คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด

[Wandee]

คคหที่ ๗

ตก หลวงนายฤทธิ์นายเวรไปค่ะ

ขอบคุณสหายที่ตักเตือน

[Wandee]

คุณ V_Mee  ที่นับถืออย่างยิ่ง


       ท่านผู้หญิง "หึง" หรือคะ     ดิฉันว่าท่านถือว่าท่านเป็น "คนราชการ" เหมือนสามี  จึงรับใช้ช่วยทำกิจการ หรือติดตามให้ความคิดของเจ้าคุณภาสออกดอกผล

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชกระแส  ท่านผู้หญิงก็ "พิเจ้าค่ะ" อยู่ตลอด          อนึ่งท่านก็อายุมากกว่าท่านเจ้าคุณอยู่หน่อย  เป็นธรรมดาที่ท่านต้องเหน็ดเหนื่อย

กับงานบ้านงานครัวซึ่งเป็นเรื่องใหญ่ของบ้านราชทูต  กว่าจะหัดเด็กในบ้านขึ้นมาสักคนไม่ใช่ง่าย ๆ   ท่านไปตามตัวคนปั้นขนมจีบมาได้คนหนึ่ง   คนทั้งบ้านก็ต้องเรียนรู้เคล็ด

ในการต้มแป้ง และปั้นจีบ

       ท่านเจ้าคุณนี่ล่ะค่ะ   เผลอแว๊บเป็นไม่ได้

ตอนบ่ายๆไปอาบน้ำที่ท่า  ยังมีนังเล็กๆถูหลัง     ถ้าท่านผู้หญิงหึงจริง  คงส่งยายแม่ครัวไปรับใช้ท่านเจ้าคุณมากกว่า

ตอนทำหนังสือแม่ครัวหัวป่าก์รู้สึกจะมีเรื่องท่านเจ้าคุณหายตัวไปพักหนึ่ง      บรัดเลยังลงข่าวเลยค่ะ
   

[Wandee]

       ขอบคุณคุณเทาชมพูค่ะ

เสียดายสุดเลยค่ะที่ไม่มีโอกาสอ่าน "สี่แผ่นดินในสามวัย"    เอ!  ดิฉันไปไหนมาหนอ

มี มหามุขมาตยานุกูลวงศ์อยู่ หนึ่ง เล่มใหญ่  และ เล่มเล็กๆ อีก ๒ เล่ม    เห็นว่าพอจะประสมประเสมาเล่าได้

ก็เป็นจินตนาการของคนอ่านค่ะ

[เทาชมพู]

ดาราสวมบทคุณเปรมมีหลายคน  อาคม มกรานนท์   ภิญโญ ทองเจือ   ตุ้ย ธีรภัทร   แต่คนที่ดิฉันเห็นว่ารูปร่างหน้าตาน่าจะเป็นคุณเปรมมากที่สุด คือฉัตรชัย เปล่งพานิช

[เทาชมพู]

ส่วนแม่พลอย ในครั้งแรกที่คุณเปรมเจอ  จนถึงกับเดินตาม สะกดรอยมาถึงประตูวัง  ก็คงจะสวยแบบนี้ละค่ะ

[เทาชมพู]

คุณวันดีน่าจะมีหนังสือเล่มนี้นะคะ  แต่อาจจะลืมไป   
บทความ สี่แผ่นดินในสามวัย อยู่ในเล่มนี้ละค่ะ รวมทั้งบทความของม.ร.ว.คึกฤทธิ์ที่เขียนตอบด้วย
ท่านตั้งใจจะเขียนอธิบายศัพท์ต่างๆในสี่แผ่นดินให้นักอ่านรุ่นหลังเข้าใจ  แต่ก็ถึงแก่อสัญกรรมไปเสียก่อน
ดิฉันก็เคยอยากจะรวบรวมไว้ อย่างชื่อ เสด็จอธิบดี    คุณท้าว   ฯลฯ  เคยสนทนากระจัดกระจายอยู่ตามกระทู้ต่างๆ   แต่ก็ไม่ได้นำมาเรียบเรียงสักที

[เทาชมพู]

ครอบครัวคุณเปรมและแม่พลอย  ที่ดิฉันเห็นว่าเลือกนักแสดงได้ลงตัวที่สุด
คนยืนข้างหลัง  ซ้าย สถาพร นาควิลัย  เป็นตาอั้น    คนขวา ตาอ้น ลูกคนแรกของคุณเปรม  
(ขอโทษที  เกิดจำชื่อไม่ได้ขึ้นมาเฉยๆ  คิดว่าอำลาวงการไปแล้ว  คงต้องถามคุณศิลา)
แถวกลาง  คุณเปรม แม่พลอย
แถวนั่งกับพื้น  รอน บรรจงสร้างเป็นตาอ๊อด   และตรีรัก รักการดี  เป็นประไพ
ตรีรัก เป็นประไพ  ที่เหมือนกับเดินออกมาจากหนังสือ ตั้งแต่ฉากแรก  เห็นหน้าก็นึกเลยว่า นี่แหละ ประไพต้องเป็นสาวสวยเปรี้ยว ตาคม แบบนี้ละค่ะ

[SILA]

          ขอแยกซอยตามอาจารย์กล่าวถึงละครสี่แผ่นดินทางช่องสาม ครับ

            ตาอ้น รับบทโดย พลรักษ์ รอดรักษา ครับ ไม่เห็นผลงานการแสดงนานมากแล้ว

            ตอนนั้น คุณชายยังอยู่ บรรดาผู้เกี่ยวข้องกับละครต่างก็ลุ้นว่า คุณชายจะรู้สึกอย่างไร
กับละครที่ทำออกมา จะถูกใจท่านไหม

            ในที่สุดรายการ ที่นี่กรุงเทพฯ ทางช่อง ๕ ที่มีคุณนิรุตต์ เป็นพิธีกรก็ได้เชิญคุณชายมาพูดคุย
เรื่องต่างๆ รวมทั้งเรื่องละคร โดยมีแม่พลอย(จินตะหรา) มาพบคุณชายด้วย

            ปรากฏว่า คุณชายแสดงความชื่นชมละคร และโดยเฉพาะแม่พลอยอย่างมากมาย

            ท่านชมว่าเลือกตัวละครได้ดี ทั้งแม่พลอย คุณเปรม แม่ช้อย (เพ็ญพิสุทธิ์ คงสมุทร)
และตัวละครอื่นๆ
    
             (ผู้รับบทตัวละครสำคัญๆ ได้แก่ เสด็จ - นันทวัน เมฆใหญ่, คุณสาย - พงษ์ลดา พิมลพรรณ,
แม่ของพลอย - พิราวรรณ ประสบศาสตร์, คุณอุ่น - ธัญญา โสภณ ฯ)

             สำหรับแม่พลอยนั้น ท่านชมคุณแหม่ม ว่า ห่มสไบแล้วงามมาก น่าจะห่มสไบไปไหนๆ (ให้คนได้ชื่นชม)
             และคุณแหม่มคือแม่พลอยของท่าน

[Wandee]

ในสมัยรัชกาลที่ ๕       กระทรวงวัง  มีพระยาธรรมจรันยานุกูลกิจ(จำเริญ  บูรณศิริ) สังกัดอยู่คนเดียว

ตำราเล่าไว้ว่าสกุลนี้ร่ำรวยมากเพราะเป็นนายอากรไม้ขอน    มีกระถางลายครามเรียงรอบขอบสนาม

จำได้ว่ามีบ้านบูรณศิริอยู่แถวสาธร หรือศาลาแดง    มีกระถางลายครามเรียงขอบสนามหลายสิบใบ

ดิฉันนั้นไม่ทราบคุณค่าของของ

เมื่อท่านประมุขของบ้านถึงแก่กรรม   กระถางลายครามก็หายไปบ้าง

มีการเอ่ยราคา  ดิฉันได้ยินแล้วก็ลืมไปเพราะไม่เข้าใจค่าของเงิน  สมัยนั้นข้าราชการเริ่มทำงาน เงินเดือน ๙๐๐ บาท




เจ้ากรมท่าซ้าย มีพระยาโชฎึกราชเศรษฐี ๔ คน  คือ

พระยาโชฎึกราชเศรษฐี(จ๋อง  อิงคานนท์)

พระยาโชฎึกราชเศรษฐี(พุก  โชติกพุกกณะ)

พระยาโชฎึกราชเศรษฐี  (เถียน โชติกเสถียร)

และพระยาโชฎึก(ฟัก  โชติกสวัสดิ์)


สหายเอื้อเฟื้อข้อมูล และแจงว่าอยู่ในเล่มเขียวไง

(จ้ะ  ฉันขอบใจพ่อทิดจ้ะ  ฉันตาบอดสีจ้ะ)


จำพระยาโชฎึก(จ๋อง)ได้จ้ะ        เดิมท่านแซ่อึ่ง   เล่มเขียวบอกไว้หรือเปล่าจ๊ะ

ท่านเป็นขุนท่องสื่อมาก่อน


พระยาโชฎึก(พุก) ก็ขอพระบรมราชานุญาตนำศพไปฝังเมืองจีน  ก.ศ.ร. กุหลาบได้เล่าไว้


มีแฟ้มเรื่องลูกหลานของท่านเหล่านี้อยู่ที่ไหนสักแห่งหนึ่ง  จัดชั้นแล้ววางผิดที่ค่ะ

[เทาชมพู]

!

[Wandee]

       คุณคึกฤทธิ์มีญาติทั่วทิศ    เรื่องราวของขุนนางชั้นผู้ใหญ่ในแผ่นดินที่ท่านนับว่าเป็นญาติไว้ให้ลูกหลาน

เคารพนับถือก็มี เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี(บุญศรี) บิดาของคุณยายแหวว

มารดาคือ พัน   บุตรีของเจ้าอนุวงศ์     



       เมื่อคุณยายหอบลูกสาวสองคนกลับมาที่บ้านบิดา    เจ้าคุณพี่  พระยาธรรมจรรยานุกูลมนตรี(จำเริญ  บูรณศิริ) ปกครองสกุลอยู่

หม่อมแดงเล่าให้คุณคึกฤทธิ์ฟังว่า  ท่านวิ่งเล่นมากับลูกชายของเจ้าคุณลุง คือ พระยามหานิเวศนานุรักษ์(กระจ่าง  บูรณศิริ),

พระยาอรรคราชวราทร(ภัสดา  บูรณศิริ)  และ  พระยาอุเทนเทพโกสินทร์(ประสาน  บูรณศิริ)       

คุณคึกฤทธิ์ย้ำว่า เจ้าคุณลุงทั้งสามมีเมตตากรุณาต่อคุณคึกฤทธิ์

ข้อความที่เล่ามานี้  อยู่ใน โครงกระดูกในตู้  ท่านทั้งปวงย่อมทราบกันดีอยู่แล้ว



นักอ่านหนังสือเก่าจะพยายามเล่าเรื่องของญาติฝ่ายนี้สืบเนื่อง

ย้อนกลับไปในอดีตเพื่อความเพลิดเพลินของนักอ่านในเรือนไทยผู้ร่วมอุดมการณ์ อะไรขวางหน้าเราต้องอ่านให้ได้


(หนังสืออ้างอิง คือ  มหามุขมาตยานุกูลวงศ์ เล่มที่ ๑   ว่าด้วยลำดับวงศ์ตระกูลขุนนางไทยในแผ่นดินสยาม   รัตนโกสินทรศก ๑๒๔)

[Wandee]

       ประวัติเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี(บุญศรี)


       ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก  บุญศรีถวายตัวเป็นมหาดเล็ก    ต่อมาได้เป็นมหาดเล็กรายงานตรวจอาหารช้างเผือก

       
       ครั้นในแผ่นดินพระบาทสมเด็จ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย   ท่านได้เป็นนายเวรมหาดเล็กในเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี


       เมื่อเจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรีสิ้นพระชนม์และถวายพระเพลิงแล้ว  ท่านจึงไปถวายตัวในวังกลาง  คือพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

แต่ยังทรงกรมเป็นพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์  อธิบดีกรมท่าว่าราชการต่างประเทศ   ทรงบังคับบัญชาการกรมพระคลังมหาสมบัติ

กรมพระตำรวจหน้าแลหลัง   ทรวกำกับกรมลูกขุนศาลหลวง   แลเป็นอธิบดีศาลฎีกา

 

       บุญศรี กำกับบัญชีกลาง กรมพระคลังมหาสมบัติ  คู่กับ พระยาราชมนตรี(ภู่)       

นายบุญศรีมีหน้าที่บันทุกสินค้าลงสำเภา เมื่อถึงฤดูมรสุมสำเภาจะออกไปค้าขายเมืองจีน

จึงเป็นผู้ชำนาญในกิจการทั้งปวงในกรมท่า

ได้เป็นจ่ารงหุ้มแพร   ได้เป็นผู้ครวจราชการโรงทองและพระคลังทอง

โปรด ฯ เลื่อนเป็น จมื่นไวยวรนาถมหาดเล็กเวรขวา

ได้กำกับกรมหมอ  และ กรมลูกขุนศาลหลวง

ได้เลื่อนเป็นพระยาพิพัฒน์โกษาปลัดทูลฉลองกรมท่า

ได้รับพระราชทานเงินกลางปี



     ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  โปรด ฯ เลื่อนเป็น พระยามหาอำมาตย์

แล้วเลื่อนเป็นเจ้าพระยาธรรมาธิกรณอธิบดี  เสนาบดีกรมวัง


     ในรัชกาลที่ ๕  โปรด ฯ เลื่อนเป็นเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี  จางวางกรมวัง

ถึงแก่อสัญกรรมเมื่ออายุ ๘๖ ปี ๖ เดือน



ได้เทียบเคียงกับ การตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่มสีน้ำเงินแล้ว    มหามุขมาตยา ฯ  ให้รายละเอียดน่าอ่าน

[SILA]

เข้ามาแก้ชื่อผู้รับบทเป็นตาอ้น ครับ พิมพ์เพลินจากชื่อ พลรัตน์ กลายเป็นพลรักษ์

[Wandee]

ท่านผู้หญิงเหม  เอกภรรยาของเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี


ท่านผู้หญิงเป็นธิดาของหมื่นชิน

น้องชายของท่านผู้หญิงคือ ขุนจิตรวิจารณ์  บิดาของ หม่อมลูกอิน  หม่อมมโหรี   ในสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์

หม่อมลูกอิน  หรือ อินซอ  คือมารดาของเจ้าพระยาภาสกรณ์วงศ์

เพราะฉะนั้น  ท่านผู้หญิงเหมก็คือยายของ  เจ้่าพระยาภาสกรวงศ์


(ท่านที่พยายามหาข้อมูลเพิ่มเติมเรื่อง เจ้าคุณภาส ฯ  เชิญใช้ข้อมูลนี้ได้ค่ะ      เรื่องหนังสือของท่าน ขอ อุบไว้ก่อน)

[Wandee]

บุตรของเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี(บุญศรี) กับ ท่านผู้หญิงเหม   ๔ คน

๑.  ตายตั้งแต่ยังเด็ก

๒  นายแสง  แต่งกับ ท่านแสง ธิดาเจ๊สัวกงเต้ก
    นายแสงไม่ได้ทำราชการ  เพราะสัมปชัญญะวิปลาศ
    มีบุตรชื่อนายสวน  ได้เป็นหลวงไกรนารายณ์

๓. นายจำเริญ

๔. มิได้เอ่ย