นาฏยลีลาประณีตศิลป์หุ่นละครเล็ก

[offzaa]

ประวัติหุ่นละครเล็ก
      
     หุ่นละครเล็ก  ถูกสร้างสรรค์โดยนายแกร  ศัพทวณิช  เมื่อประมาณปี พ.ศ.๒๔๔๔  โดยมีลักษณะเลียนแบบหุ่นหลวงและหุ่นเล็ก  ซึ่งหุ่นละครเล็กมีขนาดความสูงประมาณ ๑ เมตร  และได้ดัดแปลงกลไกของตัวหุ่นให้เชิดง่ายขึ้น
       ลักษณะของหุ่นละครเล็กเป็นหุ่นที่มีลักษณะคล้ายหุ่นหลวง  คือ  ครบส่วนทั้งตัว  แต่ที่มือมีแกนไม้สำหรับชักเชิด  ส่วนเท้ามีเดือยสำหรับจับเชิด  และด้านในลำตัวกลวงเป็นรูสำหรับล้วงมือเข้าไปจับแกนไม้ที่คอหุ่น  เพื่อที่จะให้หัวหุ่นเหลียวไปมาได้เสมือนจริง  หุ่นละครเล็กใช้ผู้เชิด ๓ คน  ต่อหุ่น ๑ ตัว  แต่ถ้าหุ่นตัวใดไม่ค่อยมีบทบาทมาก  อาจใช้ผู้เชิดเพียง ๑ คนหรือ ๒ คน  ก็ได้เช่นกัน
      เมื่อแรกนำหุ่นชุดนี้ออกแสดงนั้นยังไม่มีชื่อเรียกขานใดๆ  ต่อมาบรรดาเจ้านายที่ทอดพระเนตรต่างทรงชื่นชอบกันมาก  และทรงเรียกการแสดงของหุ่นชนิดนี้ว่า “หุ่นละครเล็ก”  จึงได้ใช้ชื่อนี้สืบทอดต่อมาจนถึงปัจจุบัน
         การแสดงหุ่นละครเล็กแต่ดั้งเดิมนั้น  ผู้ชมด้านหน้าคงเห็นได้แค่เฉพาะตัวหุ่นในการแสดงเท่านั้น  ส่วนผู้เชิดทุกคนจะต้องเชิดกันด้านหลังฉาก  โดยผู้เชิดยืนเชิดและชูหุ่นให้สูงขึ้นพ้นจากฉากกั้นทางด้าน
หน้าหุ่น
      ผู้เชิดหุ่นละครเล็กของคณะครูแกร  ก็คือ
          ๑.นางหยิบ  ศัพทวณิช     เป็นสะใภ้  เชิดตัวเอก  เช่น  ทศกัณฐ์ ,นางผีเสื้อ ฯลฯ
                              ๒.นายคุ่ย  ยังเขียวสด        เป็นคนในคณะ  เชิดตัวตลกเจ็กเข่ง                 
            ๓.นางเชื่อม  ยังเขียวสด     เป็นภรรยานายคุ่ย  เชิดตัวรอง 
          ๔นางรุณ          เชิดตัวรอง
               ๕.นางเฟี้ยน                 เชิดตัวรอง
และยังมีอีกหลายท่านที่ยังมิได้เอ่ยนามถึงมา ณ ที่นี้
      หุ่นละครคณะครูแกร  ศัพทวณิช  ได้รับความนิยมจากผู้ชมในการแสดงเป็นอย่างมาก  ออกแสดงไปยังสถานที่ต่างๆอยู่เป็นประจำ  ครั้งหนึ่งเดินทางโดยเรือจะไปทำการแสดงหุ่นละครเล็กเรื่อง “พระอภัยมณี” ที่วัดปากคลองบางตะไคร้  จังหวัดนนทบุรี    ซึ่งนางเชื่อมภรรยาของนายคุ่ย  ยังเขียวสด  ได้คลอดบุตรชาย ๑ คน  ขณะที่ล่องเรือ  นางปลั่ง  ศัพทวณิช  ภรรยาของครูแกร  ก็ได้ตั้งชื่อให้ว่า “สุดสาคร”
ในวัยเด็กของเด็กชายสุดสาคร  เจ็บไข้และป่วยหนักอยู่บ่อยๆ  บิดามารดาจึงนำไปยกให้เป็นลูกของพระสงฆ์  และก็ได้ชื่อใหม่ว่า “หลิว” เพื่อเป็นการแก้เคล็ด  ทำให้อาการก็ดีขึ้นตามไปด้วย  และต่อมาก็เปลี่ยนชื่อเป็น “สาคร  ยังเขียวสด”

[yuttasin]

เอ่อคือว่า พวกหุ่นละครต่างๆอะครับ ผมเห็นเขาทำอย่างปราณีตมาก สวยงามมาก พอจะมีมงกุฏงามๆของหุ่นละครไหมครับ ผมชอบมาก หาตามเน็ต ไม่ค่อยจะมีเลย
ถ้ามีรบกวนลงเป็นวิทยาทานเเก่พวกผมหน่อยได้ไหมครับ น่าศึกษามาก รายละเอียดต่างๆ เครื่องทรงด้วยก็จะเเจ่มมาก คือผมเห็นเเล้ว สิ่งต่างๆ หรือเครื่องประดับต่างๆที่เกี่ยวกับตัวหุ่น
ดูมีความอนุรักษ์รักษาในเนื้อหาความเป็นอยู่ปรัมปราคติโบราณใกล้เคียงกับการเเต่งการของชนชั้นในอดีตมาก เหมาะกับการศีกษามาก  รบกวนหน่อยนะครับ ขอบคุณล่วงหน้าครับ

[offzaa]

ขอบคุณมากนะครับที่ช่วยย้ำ..   ผมลืมกระทู้นี้ไปซะนาน
พอดีผมมีโอกาสได้ไปคลุกคลีกับหุ่นละครเล็ก  ขอบคุณมากเลยที่วัยรุ่นเยาวชนสมัยใหม่ได้เห็นคุณค่าและความสำคัญ ความรู้ผมยังด้อยนักยังไงซะผมจะเล่าให้ฟังนะครับ ถ้าเป็นข้อมูลเชิงลึกผมต้องขออนุญาตอาก่อนว่าจะสามารถให้ข้อมูลได้มากแค่ไหน......

[yuttasin]

ขอบคุงครับ

[offzaa]

"""หุ่นนาง"""  ใส่เครื่องประดับศรีษะแบบรัดเกล้า  ดูลักษณะแล้วน่าจะเป็นหุ่นเก่าแล้วนำมาซ่อมใหม่ อันนี้เป็นหุ่นที่เคยนำมาจัดแสดงที่สยามพารากอนไม่แน่ใจว่าใครคือเจ้าของนะคับ

[offzaa]

เคล้าโคลงหน้าหุ่นนางนี้สวยงาม  เครื่องแต่งกายมีการปักที่ละเมียดลมัย ซึ่งเป็นการปักเครื่องลายป่าอันเป็นลวดลายสามัญทั่วไปที่นิยมกันมาตั้งแต่ต้นรัตนโกสินทร์

[offzaa]

""" แปวววว!!!  ผมเอารูปลงไม่ได้อะครับไฟล์ภาพมันใหญ่เกิน 250 KB  อะคับ
งืมๆๆ  แล้วจะพยายามหาวิธีละกันนะคับคุณ  yuttasin 
ปล. ส่วนมากงานช่างหุ่นที่โดดเด่นของโจหลุยส์นอกจากเครื่องประดับแล้ว งานปักเครื่องก็ถือเป็นประณีตศิลป์ที่น่าชมยิ่งนัก ด้วยเทคนิคการปักตามอย่างโบราณเคล้าลายกระหนกกระจังที่งดงาม ...ด้วยการปักดิ้น ถมโปร่ง (เดินดิ้นข้อ ถมดิ้นโปร่ง) การปักสดึงกลึงไหม ถมปีกแมลงทับ การหักแล่งนมสาว หักแล่งทองขวาง การประดับพลอยหลังเบี้ย รวมไปถึงการใช้สีผ้าแบบโบราณที่สดฉ่ำ ต่างไปจากที่อื่นๆ      :'(เสียดายที่ผมนำภาพมาลงไม่ได้ไฟล์ภาพมันใหญ่เกิน..หุหุ ถ้าใครรู้วิธีแปลงไฟล์ให้เล็กลงได้ก็จะดีคับช่วยบอกผมทีจะได้ชมงานสวยๆกันคับผม

[yuttasin]

 เข้าไป ps ซิคับ เเล้วคลิกขวาที่แท็ปรูปที่เราจะย่อขนาดเเล้วจะขึ้นเมนู  ไปที่ image Size... เเล้วไปลดค่า resolution หรือลดขนาดภาพก็ได้คับ มันก็จะมีขนาดของ pixel โชว์ข้างบนตามที่เราต้องการอะคับ

[offzaa]

งืมๆๆ..... ....ผมลองดูแล้วนะคับคุณ yuttasin แต่ไม่ได้อะหาไม่เจอ
ผมมะค่อยเก่งคอมเท่าใดนัก บ่จ้างเลย ยอมฮับว่าตัวเกาง้าว...
(แต่จะพยายามเพื่องานช่างหุ่นของเรา)