เพราะมันเริ่มเรื่อง ตอนที่ฤๅษีท่านเหนนายพรานยิงนกกระเรียนกำลังเกี้ยวพาราสีกันแล้วนายพรานยิงโดนตัวผู้ ฤๅษีเหนแล้วรันทนทดเลยสาปนายพราน แล้วเสียงสาปนั้นมีทำนองเศร้า พระพรหมและฤๅษีนารอดและให้ฤๅษีท่านร่ายโศลกเรื่องเกี่ยวกับพระราม........ได้ยินมาแบบนี้ ผิดถูกชี้แนะด้วยคับ
เรื่องที่ถูก น่าจะเป็นดังนี้
ฤาษีวาลมีกิเห็นนายพรานยิงฆ่านกกระเรียนตัวผู้ที่กำลังเกี้ยวกันกับนกกระเรียนตัวเมียที่เป็นคู่รัก เมื่อนกกระเรียนตัวผู้ตาย นกกระเรียนตัวเมียก็ร่ำพิไรโสฏมาก ฤาษีวาลมีกิเห็นเข้าก็สะเทือนใจ จึงหลุดปากสาปแช่งนายพรานนั้น คำสาปนั้น ก็คือ โศลกในรามายณะ พาลกาณฑ์ สรรคที่ ๒ บทที่ ๑๕ ความว่า
मा निषाद प्रतिष्ठाम्त्व ।
मगमः शाश्वतीः समाः ।
यत् क्रौङ्च मिथुनात् एक ।
मवधीः काम मोहितम् ॥१-२-१५॥
ท่วงทำนองของคำสาปเป็นฉันท์ ที่มีความไพเราะ ฤาษีวาลมีกิพิจารณาเห็นดังนั้น ก็คิดได้ว่า จะเอาฉันท์ที่ตนเองขึ้นได้โดยบังเอิญนี้ไปแต่งเรื่องพระรามที่ฤาษีวาลมีกิได้ฟังจากพระฤาษีนารทเมื่อครั้งก่อน (ก่อนหน้านั้น พระฤาษีนารทได้เล่าเรื่องพระรามให้ฤาษีวาลมีกิฟังแล้วเมื่อมาเยือนที่อาศรมของฤาษีวาลมีกิ) แล้วฤาษีวาลมีกิก็แต่งเรื่องพระรามด้วยฉันท์ดังกล่าว จากนั้น ก็ฝึกขับเรื่องรามายณะนั้น ความทราบไปถึงพระฤาษีนารทและพระพรหม ทั้งพระฤาษีนารทและพระพรหมจึงมาขอให้ฤาษีวาลมีกิขับรามายณะให้ฟัง
โศลก "มา นิษาท ฯ" นั้นสามารถแปลได้ ๒ แบบ ถ้าอยากทราบความหมายของโศลก ขอให้ไปหาอ่านเอาเถิด
ภาพทับหลังที่ปราสาทบันทายฉมาร์ ภาพล่าง คงเป็นภาพที่เล่าเรื่องตามข้างต้น ถ้าภาพฤาษีที่ดีดพิณคือฤาษีวาลมีกิ ในทับหลังภาพบนก็น่าจะเกี่ยวกับเรื่องรามายณะที่ฤาษีวาลมีกิขับด้วย แต่ยังไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นรามายณะตอนใด ที่ปราสาทบันทายฉมาร์นี้ ทราบว่า มีภาพสลักเกี่ยวกับฤาษีวาลมีกิภาพอื่นอยู่ด้วย
