่านยังใช้เป็นที่เก็บข้าวของในการทำบุญแถมเครื่องรางของขลัง เสี่ยงเซียมซีอีก การถ่ายภาพจึงกระทำได้ยาก แต่พี่ก็ถ่ายมาเยอะแล้ว เพราะไปบ่อย น้องกุถ่ายมาเยอะมั๊ยละเอามาดูเร็ว

[Kurukula]

หลวงบริบาลบุรีภัณฑ์กล่าวว่า

 “..พระพุทธรูปองค์นี้ที่เป็นของโบราณก็มีแต่พระเศียร  พระพักตร์  พระพาหาท่อนบนและ

ตั้งแต่พระองค์ลงมาถึงพระชงฆ์เท่านั้น  นอกนั้นคือเรือนแก้วข้างบน (คือประภามณฑล) พะนักหลังพระพาหาท่อนล่างและพระหัตถ์  ข้อพระบาทจนพระบาทและฐานบัวหงาย บัวคว่ำ เป็นของทำใหม่ทั้งนั้น  ขอบสบงและรอยพับก็เป็นของใหม่เหมือนกัน…….เดิมอยู่ที่วัดพระเมรุ    จังหวัดนครปฐม"

อย่างไรก็ตาม หัวข้อของวันนี้อยากกล่าวถึงจิตรกรรมสมัยรัชกาลที่ 3 ครับ

ปล.พี่ยีนส์ ถ่ายมาบ้าง แต่ก็พยายามจะจับเค้ามานิดหน่อยครับ เขาเขียนสวยจริงๆ

[virain]

ชอบพระทวาฯองค์นี้นัก.... ว่าแต่ทำไมพี่กุไม่แต่งกระทู้เป็นกลอนไปเลยล่ะครับ 5555

[Kurukula]

ไม่ใช่พี่แต่งนะ จารึกเป็นร่ายของพระยาไชยวิชิตแก ตอนนี้อยู่ข้างตู้เย็นในวิหารน้อย เถิบๆตู้เย็นดูก็จะเห็น ซ่อนอยู่หลังประตู

[Kurukula]

ภาพถ่ายเก่าครับ ไปค้นเจอ แต่ก็ไม่ได้ใหม่อะไร เพราะเผยแพร่อยู่เป็นปกติ สังเกตดูจะเห็นว่าจิตรกรรมฝาผนังยังชัดอยู่เลย

ด้านขวาและซ้ายของพระพุทธรูป มีเจดีย์ยอดแหลมๆ คิดว่าน่าจะเป็นจุฬามณีบนดาวดึงส์ และทุสสเจดีย์บนสวรรค์ชั้นพรหม..

[jean1966]

ดูจากภาพเก่าจิตรกรรมยังเหลืออยู่เยอะมาก น่าเสียดายกับปัจจุบันจริงๆ

[Kurukula]

ก็ปัจจุบัน วิหารหลังนั้นกลายเป็นรีสอร์ทย่อมๆไปแล้ว มีทั้งทีวี แอร์ ตู้เย็น พัดลม มันจะไปเหลือได้ไงครับพี่ยีนส์ 555

ภาพจุฬามณีศรีตาวติงสโลกมโหฬาร รู้ได้จากสีเขียวแก้วอินทนิล แสดงว่าหลังพระประธานคงเขียนเทวโลกพิภพดาวดึงส์ และพรหมโลก...

[virain]

อ้อ งั้นหรือครับ  

พระทวาฯองค์นี้คุณภูมิเคยอธิบายให้ฟังว่า อาจมีเรื่องเกี่ยวกับการเมืองช่วงสุโขทัยกับอยุธยาทะเลาะกัน
ชิ้นส่วนพนักบัลลังก์ที่หายไป เราพอจะสันนิษฐานรูปแบบกันได้ เพราะมีรูปแบบให้ดู แต่ชอบชุดลายที่เขาแกะครับ
ไม่รู้ทำไมเห็นลายหน้ากระดานแบบนี้แล้ว คำพูดอาจารย์เชษฐ์ลอยมาทันที 555

อ่ะครับ จิตรกรรมกันดีกว่า

[Kurukula]

ประภามณฑลนี่ก็เป็นของใหม่จ้า

".....เดิมอยู่ที่วัดพระเมรุ    จังหวัด นครปฐม ที่รู้ได้เช่นนี้ก็เพราะเมื่อในรัชกาลที่ ๕ ได้ขุดพบชิ้นศิลาทับหลังเรือนแก้ว พระบาทกับฐานบัวรองพระบาทของพระพุทธรูปองค์นี้ที่วัดพระเมรุ ชิ้นศิลาทับหลังเรือนแก้วนี้ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงเล่าว่า ม. ไกล เคยได้เอาไปปรับกับเรือนแก้วพระพุทธรูปที่วัดหน้าพระเมรุ เข้ากันได้สนิท..."


พระทวารวดีองค์นี้ มหาเถรศรีศรัทธาราชจุฬามุนีแกคงเอามาตอนไปเซอร์เวย์นครปฐม

"จึุงไปสืบค้นหาเอาพระพุทธรูปหินเก่าแก่แต่บูราด้วยไกลชั่วสองสามคืน เอามาประดิษฐานไว้ในมหาพิหาร ลางแห่งได้คอได้ตน ลางแห่งได้ผมได้แขนได้อก ลางแห่งได้หัวตกไกล แลสี่คนหาม เอามาจึงได้ ลางแห่งได้แข้งได้ขา ลางแห่งได้มือได้ตีน ย่อมพระหินอันใหญ่ ชักมาด้วยล้อด้วยเกวียน เข็นเข้าในมหาพิหารเอามาต่อติดประกิดด้วยปูน มีรูปโฉมพรรณ..."


โอย...ไปหาอ่านต่อเอาในจารึกหลักที่ 2

[Kurukula]

ส่วนทุสสเจดีย์ เหลือเืท่านี้ครับ......

เจดีย์นี้ฆฏิการพรหม สหายเก่าแก่ของพระพุทธโคดม หลังจากถวายผ้ากาสาวพัสตร์ให้ทรงผนวช ก็นำผ้าภูษาทรงชิ้นเดิม ขึ้นไปบนพรหมโลก นิรมิตรัตนเจดีย์สูง 96000 วา บรรจุผ้าทรงนั้นไว้ในสุืทธาวาสพรหมโลก...

[Kurukula]

จิตรกรรมอื่นๆในวิหารน้อย ยากจะตีความจริงๆครับ บางคนว่าเป็นชาดก แต่จะเป็นเรื่องอะไรก็เหลือเดา ที่แน่ๆคือ มีฉากชีวิตประจำวันของชาวบ้านร้านตลาดมากเหลือเกิน นับว่าถ้าจะศึกษาก็คุ้มค่าน่าสนใจจริงๆ

เรื่องตลาดเดี๋ยวจะเอามาลงให้ดูกันครับ ตอนนี้ขอเอาภาพอะไรที่ตีความได้มาลงไปก่อนนะครับ

พระพุทธบาทครับ จากเมืองใดก็ไม่ทราบ แต่แปลกที่มีชาวจีนมาเคารพนบไหว้ องค์พระพุทธบาทเองก็อยู่ในอาคารแบบจีน

[Kurukula]

ไม่รู้ว่าเป็นพระบาทที่ใด แต่จากการที่มีคนจีนมาไหว้ ทำให้นึกถึงพระบาทที่เมืองโยนก เขียนไว้ ณ วัดตะคุ นครราชสีมา มีชาวจีนมาไหว้พระบาท และโปรยทานเช่นกัน

แต่เมืองโยนกมันคือล้านนาเชียงใหม่นี่นา......

เคยได้ยินมาว่า คนจีนนับถือพระบาทมาก ว่าเคยเป็นพระซำปอกงอยู่เมืองจีน แล้วลงสำเภามาสถิตในไทย ไม่กลับไปอีก...

ก็ยังหาข้อสรุปไม่ได้ครับ ต้องหาผู้รู้แล้วทีนี้

[luck-rama]

ขอบคุณครับ ทั้งภาพและข้อมูลที่มีค่ายิ่ง ไปมาก็หลายครั้งแล้ว เพิ่งจะเห็นชัดเจนก็วันนี้เอง