ยกขึ้นเป็นกระทู้ใหม่ ต่อจากกระทู้เก่าค่ะ
href='
http://vcharkarn.com/snippets/board/show_message.php?dtn=dtn5&number=327'
target='_blank'>
http://vcharkarn.com/snippets/board/show_message.php?dtn=dtn5&number=327/>
การจลาจลปลายกรุงธนบุรี พระยาสรรค์เป็นตัวชูโรงอันดับแรก
/>
เริ่มต้นการจลาจลอยู่ที่พระยาวิชิตณรงค์ผู้รักษากรุงเก่า
ได้สัมปทานการขุดทรัพย์สินที่อยุธยา
/>
ก่อนกรุงแตกชาวอยุธยาฝังทรัพย์สินเงินทองของตนลงดินไว้แล้วแยกย้ายกันหนี
หนีไปได้ก็มี ตายกันไปก็มาก พอถึงสมัยธนบุรี
จึงเกิดการตามล่าหาขุมทรัพย์ในอยุธยากันใหญ่
เป็นเหตุให้พระยาวิชิตณรงค์เกิดไอเดียขอสัมปทานผูกขาดการขุดไว้คนเดียว
โดยถวายค่าสัมปทานแก่พระเจ้าตากปีละ ๕๐๐ ชั่ง
/>
ในพระราชพงศาวดารกล่าวว่าพระยาวิชิตณรงค์ไม่ได้ขุดอย่างเดียว
แต่ไปรีดนาทาเร้นเอาจากราษฎรชาวอยุธยาด้วย จะเพื่อให้คุ้มหรือไงไม่รู้ละ
ราษฎรก็เลยลุกฮือขึ้น
แต่ถ้าไม่เชื่อพงศาวดาร
เอาแต่เนื้อล้วนๆมาก็บอกได้เพียงว่า ในตอนปลายธนบุรี เกิดจลาจลที่อยุธยา
ชาวบ้านฮือกันเข้าไปปล้นเผาบ้านพระยาวิชิตณรงค์เจ้าเมือง
ฆ่าตายกันเรียบทั้งลูกเมีย
พระเจ้าตากก็ให้พระยาสรรค์
ขุนนางธนบุรีไปปราบ ทีนี้หัวหน้าพวกปล้นนั้นชื่อขุนแก้วเป็นน้องพระยาสรรค์เอง
แทนที่พี่ชายไปปราบน้องจะยอมโดยดีเพราะเกรงพี่
ก็กลับเกลี้ยกล่อมพี่ชายให้เข้าเป็นพวกแล้วยกพวกมาถึงธนบุรี
/>
ธนบุรีนั้นเข้าง่ายดายจริงๆ พระยาสรรค์พาพวกบุกเข้ามาล้อมวังได้สำเร็จ
ไม่รู้ว่าทหารรักษาเมืองไปไหนกันหมด
/>
ทหารที่ป้องกันพระเจ้าตากเหลือเพียงทหารฝรั่งล้อมวังและทหารราชองครักษ์ซึ่งเป็นพวกนับถือคริสตศาสนา
พวกนี้สู้เต็มที่แต่กำลังน้อย
พระเจ้าตากก็เสด็จไปที่คุกปล่อยนักโทษออกมาสู้
แต่สู้ฝ่ายพระยาสรรค์เพียงคืนเดียวพระองค์ก็กลับใจไม่สู้
/>
จดหมายเหตุกรมหลวงนรินทรเทวีเล่าเอาไว้น่าวิเคราะห์มากว่า
การสู้รบกันครั้งนี้ " ผู้คนบางเบาร่วงโรยนัก" หมายถึงว่าทางธนบุรี
กำลังฝ่ายพระเจ้าตากไม่มีเลย
การกบฎครั้งนี้แปลกมาก
เพราะฝ่ายพระเจ้าตากมีทหารเก่งๆหลายคน คือพระยาธิเบศร์ พระยารามัญ
พระยาอำมาตย์ พวกนี้สู้ตายลากปืนใหญ่ขึ้นป้อมมายิงจนข้าศึกถอยหนี
แต่แทนที่พระเจ้าตากจะตีพระยาสรรค์ให้แตกอย่างที่เคยทำกับข้าศึกมานับครั้งไม่ถ้วน
กลับบอกว่า
"….เสด็จกลับออกไปรับสั่งห้ามว่า
สิ้นบุญพ่อแล้ว อย่าให้ยากแก่ไพร่เลย พระยาธิเบศร์ พระยารามัญ พระยาอำมาตย์
มิให้สู้อยู่ตายด้วยเจ้าข้าวแดง"
/>
คือห้ามทหารพวกนั้นไม่ให้สู้ตายเพราะเห็นแก่พระคุณเจ้านาย ทรงถือว่า
"สิ้นบุญท่านแล้วก็อย่าให้ทหารลำบากต้องมาตายแทน"
/>
การที่ทรงตัดสินพระทัยเช่นนี้ ก็ทำให้นักประวัติศาสตร์บางท่านเห็นว่า
พระเจ้าตากมิได้เสียพระจริต ตรงกันข้ามทรงรู้ว่าอะไรเป็นอะไร
และยังมีพระกรุณาต่อข้าแผ่นดินด้วยดีเหมือนเดิม
แต่บางคนก็ลงความเห็นว่า..เป็นเพราะทรงรู้ว่าอำนาจของพระองค์จบสิ้นลง
ไม่เข้มแข็งได้เหมือนเดิม
/>
พระยาสรรค์เมื่อชนะแล้วก็ไม่ได้ทำอันตราย
แต่ให้นิมนต์พระราชาคณะมาบรรพชาพระเจ้าตาก
เรียกว่าบวชให้พ้นทางโลกไปเสีย
เรื่องนี้
พระเจ้าตากพอพระทัยมากที่ได้บวช มิได้เสียดายราชสมบัติ
"
ทรงพระสรวล ตบพระเพลา ว่า เอหิภิกขุลอยมาถึงแล้ว…อยู่ในราชสมบัติ ๑๔ ปี ๔
เดือน ทรงผนวช"
คำว่า "เอหิภิกขุ ลอยมาถึงแล้ว" แปลว่า
การได้บวชโดยง่ายดายไม่มีพิธีรีตองอะไร
เป็นสิ่งที่ทรงพระประสงค์อย่างยิ่ง
/>
พระยาสรรค์หัวหน้าคณะรัฐประหารได้อำนาจมาง่ายดายเกินคาด
ก็ไม่ได้หยุดอยู่แค่นั้น เพราะในธนบุรีตอนนั้น ว่างคน
แม่ทัพสำคัญๆคือเจ้าพระยาจักรีและเจ้าพระยาสุรสีห์ไปทำศึกอยู่ข้างนอก
พระยาพิชัยไปเป็นเจ้าเมือง
กรมหมื่นอินทรพิทักษ์พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ก็ไม่อยู่ ไปเขมร
เหลือแต่หลานชายคือกรมขุนอนุรักษ์สงคราม พระยาสรรค์ก็จับตัวไว้ได้
แล้วครองอำนาจอยู่ในธนบุรี
/>
พงศาวดารบอกว่าพระยาสรรค์กล่อมกรมขุนอนุรักษ์สงครามเป็นพวก
รวมทั้งพระยาทั้งหลายที่เคยเป็นฝ่ายพระยาเจ้าตากด้วย
/>
เจ้าพระยาจักรีและเจ้าพระยาสุรสีห์ได้ข่าวว่าธนบุรีเกิดเหตุร้าย
ก็ส่งหลานชายคือพระยาสุริยอภัยให้กลับมาโดยด่วน เข้าเมืองได้
(แต่บางแห่งบอกว่าพระยาสุริยอภัยอยู่ในกรุงธนไม่ได้ไปไหน)
แต่จะเป็นอย่างไหนก็ตาม
แน่ๆคือมีการปะทะกันในธนบุรีระหว่างฝ่ายธนบุรีและพระยาสุริยอภัย
/>
หัวหน้าฝ่ายพระยาสรรค์ คือกรมขุนอนุรักษ์สงคราม
/>
ถึงตอนนี้ต้องขอแทรกบทบาทผู้หญิงเก่งเอาไว้คนหนึ่ง คือเจ้าศิริรจจา
ภรรยาเจ้าพระยาสุรสีห์ เป็นน้องสาวเจ้าเจ็ดตนของทางเหนือ สามีไม่อยู่
ตัวเองสามารถคุมทหารมอญออกรบ ช่วยพระยาสุริยอภัยสู้กรมขุนอนุรักษ์สงคราม
/>
กรมขุนอนุรักษ์สงครามแพ้ พระยาสุริยอภัยก็คุมกำลังในเมืองเอาไว้ได้
ส่วนพระยาสรรค์อ่อนน้อมบอกว่าไม่มีเจตนากบฎ เป็นเรื่องของกรมขุนอนุรักษ์สงคราม
ตัวเองตั้งใจจะรักษาเมืองไว้มอบให้เจ้าพระยาจักรี
/>
ถ้าหากว่าเราไม่เชื่อพงศาวดาร มองกันแต่เหตุการณ์ ก็จะเห็นว่า
การปะทะในตอนแรก เกิดจากฝ่ายพระยาสรรค์รบกับพระเจ้าตาก
กรมขุนอนุรักษ์สงครามอยู่ฝ่ายพระเจ้าตาก ฝ่ายแรกชนะ
พระเจ้าตากยอมแพ้แล้วผนวช
ต่อจากนั้นเกิดอะไรขึ้นไม่ทราบ
ถ้าหากว่าพระยาสรรค์ไม่รู้เห็นกับกรมขุนอนุรักษ์สงครามจริงๆ
ก็แปลว่ามีการปล่อยกรมขุนอนุรักษ์สงครามเป็นอิสระ
คุมกำลังทางทหารมารบกับพระยาสุริยอภัยได้
โดยไม่ได้ปราบพระยาสรรค์เสียก่อน
/>
กลายเป็นศึกระหว่างหลานพระเจ้าตากกับหลานของเจ้าพระยาจักรีเสียแทน
ฝ่ายหลานชายเจ้าพระยาจักรี ชนะ
/>
ส่วนพระยาสรรค์กลับบอกว่าเข้าข้างเจ้าพระยาจักรี ที่ทำรัฐประหารมา
ไม่ได้เพื่อตัวเอง
