ป้าคนที่สองก็คือ "ป้าลูซี่" นั่นแหละ
ป้าจะเป็นบรรพบุรุษของเราหรือเปล่า
ลองอ่านบทความนี้ดู
รากฐานแห่งความเป็นคนในทางชีววิทยา มนุษย์จัดเป็นสัตว์ชนิดหนึ่ง มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า
Homo sapiens โดย Homo เป็นภาษาลาติน แปลว่า คน และ sapiens แปลว่า ฉลาด จัดอยู่ในตระกูล (family) Hominidae ซึ่งเรียกง่ายๆ เป็นภาษาอังกฤษว่า hominid (แปลเป็นภาษาไทยว่า “พวกตระกูลคน”) เป็นพวกที่เดินตัวตรงสองเท้า มีฟันบด มีแนวโน้มที่จะมีสมองใหญ่ และใช้เครื่องมือ
“มนุษย์เกิดขึ้นมาได้อย่างไร” คำถามนี้ดูเหมือนจะเป็นคำถามที่ถูกถามกันมาตั้งแต่ในอดีตกาล มีคำตอบมากมายในหลากหลายมุมมอง ไม่ว่าจะเป็น ทางวรรณกรรม ทางศาสนา หรือทางวิทยาศาสตร์ ในที่นี้จะขอพูดถึงเฉพาะกำเนิดมนุษย์ในมุมมองทางวิทยาศาสตร์
เป็นที่ทราบกันดีว่าในโลกของวิทยาศาสตร์ การค้นพบข้อมูลใหม่ ๆ และการพัฒนาสิ่งใหม่ ๆ เกิดขึ้นทุกวินาทีที่ผ่านไป ไม่เว้นแต่ในเรื่องทฤษฎีวิวัฒนาการมนุษย์ เป็นเวลากว่า ๒๐ ปี
ซากดึกดำบรรพ์ที่มีชื่อว่า “ลูซี่” (Lucy) ได้จัดเป็นต้นกำเนิดของตระกูลคน โดยเธอมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Australopithecus afarensis เธอถูกค้นพบในปี ค.ศ. ๑๙๗๓ ที่ี่ประเทศเอธิโอเปีย ทางตะวันออกของแอฟริกา ลูซี่มีขนาดเท่ากับลิงชิมแพนซีเพศเมีย มีแขนยาว กระโหลกศีรษะเล็ก และมีกรามคล้ายกับพวกลิงไร้หาง (ape) แต่เธอมีลักษณะเฉพาะที่คล้ายมนุษย์ ก็็คือเดินตัวสองเท้า มีสารเคลือบฟันหนา มีฟันกรามใหญ่ และมีเขี้ยวเล็ก ลักษณะนิ้วของลูซี่แสดงถึงการจับด้วยมือ ในขณะที่ลิงไร้หาง ใช้ทั้งมือและเท้าในการจับ ลูซี่อาศัยอยู่ในป่าแถบตะวันตกของแอฟริกา เมื่อ ๓ - ๓.๖ ล้านปีก่อน หลักฐานต้นกำเนิดทางวิวัฒนาการของลูซี่ยังคงเลื่อนลอย ข้อมูลที่มีอยู่ในขณะนั้น เรามีหลักฐานเพียงว่า มีลิงหลายชนิดแพร่พันธุ์ในช่วง ๑๕ - ๙ ล้านปีก่อน (ยุคไมโอซีนตอนกลาง) แต่ข้อมูลระหว่าง ๙ จนถึง ๓.๖ ล้านปีก่อนนั้นขาดหายไป มีการวิวัฒนาการจากลิงสู่คนในช่วงเวลานั้นหรือไม่ ? เป็นคำถามที่นักวิจัยหลายคนเฝ้ารอคำตอบ
จนในปี ค.ศ. ๑๙๙๒ ได้มีการค้นพบซากดึกดำบรรพ์ของมนุษย์วานร อายุ ๔.๔ ล้านปี ที่เอธิโอเปีย ตะวันออกของแอฟริิกาเช่นเคย และได้ตั้งชื่อว่า
Ardipithecus ramidus เป็นภาษาอะฟา แปลว่า สปีชีส์รากฐานของมนุษย์ ต่อมาเมื่อไม่นานมานี้ ในปี ค.ศ. ๑๙๙๙ ซากดึกดำบรรพ์สกุล Ardipithecus ที่ี่เก่าแก่กว่า ได้ถูกค้นพบขึ้น และตั้งชื่อว่า มีอายุ ๕.๒ - ๕.๘ ล้านปี เป็นการค้นพบกระดูกเท้าที่เกือบสมบูรณ์ ลักษณะของหัวแม่เท้าที่งอออก บ่่งบอกถึงการเดินสองเท้า
หลังจากนั้นไม่นาน ในปี ค.ศ. ๒๐๐๐ ซากดึกดำบรรพ์ของพวกตระกูลคน (hominid) อายุประมาณ ๕.๘ - ๖.๑ ล้านปีได้ถูกค้นพบขึ้นที่ประเทศเคนยา โดยซีีเนทและพิคฟอร์ดแห่ง พิพิธภัณฑ์ประวัติธรรมชาติแห่งชาติ ณ กรุงปารีส และได้ตั้งชื่อว่า
Orrorin tugenesis เป็นภาษาตูเจน แปลว่า มนุษย์ต้นกำเนิด หรือในอีกชื่อหนึ่งคือ Millennium Man (เนื่องจากถูกค้นพบในปี ๒๐๐๐) ซากดึกดำบรรพ์ที่ถูกค้นพบเป็นกระดูกต้นขา ๓ ชิ้น ซึ่งแสดงลักษณะทางกายภาพที่เหมือนกับกระดูกมนุษย์ โดยเหมือนมากกว่ากระดูกของพวกสกุล Australopithecus ทั้ง ๆ ที่ Orrorin มีีวิวัฒนาการมาก่อน และได้เสนอว่า Millennium Man (
Orrorin tugenesis) เดินคล้ายกับมนุษย์มากกว่าลูซี่ (
Australopithecus afarensis) ถ้าหากเป็นเช่นนี้ก็เป็นไปได้ว่า Millennium Man เป็นบรรพบุรุษของมนุษย์ และลูซี่ไม่ได้เป็นบรรพบุรุษของเราแต่อย่างใด หากคิดในอีกมุมมองหนึ่งอาจเป็นไปได้ว่า เกิดการวิวัฒนาการแบบ yo-yo (วิวัฒนาการแบบย้อนกลับไปกลับมา) นั่นคือมีการพัฒนาลักษณะการเดินสองเท้าใน
Orrorin tugenesis แล้วเกิดการเปลี่ยนแปลงใน
Australopithecus afarensis มีีพัฒนาการในการเดินสองเท้าด้อยลง หลังจากนั้นมีการพัฒนาการขึ้นมาใหม่ในมนุษย์ปัจจุบัน
แต่อย่างไรก็ตามทฤษฎีนี้ก็ยังคงถูกคัดค้านโดยนักวิจัยบางกลุ่ม เลิฟจอยแห่งมหาวิทยาลัยเคนสเตทเชื่อว่าแท้จริงแล้ว พวกตระกูลคนสกุล Orrorin อาจจะเป็นสกุลเดียวกับ Ardipithecus และจัดเป็นพวกลิงไร้หางชนิดหนึ่ง
ล่าสุดในปี ค.ศ. ๒๐๐๑ ทฤษฎีวิวัฒนาการมนุษย์ต้องสั่นสะเทือนอีกครั้ง เมื่อเบอร์เนทและคณะ ได้พบกระโหลกศีรษะของพวกตระกูลคน อายุ ๖ ล้านปี และเป็นการค้นพบซากดึกดำบรรพ์ของพวกตระกูลคนครั้งแรกในแถบแอฟริกาตะวันตก อีกทั้งเป็นการต่อต้านทฤษฎีเดิมที่ว่า “การเดินสองเท้ามีวิวัฒนาการเนื่องมาจากสภาพภูมิอากาศเปลี่ยนแปลง ป่าไม้ลดน้อยลง ทำให้พวกตระกูลคนต้องหนีลงมาจากต้นไม้ และอาศัยอยู่ในทุ่งหญ้าสาวันนา จึงต้องพัฒนาการเดินสองเท้าขึ้น” จากกลุ่มของซากดึกดำบรรพ์ที่พบ เป็นการบ่งชี้ว่า พวกตระกูลคนยังคงอาศัยอยู่ในป่าอยู่ร่วมกับลิงชนิดต่าง ๆ ซึ่งสอดคล้องกับสภาพแวดล้อมที่
Ardipithecus ramidus อาศัยอยู่ และจากลักษณะฟันของ Ardipithecus และ
Orrorin tugenensis ยังบ่งบอกถึงการกินผลไม้เป็นอาหาร จากหลักฐานทั้งหมดสรุปได้ว่าพวกตระกูลคนในยุคแรกเริ่มอาศัยในป่า มีหลากหลายเหตุผลที่ทำให้พวกตระกูลคนที่อาศัยอยู่ในป่ามีพัฒนาการในการเดินสองเท้า ได้แก่ เพื่อการขนส่งอาหาร เพื่อแสดงความแข็งแกร่ง เพื่อการต่อสู้ หรือเพื่อการใช้เครื่องมือ นอกจากนี้ การพัฒนาการในการเดินสองเท้าอาจมีหลายกลุ่มสายพันธุ์ และในแต่ละกลุ่มสายพันธุ์ก็อาจมีสาเหตุในการเดินสองเท้าที่แตกต่างกันไป
จนถึงทุกวันนี้ คำตอบของคำถามที่ว่า “เรามีวิวัฒนาการมาจากอะไร” ก็ยังคงไม่ชัดเจน มีปัญหาอีกมากมายที่รอการพิสูจน์ อย่างไรก็ตาม ณ บัดนี้ เราได้ประจักษ์ว่ามนุษย์เป็นเพียงส่วนหนึ่งของธรรมชาติ มนุษย์เกิดขึ้นมาได้ด้วยกลไกลทางธรรมชาติ นั่นก็คือวิวัฒนาการ แล้วใยมนุษย์จึงคิดที่จะควบคุมธรรมชาติเสียเอง และพยายามทำตัวเป็นดั่งพระเจ้าผู้ครอบครองทุกสิ่งทุกอย่างในโลก ในเมื่อเราก็เป็นเพียงแค่สมาชิกหนึ่งของอาณาจักรสัตว์เท่านั้นเอง
คุณลิงแก่ แปลและเรียบเรียงจาก
Gibbons, A., 2002. In Search of the First Hominids. Nature 295 p. 1214-1219.
http://www.thai-tsukuba-jour.netfirms.com/Vol10-30/Homo%20sapiens.htm
