สนามหลวงสมัยก่อน

[Ruamrudee]

ทราบว่าอาคารหัวมุมตรงท่าช้่างวังหลวงนี้ ได้เป็นอาคารอนุรักษ์ไปแล้วค่ะ

สร้างในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เนื่องด้วยบริเวณดังกล่าวเป็นตลาดและชุมชนชาวไทยและต่างชาติ อาคารชุดนี้มีรูปแบบสถาปัตยกรรมแบบตะวันตกเช่นเดียวกันกับตึกแถวบริเวณหน้าพระลาน ซึ่ง ณ ที่แห่งนี้ประวัติศาสตร์ของคนไทยเกิดขึ้นนานับประการ นับแต่ครั้งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงพระราชดำเนินพระบาทเปล่า ตามกระบวนอัญเชิญพระศรีศากยมุนีจากกรุงสุโขทัยลงมายังวัดสุทัศน์เทพวราราม หรือแม้แต่ภาพของกระบวนช้างหลวงลงอาบน้ำที่ท่าน้ำแห่งนี้ทุกวี่วัน เป็นเวลานับร้อยปี จึงมีชื่อเรียกขานกันว่า “ท่าพระ” บ้าง “ท่าช้าง”บ้าง


(ที่ตั้ง : ริมถนนมหาราช บริเวณท่าช้างวังหลัง แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพฯ)

[NAVARAT.C]

อาจารย์ NAVARAT.Cพอจะมีข้อมูลเรื่องการนำท้องสนามหลวง ดังนี้หรือไม่ครับ
๑. สนามกอล์ฟ แห่งแรกที่จัดท้องสนามหลวง
๒. เซอร์คัส ครั้งแรกที่สนามหลวง
๓. สนามแรลลี่ ครั้งแรกที่สนามหลวง

ผมไปได้มาอีกภาพหนึ่งครับ

เป็นเหตุการณ์เดียวกับรูปก่อนที่ลงไว้ ไม่แน่ใจว่าเขามาแรลลี่กันตามความหมายที่คุณหนุ่มสยามกล่าวถึงหรือเปล่า
แต่ก็ขอเอามารวบรวมไว้ในกระทู้นี้แล้วกัน

[เทาชมพู]

ขอย้อนกลับไปที่วังหน้าอีกครั้ง
ขอขยายแผนที่ส่วนหนึ่งของวังหน้ามาให้เห็น    ที่สงสัยคือมีส่วนหนึ่ง เป็น "โฮเต็ล"
น่าจะอยู่แถวๆโรงละครแห่งชาติ ในปัจจุบัน

วังหน้ามีโฮเต็ลไว้สำหรับทำอะไรคะ

[NAVARAT.C]

ผมก็สงสัยอยู่เหมือนกันแหละครับ แต่ค้นเอกสารไม่เจอเลย
อยากจะเดาว่า
ทั้งสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ และกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ท่านทรงจ้างฝรั่งไว้หลายคน
และทรงคบหาสมาคมกับฝรั่งอยู่มาก

อาจทรงทราบว่า ชาวยุโรปที่มาเมืองไทยจะหาที่พักชั่วคราวยาก
จึงทรงจัดสถานที่ไว้ต้อนรับแขกชั้นดีของพระองค์ท่าน

[Ruamrudee]

มาช่วยสงสัยอีกคนค่ะ เชื่อว่าเหตุผลของอาจารย์ Navarat เป็นไปได้มาก

ชวนให้คิดไปถึง ฝรั่งอีกคนที่มารับราชกาลและไม่มีที่อยู่นอกจากต้องพักในวัง
(อันนี้ ดูจาก The King & I นะคะ ข้อเท็จจริงเป็นอย่างไรไม่ทราบค่ะ)

เธอคือ แหม่มแอนนาค่ะ ดีไม่ดี ในวังหลวง อาจจะมี Hotel ด้วยก็ได้

หากเธอพักรวมกับฝ่ายใน ลูกชายคือ นายหลุยส์ ก็ไม่สามารถไปมาหาสู่คุณแม่ได้

มีใครพอจะทราบไหมค่ะ ว่า ตำแหน่งแห่งที่ของบ้านแหม่มในวัง อยู่ตรงไหน

[เทาชมพู]

เป็นไปได้มากๆ
เสียดาย ไม่มีหลักฐานว่าหน้าตา "โฮเตล" ที่ว่าเป็นอย่างไร    แต่ดิฉันขอ เดา เหมือนกันว่าคงจะเป็นอาคารแบบฝรั่ง ข้างในก็ตกแต่งแบบฝรั่ง
ดูจากสัดส่วนในแผนที่ น่าจะเป็นอาคารที่ไม่ใหญ่โตอะไรนัก  ขนาดดูเหมือนจะเล็กกว่าโรงงิ้วเสียอีก   เพราะฝรั่งที่มีโอกาสมาพักคงมีจำนวนน้อยมาก  แต่การตกแต่งคงจะทันสมัยแบบตะวันตก

นึกถึงบันทึกของเซอร์จอห์น เบาริง ที่อธิบายถึงพระที่นั่งของสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ไว้  แต่ไม่รู้ว่าพระที่นั่งองค์ไหนที่เป็นแบบบ้านผู้ดีอังกฤษ

            พระเจ้าแผ่นดินที่สอง (หมายถึงสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว)
        ทรงเป็นผู้ที่น่ารัก มีพระราชอัธยาศัยเงียบขรึม และน่าคบหาสมาคม
        ที่ประทับของพระองค์สะดวกสบายน่าอยู่  และการจัดก็แสดงถึงรสนิยม
        สูงของผู้เป็นเจ้าของ...เครื่องประดับห้องทุกชิ้นอาจทำให้ท่านเชื่อว่า
        ท่านได้เข้าไปอยู่ในบ้านของสุภาพบุรุษอังกฤษโดยแท้  ตรัสภาษาอังกฤษ
        ได้อย่างดีเลิศ  และกระแสพระราชดำรัสก็แสดงว่าทรงได้รับการศึกษา
        อย่างสูงมาแล้ว...พระองค์มีห้องสมุดหนังสือภาษาอังกฤษซึ่งได้ทรงเลือก 
        สรรแล้วและจัดไว้เป็นอย่างดี  มีพิพิธภัณฑ์เก็บเครื่องมือในทางเครื่อง
        จักรเครื่องกลที่น่าสนใจยิ่ง  พร้อมทั้งตัวอย่างเครื่องจักรกลใหม่ๆทาง
        วิทยาศาสตร์ 



        จึงขอเดาต่อว่า โฮเตล น่าจะตกแต่งแบบฝรั่งไม่แพ้กัน

[เทาชมพู]

ขอผ่าน
จำเนื้อเรื่องแหม่มแอนนาไม่ได้แล้ว      ต้องรอคนมีหนังสือ Anna and the King of Siam  เรื่องนี้มาเล่าให้ฟังค่ะ

แต่จำเกร็ดได้อย่างหนึ่ง    พวกบุนนาคเล่าให้ดิฉันฟังว่า พระเอกตัวจริงที่แอนนาหลงรัก  เป็นพระยาท่านหนึ่งในสกุลบุนนาค  คุณภานุเมศร์เคยได้ยินพงศาวดารกระซิบเรื่องนี้หรือเปล่า

[NAVARAT.C]

นึกถึงบันทึกของเซอร์จอห์น เบาริง ที่อธิบายถึงพระที่นั่งของสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ไว้  แต่ไม่รู้ว่าพระที่นั่งองค์ไหนที่เป็นแบบบ้านผู้ดีอังกฤษ

พระที่นั่งอิศเรศราชานุสรครับ สมเด็จพระปิ่นเกล้าฯทรงสร้างขึ้นเป็นที่ประทับของพระองค์ ปัจจุบันพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติดูแลรักษาอยู่ และอยู่ระหว่างการบูรณะใกล้แล้วเสร็จ

[NAVARAT.C]

เวลาตั้งใจจะหา มักจะหาไม่เจอ
ครั้นเลิกตั้งใจ พลิกหนังสือดูเล่นๆ กลับหาเจอบ่อยๆ

ข้างล่างนี่ จากตำนานวังหน้า ของกรมศิลปากรเป็นผู้พิมพ์จำหน่ายครับ

[เทาชมพู]

ขอบคุณค่ะ  หายสงสัยแล้วเรื่องโฮเตล
ดูจากแผนที่ สิ่งก่อสร้างของวังหน้ามีหลายแห่งที่ถูกรื้อถอนไป    อย่างป้อมต่างๆ ไม่มีเหลือเลย  โรงช้าง โรงงิ้ว โรงรถ ก็หมดไปด้วย
เดาว่าเกิดขึ้นหลังจากตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคลยกเลิกไปในรัชกาลที่ ๕    ทรงสถาปนาตำแหน่งสยามมกุฎราชกุมารขึ้นแทน
ยังอ่านไม่พบว่าในรัชกาลที่ ๖  สภาพของวังหน้าเป็นอย่างไร    ฝากถามคุณ V_Mee เผื่อแวะเข้ามา  ว่าพอทราบไหมคะ

เกิดสงสัยขึ้นมาว่าเมื่อตั้งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในพ.ศ. ๒๔๗๗   สถานที่ริมสนามหลวงแห่งนี้ เมื่อไม่เป็นวังหน้าอีกต่อไปแล้ว  กลายเป็นอะไร ไปค้นประวัติที่มาของมธ. ก็ได้ความเพียงสั้นๆว่า
 
"สำหรับที่ตั้งมหาวิทยาลัย ครั้งแรกใช้ตึกโรงเรียนกฎหมายเดิมที่เชิงสะพานผ่านฟ้าภิภพลีลา   ต่อมาเมื่อวันที่ 9 เมษายน 2478 มหาวิทยาลัยขอซื้อที่ดินบริเวณท่าพระจันทร์ ซึ่งเดิมเป็นที่ของทหาร และปรับปรุงอาคารเดิมพร้อมทั้งสร้างตึกโดม"

ทำไมถึงกลายเป็นที่ของทหาร และทหารหน่วยไหน?

[NAVARAT.C]

สมัยรัชกาลที่๕ บริเวณพระราชฐานชั้นในที่พวกผู้หญิงอยู่ ยังคงเป็นเช่นนั้นจนถึงรัชกาลที่๖ จึงโปรดเกล้าให้เจ้านายและข้าหลวงที่ยังเหลืออยู่ ย้ายไปอยู่วังหลวง แล้วทรงมอบพื้นที่ส่วนนั้นให้ทหาร

ส่วนทหารจะย้ายออกไปและธรรมศาสตร์เข้ามาแทนอย่างไร ตามได้จากบทความต่อไปนี้ครับ


ตรงนี้ขอแทรกในเรื่องที่เกี่ยวกับที่ดินของ มธก. ที่ท่าพระจันทร์ (จากบทความของปรีชา สุวรรณทัต ใน ธรรมศาสตร์ ๕๐ ปี) โดยเกิดปัญหาว่าเมื่อ มธก. ซื้อที่ดินบริเวณโรงทหารกองพันทหารราบที่ ๔ ตำบลท่าพระจันทร์ จากกระทรวงกลาโหมด้วยเงิน ๓ แสนบาทนั้น ได้มีการนำเรื่องเข้าสภาผู้แทนราษฎร เพื่อออก พ.ร.บ. โอนกรรมสิทธิ์ ก็มีปัญหาตามกระทู้ของนายทองอินทร์ ภูริพัฒน์ สส. อุบลราชธานี ว่า “สาธารณสมบัติของแผ่นดินซึ่งจะโอนแก่กันได้หรือไม่นั้นข้าพเจ้าสงสัย เพราะว่าในทางปฏิบัติที่ข้าพเจ้าเคยทราบนั้น อย่างเราไปโอนที่ดินกรมทหารให้แก่กระทรวงธรรมการ อย่างนี้ก็หาได้ทำเป็นพระราชบัญญัติไม่”

ส่วนกรมทหารราบที่๔ มีประวัติอย่างไร  ก็ตามข้างล่างครับ

พ.ศ.๒๔๔๕พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฯ ทรงพระราชทานกำเนิด กรมทหารราบที่ ๒ ล้อมวัง มีหน้าที่รักษาการภายใน ราชฐานชั้นนอก หน่วยในขณะนั้น คือ กองพันทหารราบที่ ๒ นามหน่วยในขณะนั้นคือ ร.๒ พัน ๑ ล้อมวัง

** พ.ศ.๒๔๕๑โปรดเกล้ายกฐานะกรมทหารราบที่ ๒ ล้อมวังเป็นกรมทหารราบที่๑๑ รักษาพระองค์ โดยมีพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวฯครั้นดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จ พระบรมโอรสาธิราช เป็นนายพันเอกแห่งกรมนี้

** พ.ศ.๒๔๗๐ เปลี่ยนชื่อเป็น กรมทหารราบที่ ๒ รักษาพระองค์ และย้ายเข้าไปตั้งที่ท่าช้างวังหน้า (ท่าพระจันทร์)

** พ.ศ.๒๔๗๕ ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ร.๒ พัน.๑ ได้แปรสภาพเป็น กองพันทหารราบที่ ๔ ( ร.พัน.๔ ) และย้ายจากท่าพระจันทร์ไปตั้งที่พญาไท

[เทาชมพู]

 

[เทาชมพู]

นำภาพในอดีต ที่เกี่ยวกับสนามหลวงมาลงให้ดูกันอีกครั้ง
ใครนึกออกบ้างว่า ว่าเป็นพระเมรุเจ้านายพระองค์ไหน

[เพ็ญชมพู]

พระเมรุ ๕ ยอด สมเด็จเจ้าฟ้าพาหุรัดมณีมัย (กรมพระเทพนารีรัตน์) และสมเด็จเจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ ณ ท้องสนามหลวง วัตถุก่อสร้างที่เหลือจากงานพระเมรุเป็นต้นกำเนิดให้เกิดโรงพยาบาลศิริราช



http://www.oknation.net/blog/phaen/2008/01/09/entry-1
http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1226708881&grpid=01&catid=01

ภาพบนและล่างเป็นภาพเดียวกันแต่กลับซ้ายเป็นขวา

ภาพไหนทิศทางถูกต้องหนอ 

[siamese]

คุณเพ็ญชมพูครับ พระเมรุนี้เป็นงานใหญ่ ด้วยมีการถวายพระเพลิงพระศพของเจ้านายทั้ง ๔ พระองค์

"พระเมรุ ๕ ยอด
พระบาทสมเด็จพระ จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงกำหนดงานพระเมรุ ณ ท้องสนามหลวง โดยสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระภาณุพันธุวงศ์วรเดชเป็นแม่กองในการก่อสร้างพระ เมรุห้ายอด ซึ่งนอกจากใช้เป็นพระเมรุถวายพระเพลิงพระศพของสมเด็จ ฯ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์แล้ว ยังใช้สำหรับถวายพระเพลิงพระศพของสมเด็จพระเจ้าลูกยา เธอ เจ้าฟ้าตรีเพ็ชรุตม์ธำรง, สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพาหุรัดมณีมัย กรมพระเทพนารีรัตน์ และพระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคนารีรัตน์ รวมทั้งหมด 4 พระองค์ ซึ่งสิ้นพระชนม์ภายในระยะเวลาใกล้เคียงกัน ภายหลังงานพระเมรุโปรดให้รื้อไม้ที่ใช้ในการก่อสร้าง พระเมรุไปสร้างเรือนคน ไข้ภายในโรงพยาบาลวังหลัง พร้อมทั้งพระราชทานเครื่องใช้สอยต่าง ๆ ที่ใช้ในการออกพระเมรุให้นำไปใช้ภายในโรงพยาบาลด้วย"

ขอส่งขนมครกให้รับประทานก่อน แล้วจะต่อด้วยภาพกลับซ้าย ขวาหรือไม่ครับ