ขอข้อมูลพระที่นั่งอมรินทราภิเษกมหาปราสาท ปราสาทองค์แรกของกรุงรัตนโกสินทร์...

[sittisak]

ทราบแค่ว่าลักษณะโดยรวมเหมือนสรรเพชญปราสาทที่อยุธยา....พี่ๆน้องๆๆมีข้อมมูลเพิ่มเติมไหมค้าฟฟฟ

[Kurukula]

พระที่นั่งอมรินทราภิเษกมหาปราสาท เป็นปราสาทที่สร้างด้วยเครื่องไม้ทั้งองค์ นับเป็นพระมหาปราสาทองค์แรก ในพระบรมมหาราชวัง โดยพระบาท สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ถ่ายแบบพระที่นั่งสรรเพชญ ปราสาทที่กรุงศรีอยุธยามาสร้างขึ้น เริ่มสร้างเมื่อปี พ.ศ. ๒๓๒๖ สร้างสำเร็จและทำพิธียกยอดพระมหาปราสาทเมื่อวันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๓๒๗

เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ ปกครองสยามประเทศเมื่อปี พ.ศ. ๒๓๒๕ นั้นยังไม่ได้ตั้งการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกอย่างถูกต้อง ตามตำรับโบราณราชประเพณี เพียงแต่ได้ทรงประกอบการพระราชพิธี ปราบดาภิเษกโดยสังเขปเท่านั้น ฉะนั้นเมื่อได้สร้างพระที่นั่งอมรินทราภิเษกมหาปราสาทสำเร็จโดยสมบูรณ์แล้ว จีงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกตามระบบโบราณขัตติยราชประเพณีอีกครั้ง หนึ่งเมื่อ พ.ศ. ๒๓๒๘ โดยใช้พระที่นั่งอมรินทราภิเษกมหาปราสาทเป็นพระราชพิธีมณฑล

ต่อมาในวันอาทิตย์ เดือนเจ็ด ขึ้นหนึ่งคำ ปีระกา เอกศก จุลศักราช ๑๑๕๑ (พ.ศ. ๒๓๓๒) อสนีบาตตกต้องหน้ามุขเด็จพระที่นั่งอมรินทราภิเษกมหาปราสาทแล้วเกิดเป็น เพลิงลุกลามไหม้เครื่องบนและหลังคา แล้วเลยลุกลามไหม้ทั้งองค์พระมหาปราสาท และพระปรัศว์ซ้ายลงหมดสิ้น พระบามสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยารัตนาพิพิธ (สน) สมุหนายก เป็นแม่กองรื้อซากพระมหาปราสาทที่ถูกไฟไหม้ออกแล้วสร้างพระมหาปราสาทขึ้น ใหม่ แต่ไม่ได้สร้างเหมือนองค์เดิม ในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๑ กล่าวถึงลักษณะที่ผิดแผกแตกต่างระหว่างพระมหาปราสาทองค์เก่าและองค์ใหม่ไว้ ดังนี้


    ปราสาทองค์ก่อนนั้นสูงใหญ่เท่าพระที่นั่งสรรเพชญปราสาท กรุงเก่า มุขหน้ามุขหลังนั้นยาวกว่ามุขข้าง และมุขเบื้องหลังนั้นอยู่ที่ข้างใน ยาวไปจดถึงพระปรัศว์ซ้ายพระปรัศว์ขวา พระมหาปราสาทใหม่นี้ ยกออกมาตั้ง ณ ที่ข้างหน้าทั้งสิ้น มุขทั้ง ๔ นั้นก็เสมอกันทั้ง ๔ ทิศ ใหญ่สูงเท่าพระที่นั่งสุริยามริ นทร์ กรุงเก่ายกปะราลีเสียมิได้มีเหมือนองค์ก่อน แต่มุขเด็จยอดทั้ง ๔ มุมนั้นยกทวยเสีย ใช้รูปครุฑเข้าแทนแล้วให้ฐาปนาพระที่นั่งขึ้นใหม่ข้างใน ต่อมุขหลังเข้าไปอีกหลัง ๑ พอเสมอด้วยมุขปราสาทองค์เก่า พระราชทานนามว่า พระที่นั่งพิมานรัตยา แล้วทำพระปรัศว์ซ้ายขึ้นใหม่คงตามเดิม หลังคาปราสาทและมุข กับทั้งพระที่นั่งพิมานรัตยา พระปรัศว์ ดาดด้วยดีบุกเหมือนอย่างเก่าทั้งสิ้น ครั้นการพระมหาปราสาทลงรักปิดทองเสร็จแล้ว จึงพระราชทานนามปราสาทองค์ใหม่ว่า "พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท"


อ้างจากวิกิพีเดียครับ (ง่ายดีเนาะ )

[virain]

สวัสดี พี่ทอมมีด้วยครับ สบายดีไหมเนี่ย ไม่ได้เจอกันตั้งนาน
สวัสดีพี่กุด้วย

พระที่นั่งอมรินทราภิเษกฯองค์นี้เป็นพระมหาปราสาทไม้ เป็นไปได้ไหมว่าอาจอยู่ในลักษณะแบบตำหนักทองหลังใหญ่
คือผนังเขียนลายทอง สัณฐานแบบเดียวกับพระที่นั่งสรรญเพ็ชญ์ฯ โดยอาจจะใช้ทรงรวมๆแบบเดิม แต่เปลี่ยนฝา
และเครื่องบนเป็นไม้ แต่ทำฐานปัทม์เป็นปูนและมีพระปรัศว์ด้วย

จึงได้คร่าวๆว่าพระที่นั่งอมรินทราภิเษกฯ (ซึ่งอ้างอิงถึงแบบพระที่นั่งสรรเพ็ชญ์ฯได้บ้าง) มีหลังคาตาดด้วยดีบุก ปักบราลี
ที่เรือนยอดนั้นใช้ทวยค้ำ ไม่ใช้ครุฑอย่างเช่นพระที่นั่งดุสิตฯในปัจจุบัน ถึงจุดนี้ก็ยังนึกภาพไม่ชัดเจนนัก เลยลองนึกถึง
ศาลาการเปรียญวัดใหญ่สุวรรณารามดูเล่นๆ เอามาดึงยืดให้ยาวขึ้นอีก ออกมุขเพิ่มอีกสองทางที่กึ่งกลางด้านยาว แล้วตั้ง
เครื่องยอดตรงจุดตัดบนสันหลังคาอกไก่นั้น เปลี่ยนฐานเป็นปัทม์ก่ออิฐถือปูน ที่ฝาเขียนลายทอง โอ้โห.... คิดไปเรื่อยครับ

[Kurukula]

อย่าคิดอย่างเดียวดิน้องเน ทำออกมาด้วย คริคริ

เมื่อวานคุยกับพี่ยุทธ เห็นบอกว่ามีข้อมูลแต่อยากเผยแพร่ให้คนทั่วไปได้รับรู้้ ให้คนรุ่นใหม่สนใจมากๆ ก็เลยไปขอคำปรึกษาอาจารย์ท่านหนึ่งมา แกก็บอกว่า

ถ้าทำแล้วมีความสุข ไม่เครียดไม่เดือดร้อน อยากทำอะไรก็ทำไปเลย ไม่ต้องคิดไม่ต้องรอว่้าใครจะสนใจหรือเปล่า ดูอย่างอาจารย์เฟื้อ หริพิทักษ์สิ แกทำหอไตรวัดระฆังของแกอยู่ึคนเดียว จนทุกวันนี้หอไตรหลังนั้นเหลือรอดมาได้ก็เพราะแก ความสุขของคนมันไม่เหมือนกันหรอก

ผมก็เลยได้ความคิดว่าถ้ามีข้อมูลอะไรก็จะเอามาแขวนๆไว้ ใครจะดูไม่ดูไม่สน ทุกวันนี้เปิดเวปเรื่องไทยๆทีไร ก็มีแต่ลอกๆกันมาทุกตัวอักษร ไม่เชื่อลองไปเสริชคำว่า "ดุสิตมหาปราสาท วิหารสมเด็จ บรรยงค์รัตนาสน์" ก็ได้ เหมือนกันเดี๊ยะๆ แต่จะมีใครทำอะไรใหม่ๆขึ้นมาบ้างก็หาไม่ แล้วอย่างนี้ใครมันจะอยากสนใจศึกษาต่อกันเล่า

[virain]

เรื่องทำภาพ ใครที่ไหนจะเหมาะเท่ากับพี่กุ กับ พี่ทอมมี่ กันล่ะครับ 

นั่นสิครับพี่กุข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องพวกนี้ในอินเตอร์เน็ตมีจำกัด หาข้อมูลจากในหนังสือก็จำกัดทางความคิด
เพราะถ้าไม่มีหลักฐานอ้างอิงผู้เขียนอาจจะ ยังไม่กล้าที่จะใส่จินตนาการเข้าไปให้กว้างขึ้นอีกได้ มีพี่ท่านหนึ่ง
อ่านหนังสือห้าเดือนฯ ของอาจารย์น. แล้วบอกว่า เห็นการกระทำในบันทึกของอาจารย์แล้ว รู้เลยว่าคนคนนี้มีความรัก
ในงานศิลปะไทยมากมาย แม้บทความหลายเรื่องของอาจารย์ จะไม่ได้รับการยอมรับเชื่อถือในแง่ประวัติศาสตร์ศิลป์
เท่าไร แต่เป็นงานเขียนที่ความคิดแบบอาจารย์ลงไป แสดงรายละเอียดในแง่ของในเวลานั้นข้อมูล การเก็บหลักฐาน
ไปจนถึงความรักที่มีต่องานศิลปะไทย เหล่านั้นก็นับว่าสร้างคุณประโยชน์ได้มากแล้ว

อย่างไรก็ดีก็ต้องขอบคุณเรือนไทย ที่มีเนื้อที่ไว้ให้สนทนาแลกเปลี่ยนความรู้ และแนวคิดกัน
ขอบคุณพี่กุด้วยนะที่พูดเรื่องความสุข ให้คิดซะจนเห็นภาพนัก ว่างๆคงต้องไปเยี่ยมเยือนหอไตรมีชื่อนั่นอีกสักที
พูดถึงแล้ว ก็นึกถึงระฆังที่ขุดได้จากวัดระฆัง ที่ปัจจุบันอยู่บนหอระฆังวัดพระแก้ว เล่าว่าเป็นระฆังโบราณเสียงเพราะนัก
ไม่แน่นะว่า จะมีอะไรน่าสนใจ หุหุ

อ้าว ..เรื่องพระที่นั่งอมรินทราภิเษกฯ ....

[Kurukula]

อาจารย์ น. ณ ปากน้ำถือเป็นผู้มีคุณูปการอย่างยิ่งยวดในวงการศิลปะไทยเลยทีเดียว อย่างไรก็ตาม ห้าเดือนของท่านในอยุธยาก็คือการตามรอยอาจารย์เฟื้อ หริพิทักษ์ที่ทำการสำรวจไว้ก่อนแล้วนั่นเอง ข้อมูลการสำรวจในขณะนั้นก็ใช้ของอาจารย์เฟื้อเป็นส่วนใหญ่

ศิลปินส่วนมากทำงานเพื่อความสุขทั้งนั้น ทำอย่างไม่สนใจใครด้วย ความสุขของช่างไม่เกี่ยงปัจจัยหรือเรียกร้องความสนใจ แต่ถ่ายทอดลงไปในชิ้นงาน ที่ผ่านไปนานแสนนานจนชื่อของช่างก็ไม่เหลือฝากไว้ มีแต่ร่องรอยในตัวงานที่บอกให้ผู้ชมรับรู้ว่า คนที่ทำมันขึ้นมาจะต้องมีความสุขแน่ๆ

[jean1966]

สวัสดีมวลหมู่สมาชิกทุกท่าน ตกลงได้ไปวังปลายเนินกันหรือไม่ ไม่เห็นมาเล่ากันบ้าง สำหรับเรื่องอาจารย์ น.ณ ปากน้ำกับท่านอาจารย์เฟื้อนั้นถ์อเป็นปูชนียบุคคลที่ควรยกย่อง ซึ่งมวลหมู่สมาชิกเราควรเอาเป็นแบบอย่าง อีกท่านึงที่ผมอยากกล่าวถึงคือ ท่านอาจารย์ ประกิต(จิตร)บัวบุศย์ ท่านผู้นี้เป็นอดีตผู้อำนวยการ ร.ร.เพาะช่าง อดีตราชบัณฑิต(ภายหลังลาออก)ปัจจุบันท่านชราภาพมากแล้วเกือบ100ปีแต่ความจำท่านยังดีมาก ท่าเป็นผู้หนึ่งที่บุกเบิกศิลปไทยมาแต่ครั้งท่านหนุ่มๆไม่แพ้อาจาย์เฟื้อ ทฤษฎีของท่านครั้งนึงเคยแพร่หลายแต่เพราะสังคมไม่ตอบสนองเพราะมีแนวความคิดใหม่ๆมาเบียดบังแบบมั่วซั่วยัดเยียด  จึงทำให้ท่านถอดใจและไปทำงานของท่าอย่างเงียบๆผลงานการศึกษาศิลปะไทยของท่านส่วนนึงเก็บอยู่ที่พิพิธภัณฑ์ที่เพาะช่าง โดยฉพาะพิมพ์ลวดลายไทยที่ถอดแบบมาจากลวดลายปูชนียสถานทั่วประเทศตั้งแต่สมัยที่สถานที่เหล่านั้นยังเป็นป่ารกป่าพงอยู่ ผมได้มีโอกาสเรียนวิชาสุนทรียศาสตร์กับท่าน ท่านเคยเล่าให้ฟังว่า ที่วัดพระศรีสรรเพชญ์เมื่อปี2500นั้นยังตัเเศยรพระขายกันแบบโจ๋งครึ่ม แต่ท่านก็อะไรไม่ได้เพราะเป็นแค่นักวิชาการตัวเล็ก จะไปสู่รบปรบมือยังไงได้ ได้เพียงแค่เเจ้งเบาะแส แต่ก็หามีผู้สนใจไม่ นี่แหละที่พูดกันว่า พม่าไม่ได้ทำลายกรุงศรีอยุธยามากเท่าคนไทยหรอก ปัจุบัน ชมรมของเรานี่แหละ ถ้ามีความพร้อมเมื่อไหร่จะเป็นตัวกระตุ้นสังคมให้สนใจศิลปะไทยให้ได้(หวังไว้ลึกๆ)

[Kurukula]

อาจารย์จิตร บัวบุศย์ นี่ถือว่าท่านเป็นศิลปินตลอดชีวิตจริงๆครับ ท่านอายุเรือนร้อยแล้ว เห็นโลกมานักต่อนัก จะวางมือพักผ่อนก็ได้ กลายเป็นยังทำงานอยู่ จะเรียกว่าทำงานด้วยความรัก ด้วยความสุขก็คงไม่พอเสียแล้ว

[sittisak]

ขอบคุณมากมายเลยเจ้าเน...และน้องกุลุ  เสียดายไม่ได่ไปวังปลายเนิน เพราะต้องเช็คสถานการณ์ร้านพี่ ซึ่งอยู่ใจกลางความเจ็บปวดว่าจะเกิดไรไหม....เครียดครับ....ขอบคุณสำหรับข้อมมูลอย่างสูง ได้คับ เดี่ยวจะลองขึ้นดู ตามข้อมูลที่ได้มา  ว่าแต่คำว่า พระปรัศว์ซ้ายและขวาคืออะไร มีหน้าที่อะไรหรอครับน้องๆๆ บอกพี่ที ...

[Kurukula]

    พระ ปรัศว์    คือเรือน หรือตัวตำหนักที่สร้างขนานกับตัวเรือนที่อยู่ ถ้าอยู่ทางซ้ายเรียกพระปรัศว์ซ้าย ถ้าอยู่ทางขวาเรียก พระปรัศว์ขวา

http://www1.mod.go.th/heritage/king/grdpalace/index14.htm

อินเตอร์เนตนี่มันสะดวกสบายจริงๆ แต่ใช้มากๆคงเสียนิสัยไม่ยอมอ่านหนังสือ ได้แต่้ข้อมูลตื้นๆ

[virain]

เอาภาพมาฝากซะเลยดีกว่า เพื่อความ   หุหุ

ที่วงไว้ทางฝั่งพระที่นั่งดุสิตฯ คือพระปรัศว์ซ้าย ตามข้อมูลที่พี่กุเอามาลงไว้
ส่วนที่หมู่พระมหามณเฑียร เป็นพระปรัศว์ขวา(เทพสถานพิลาส) และ พระปรัศว์ซ้าย(เทพอาสน์พิไล)
ผมไม่แน่ใจว่าตรงไหน ตอนแรกเข้าใจว่าเป็น ตรงที่วงสีน้ำเงินแต่พออ่านความหมายจากที่พี่กุนำมาให้ดู
มันเลยคิดว่าอาจเป็นสีแดง

[VesinaH]

ตรงที่บอกว่าเป็นคันทวยรับเรือนยอดแทนครุฑรับเรือนยอด

น่าจะหมายถึง ตำแหน่งครุฑรับไขราพระมหาปราสาทเดี๋ยวนี้

รึเปล่าครับ เทียบกันกับรูปพระที่นั่งจักรีฯ ใช้คันทวยรับไขรา

[Kurukula]

กระทู้นี้ดูรวมมิตรยังไงก็ไม่รู้ งงๆ เหมือนพร้อมจะออกทะเลตลอดเวลา เอิ๊กๆ

พาออกทะเลบ้างครับ ไม่ค่อยว่าง แต่อยากทำ พระที่นั่งบรรยงค์รัตนาสน์ ออกมาทำไมคล้ายๆดุสิตมหาปราสาทก็ไม่รู้ คงเพราะผังคล้ายๆกันแน่ๆ

[Kurukula]

ิอีกมุมครับ องค์จริงจะตั้งอยู่กลางสระ มีพระที่นั่งน้อยๆล้อมรอบสี่ทิศ เป็นสัดเป็นส่วน มีตะำพานเชื่อมเข้ามาทั้งสี่ทิศ

[Kurukula]

มีอีกชื่อว่าพระที่นั่งโปรยข้าวตอก พระเจ้าท้ายสระโปรดประทับมาก ทรงโรยข้าวตอกเลี้ยงปลาต่างๆ เช่นปลากะโห้ ปลาหน้าคน ปลาๆๆๆๆๆ

น้ำในสระก็ใสหนองแหนงเพราะมีท่อน้อยเชื่อมต่อกับคลองฉะไกร มีประตูน้ำเปิดปิดกักน้ำกักขยะไม่ให้เข้ามาในสระแก้ว