จิตรกรรมในพระปรางค์ ภาพเขียนสมัยต้นกรุงศรีอยุธยา

[Kurukula]

เรื่องพระทีปังกรมีมาตั้งแต่สมัยคันธาระ พุทธศตวรรษที่ 6 แล้ว แต่กว่าจะแต่งเป็นระบบได้ 24 องค์ ก็เกิดในลังกา ราวพุทธศตวรรษที่ 10


ที่มาของภาพ
http://huntington.wmc.ohio-state.edu/public/index.cfm?fuseaction=showThisDetail&ObjectID=10877&detail=large

    พระพุทธทีปังกรผู้ทรงรู้แจ้งโลก ผู้สมควรรับเครื่องบูชาประทับยืนอยู่เหนือศีรษะเรา ตรัสพระดำรัสว่า ท่านทั้งหลายจงดูชฎิลดาบสผู้มีตบะอันรุ่งเรืองนี้ เขาจักได้

เป็นพระพุทธเจ้าในโลกในกัปอันประมาณมิได้แต่กัปนี้ พระตถาคตชินเจ้าพระองค์นั้น ผู้มีพระเกียรติยศมากจักเสด็จออกจากพระนครกบิลพัสดุ์ อันน่ารื่นรมย์ จักทรง

บำเพ็ญความเพียรทำทุกกรกิริยา แล้วเสด็จไปประทับนั่งที่ควงไม้อชปาลนิโครธทรงรับข้าวมธุปายาส ณ ที่นั้นแล้ว เสด็จไปยังแม่น้ำเนรัญชรา พระองค์เสวยข้าว

มธุปายาสที่ฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา แล้วเสด็จดำเนินตามทางราบเรียบที่เขาตกแต่งไว้ไปที่ควงไม้โพธิพฤกษ์แต่นั้นทรงทำประทักษิณโพธิมณฑลอันยอดเยี่ยมแล้ว จัก

ตรัสรู้ที่ควงไม้อัสสัตถพฤกษ์ พระมารดาบังเกิดเกล้าของพระตถาคตพระองค์นี้ จักมีพระนามว่ามายา พระบิดามีพระนามว่าสุทโธทนะ


พระตถาคตนี้จักมีพระนามว่าโคดม .......

[Kurukula]

ในพุทธวงศ์ กล่าวว่าพระพุทธเจ้าเรา ได้เสวยพระชาติเป็นบุคคลต่างๆ เป็นพระราชา เทวดา พรหม พ่อค้า แม้กระทั่งสัตว์ เช่นสิงห์ และนาค เราพบว่า ในวัดมหาธาุตุ ราชบุรีนั้น ก็มีรูปสิงห์นั่งฟังพุทธทำนายด้วย ดังที่น้องเนโพสท์ไปแล้วในความเห็นที่ 32


พระเจ้าเราเสวยพระชาติเป็นพระยาราชสีห์...

    พระโพธิสัตว์ของเราเป็นราชสีห์ เห็นพระองค์ประทับนั่งเข้านิโรธสมาบัติ ๗ วัน ก็มีจิตเลื่อมใส ทำประทักษิณ เกิดปีติโสมนัส บันลือสีหนาท ๓ ครั้ง ไม่ละปีติ

ที่มีพุทธคุณเป็นอารมณ์ ๗ วัน ด้วยปีติสุขนั่นแล ก็ไม่ออกหาเหยื่อ ยอมสละชีวิต ยืนอยู่ใกล้ ๆ. ครั้งนั้น ล่วงไป ๗ วัน พระศาสดาก็ออกจากนิโรธสมาบัติ

ผู้เป็นสีหะในนรชน ทรงตรวจดูราชสีห์ ทรงพระดำริว่า ขอราชสีห์นั้น จงมีจิตเลื่อมใสแม้ในภิกษุสงฆ์ ขอสงฆ์จงมา ภิกษุหลายโกฏิก็พากันมาทันทีทันใด

 ราชสีห์ก็ยังจิตให้เลื่อมใสในพระสงฆ์. ครั้งนั้น พระศาสดาทรงตรวจดูจิตของราชสีห์นั้น ก็ทรงพยากรณ์ว่า ในอนาคตกาล ราชสีห์ตัวนี้ จักเป็นพระพุทธเจ้า

พระนามว่า โคตมะ....

[Kurukula]

้เรื่องพุทธวงศ์จบแล้วครับ เพราะที่มหาธาตุราชบุรีเหลืออยู่เท่านั้นจริงๆ มีการตั้งข้อสังเกตว่า รูปแบบที่เขียน มีหลากหลายมาก เหมือนกับช่างได้เห็นอะไรต่ออะไรมามากมาย บางอย่างก็ดูคล้ายพม่าพุกาม บางอย่างก็เป็นเขมร บางอย่างก็มลังเมลืองสุโขทัย บางอย่างก็เห็นได้ชัดว่ามาจากลังกา

น่าแปลกใจที่ วันทนามุทรา และสวัสติกมุทรา ในไทยหายไปตั้งแต่หมดสมัยทวารวดี แต่ที่นี่กลับพบ ทั้ง 2 ท่าเป็นท่าที่ใช้มากในอินเดียใต้และลังกา เหมือนกับช่างจะสื่อว่า ฉันเคยไปลังกามานะ นอกจากนี้ ยังมีรูปแบบลังกาแท้ๆ อีก เช่นผมทรงชฏามกุฏ ซึ่งเป็นทรงผมของฤาษี ซึ่งในไทยไม่พบมาตั้งแต่หลังทวารวดีแล้ว แต่พบในอินเดียและลังกา ที่นี่กลับพบ เพียงแต่ปรับปรุงให้เป็นแบบไทยๆอยุธยาตอนต้นแล้ว ดูเหมือนจะเขียนได้ดีกว่าของต้นแบบเสียอีก


ผมเกล้าขึ้นไป ตกลงมาเป็นตัวห่วงคว่ำเต็มหัว คือชฎามกุฏครับ ฤาษีตนนี้กำลังทำวันทนามุทรา โดยยกแขนขึ้น เป็นท่าแสดงความเคารพที่นิยมในอินเดียใต้และลังกา

[Kurukula]

เทียบกับศรีลังกาครับ อันนี้ร่วมสมัยสุโขทัย อยุธยาตอนต้น คล้ายกันมากอย่างน่าตกใจ

[virain]

จริงหรือนี่  


เรื่องสุเมธดาบสนี้ เป็นเรื่องที่น่าประทับใจมากๆ แต่ทำไมอยุธยากลับไม่เขียนต่อนะ ??
กลับไปถ่ายซ่อมมาให้ชมแล้วครับ เห็นพระธีปีงกรพุทธเจ้าแล้ว แต่น่าเสียดายที่ตอนล่าง
เสียหายไปหมด

ภาพนี้ปรับแต่งแล้วครับ

[Kurukula]

มองไม่ค่อยเหงอ่ะ เฮ้อออ.......

บางตำราสุเมธดาบสมีน้องสาวด้วยนะ จะได้ไปเกิดเป็นพิมพา

[virain]

ทำได้แค่นี้ครับ ไม่ไหวแล้ว ..... อยากได้กล้องใหม่  

ลองดูภาพ วันทนามุทรากับทรงผมชฎามงกุฏบ้างครับ ภาพนี้เขียนดีมาก เสียดายอยู่แถวรองสุดท้ายก่อน
ชนพื้น ทำให้ชำรุดหนักเช่นกัน (ผนังทางทิศใต้ มุมรักแร้ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้) สะท้อนแสงนิดหน่อย
ทำให้เห็นลายเครื่องชฏาไม่ชัดขออภัย กรรม ...555

[Kurukula]

เพิ่งเห็นว่าที่ใต้ภาพมีสุเมธดาบส ทอดตัวให้พระทีปังกรย่ำจริงๆ ตาถั่วจริงๆผม

[virain]

ไปดูภาพอีกชุดที่ติดค้างไว้ เพราะจำเป็นต้องไปถ่ายใหม่ เพราะตอนไปครั้งแรกถ่ายมาเสียเกือบหมด
ตอนไปใหม่กลับมานี้ก็ยังมีเสียอยู่ เพราะเป็นด้านย้อนแสง(หลอดไฟ) ทำให้กล้องผมโฟกัสไม่ได้
เลยได้ดูกันแค่บางส่วน ต่อไปนี้ครับ

ภาพที่ผนังด้านทิศตะวันออก คือผนังข้างกรอบประตูสองด้านนั้น เขียนเป็นเทพชั้นสูงสององค์
องค์แรกคือพระพรหม เขียนไว้ทางฝั่งทิศเหนือ(ซ้่าย)

[virain]

จริงด้วย ..... เหลือนิดเดียวเอง Cool!~

เป็นภาพพระพรหม ถือบาตร สันนิษฐานว่าอาจเป็นตอนเสด็จลงจากดาวดึวษ์ (มั่ว)
เพราะด้านบนเห็นแค่พระบาท พี่กุบอกว่าเป็นพระปางลีลา (มองดูในกรุนั้นไม่เห็น)

[Kurukula]

เออ เพิ่งเห็นว่าถือบาตร งั้นอีกด้านคงเป็นพระอินทร์แน่แล้ว หาใช่พระอิศวรไม่ ประกอบตอนภิเนษกรมณ์เลย

[virain]

(ถ่ายได้แค่นี้ครับ) จะใช่ มหาภิเนษกรมณ์ หรือครับ มีพระพุทธเจ้าอย่างทำลีลาอยู่ด้านบนนะ

 

[Kurukula]

ป่าวๆ หมายถึง พระพรหมกับพระอินทร์ถือบาตรกับบริขาร เป็นองค์ประกอบสำคัญของมหาภิเนษกรมณ์ครับ

ส่วนข้างบนจะเป็นลีลาหรือไม่ ยังไม่แน่ใจเหมือนกัน

[virain]

อ้อ...ครับ   
อีกฝั่ง(ขวา) เป็นรูปเทพมีพระเนตรที่พระนลาฎ ผมคิดว่าน่าจะเป็นพระอิศวร
แต่แทบไม่เคยปรากฏรูปพระอิศวร ในลักษณะนี้มาก่อนเลย ทำให้เป็นไปได้ว่า
น่าจะหมายถึงท้าวสหัสนัยน์ แต่ภาพด้านนี้เหลือให้เราชมแค่เพียงช่างพระนลาฎ
แต่เท่านั้น ไม่รู้ว่าจะถืออะไร
แต่ก็ไม่แน่นะ ช่างอาจจะแหวกแนว นำพระอิศวรมาก็ได้ หุหุ

ด้านบนทางฝั่งนี้ก็เขียนรูปพระลีลาเช่นกัน แต่เสียดายว่า ที่เหนือกรอบประตูขึ้นไป
ถูกโบกคอนกรีตด้วยเช่นกัน ทำให้ไม่รู้ว่าเป็นรูปอะไร

[Kurukula]

นึกออกแล้วแก เขาเขียนพระเจ้าหย่อนตีนหรอก ให้ช่องตรงกลางเป็นบันไดแก้วของพระพุทธองค์ มีบันไดเงินบันไดทองให้พระอินทร์พระพรหมเสด็จลงมา ซีนนี้นิยมในลังกานิดหน่อย อิอิ