ถนนราชดำริและสีแยกราชประสงค์

[ลุงไก่]

ขออิงการเมืองนิดๆ ให้เข้ากับสถานการณ์ครับ เรื่องที่ นปช คนเสื้อแดงเข้ายึดพื้นที่ถนนราชดำริและสี่แยกราชประสงค์และลามเข้าถนนพระรามที่ ๑ แลถนนเพลินจิตเป็นที่มั่นสุดท้าย เกิดเป็นรูปทรงกากะบาดซึ่งคิดว่าโบราณท่านว่าเป็นอัปมงคล คือท่านใช้สำหรับมัดนักโทษคดีอุจฉกรรจ์หรือศพนักโทษที่ถูกยิงตายครับ

คอลัมนิสต์ของหนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่งเคยเขียนว่า นปช คิดผิดที่ใช้พื้นที่นี้เป็นที่มั่น เพราะว่าเป็นพื้นที่อาถรรพ์ มีเทพเจ้าของทางฮินดูหรือพราหมณ์ถึง ๕ องค์ ดูแลพื้นที่ อีกท่านหนึ่งบอกว่าที่บริเวณนี้เคยเป็นทางสี่แพร่งสำหรังประหารนักโทษเมื่อสมัยโบราณ

พาเที่ยวรอบเมืองแล้วหนึ่งรอบ ก็ขอวกเข้าสู่คำถามครับ คือถนนราชดำริ และสี่แยกราชประสงค์ มีประวัติความป็นมาอย่างไร ผมเข้าใจว่าน่าจะเกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๕
ทราบเพียงว่าสถานที่เก่าที่ใกล้เคียงที่สุดคือประตูน้ำในคลองแสนแสบใกล้สะพานเฉลิมโลกครับ และคงจะพัวพันไปถึงถนนราชปรารภด้วยนะครับ


      

[เทาชมพู]

ไปเจอจากวิกิ

ถนนราชดำริเป็นถนนที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น ใน พ.ศ. 2445 การสร้างถนนราชดำรินี้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำริให้กำหนดขนาดถนนที่จะสร้างในรัชสมัยของพระองค์ โดยคำนึงถึงความสำคัญของถนนในอนาคตด้วย เพื่อว่าเมื่อธุรกิจก้าวหน้าขึ้น ประชาชนที่มากขึ้นและนิยมเดินทางด้วยถนนมากขึ้นจะทำให้ถนนคับแคบไปดังเช่นถนนเจริญกรุง เมื่อแรกสร้างประชาชนวิพากษ์วิจารณ์ว่ากว้างเกินไป แต่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ถนนเจริญกรุงกลับแคบเล็กไปทำให้เกิดอุบัติเหตุเสมอ

ถนนที่จะตัดขึ้นใหม่นั้น ควรจะได้วินิจฉัยเสียก่อนว่าจะเป็นถนนขนาดใด แล้วให้ปักเขตถนนไว้และห้ามมิให้ปลูกสร้างตึกเรือนที่ถาวรลงในเขตถนนที่กำหนดไว้ เพื่อเป็นการเตรียมการไว้แต่แรก เจ้าหน้าที่จะได้ไม่ลำบากในการรื้อถอนเมื่อต้องการจะขยายถนน และโปรดเกล้าฯ ให้เริ่มที่ถนนราชดำริเป็นต้นไป การตัดถนนและขุดคลองตั้งแต่ศาลาแดงไปถึงบางกะปิโดยโปรดเกล้าฯ ให้กระทรวงเกษตราธิการและกระทรวงธรรมการเป็นผู้ดำเนินการ และมีเจ้าพนักงานในการสุขาภิบาลเป็นนายงานทำการขุดคลองและถนน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามถนนและนามคลองในคราวเดียวกันเมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2445 ว่า "ถนนราชดำริห์" และ "คลองราชดำริห์" และมีพระราชกระแสให้ปลูกต้นไม้ เช่น ต้นขี้เหล็ก หรือต้นจามจุรี หรือต้นประดู่ เพื่อให้รากของต้นไม้ยึดขอบถนนไว้ด้วย แต่เจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ได้กราบบังคมทูลว่าท่านได้ปลูกต้นยางอินเดียและต้นมะพร้าวสลับกันไปแล้ว ซึ่งได้โปรดเกล้าฯ ให้คงไว้ตามเดิม

[ลุงไก่]

ขอบคุณอาจารย์เทาชมพูครับที่ได้ค้นหาประวัติของถนนราชดำริให้
ผมไปเสาะหาในราชกิจจานุเบกษาถนนราชดำริ ถนนราชปรารภ สี่แยกราชประสงค์ ก็ยังไม่พบ พบจากวิกิว่าถนนเพลินจิตสร้างในสมัยรัชกาลที่ ๖
ก็ได้แต่เพียงภาพของถนนราชดำริมาฝากครับ ผมได้มาจากหนังสือสามเกลอเล่ม ๑ ของท่าน พล.ต.ต. พีระพงษ์ ดามาพงษ์ แฟนพันธุ์แท้ของสามเกลอท่านหนึ่งที่ได้ค้นคว้าเรื่องราวไว้มากมาย
แผนที่นี้ท่านระบุว่าเป็นแผนที่จัดทำโดยกรมแผนที่ทหารบก ปีพุทธศักราช ๒๔๗๙ ครับ
จากภาพจะเห็นว่าคลองราชดำริจะอยู่ทางด้านทิศตะวันตกของถนนหรือทางด้านอาคาร worldtrade จากคลองแสนแสบไปเชื่อมคลองหัวลำโพงที่ศาลาแดง
ถนนพระรามหนึ่งจะมีคลองขุดขนานกับถนนทางด้านทิศใต้ คือด้านสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
และถนนเพลินจิต (เพลินจิตร์) จะมีแนวคลองทั้งสองฟากของถนน

[ลุงไก่]

กับภาพถ่ายทางอากาศอีกภาพหนึ่งบริเวณสะพานเฉลิมโลก ต้นสายถนนราชดำริ
สังเกตว่ายังไม่มีถนนเพชรบุรีตัดใหม่ ซึ่งผมจำได้แบบไม่ค่อยแน่ใจว่าก่อสร้างหลัง พ.ศ. ๒๕๐๐ ยุคต้นของสงครามเวียดนาม