สงสัยเรื่องไกรทอง

[overhaul]

เรียนผู้สันทัดกรณีทางวรรณคดีครับ
              ผมอ่านเรื่องไกรทองแล้วเกิดข้อสงสัยว่า
                             1. ทำไมรัชกาลที่ 2 ถึงพระราชนิพนธ์ให้ไกรทองต้องมาจากเมืองนนทบุรี มาจากจังหวัดอื่นไม่ได้หรือ เป็นไปได้ไหมครับว่าบิดาของสมเด็จพระศรีสุลาลัย (พระมารดารัชกาลที่ 3) ดำรงตำแหน่งพระยานนทบุรีศรีมหาอุทยานอยู่ในขณะนั้น
                              2. ทำไมต้องกำหนดให้ท้องเรื่องอยู่ที่จังหวัดพิจิตร หลายท่านอาจบอกว่า ก็เจ้าจระเข้ไปชอบสาวสวยที่นั่น แต่มองอย่างนี้ได้ไหมว่า มีเค้ามาจากเรื่องขุนช้างขุนแผน เพราะจมื่นไวยก็ได้สาวงามจากจังหวัดนี้ อีกทั้งช่วงนั้นมีการพระราชนิพนธ์เสภาขุนช้างขุนแผนด้วย
              ท่านใดสันทัดกรณีทางวรรณคดีไทยช่วยไขข้อสงสัยนี้ด้วยครับ
                       
                                         
                     

[เพ็ญชมพู]

คนเมืองนนท์เขาก็เชื่อว่า ไกรทองเป็นวีรบุรุษแห่งบางกรวย นนทบุรี

คุณรู้หรือไม่ว่า " ไกรทอง " เป็นคนเมืองนนท์ครับ
http://www.pantip.com/cafe/blueplanet/topic/E8156637/E8156637.html

[SILA]

          ไม่ได้ตอบคำถาม จขกท. แต่แว่บมาเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่องละครนอก

                        คุณสุจิตต์ วงษ์เทศ อ้างถึงข้อเขียนของ อ.คึกฤทธิ์ ว่า

              "ละครนอกที่ชาวบ้านเขาเล่นดูกันนั้น ท้าวพระยามหากษัตริย์เป็นตัวตลกทั้งสิ้น .....
               ท้าวสามลในเรื่องสังข์ทองก็เป็นตัวตลก ท้าวเสนากุฎในเรื่องสังข์ศิลป์ชัยก็เป็นตัวตลก ท้าวสันนุราชในเรื่องคาวี
ก็เป็นตัวตลก ขึ้นชื่อว่าพระเจ้าแผ่นดินแล้วบทละครนอกเขียนให้เป็นตัวตลกหมด

                และแม้แต่บทละครนอกซึ่งเป็นพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยก็ได้ทรงนิพนธ์
โดยรักษาลักษณะของละครนอกไว้ครบถ้วน

                บทละครนอกจึงแสดงให้เห็นสิ่งหนึ่งได้ชัดเจน คือชี้ให้เห็นถึงเอกลักษณ์ของคนไทยไว้อย่างชัดแจ้งว่า
เป็นคนที่ไม่นิยมนับถืออำนาจที่ปกครองแผ่นดินมาแต่ไหนแต่ไรแล้ว ใครเป็นรัฐบาลคนไทยจะต้องวิจารณ์ว่าไม่ดีทั้งสิ้น
และไม่นับถือ ที่ภาษาฝรั่งเรียกว่า anti-establishment และ ดูจากบทละครนอกก็จะเห็นได้ว่าคนไทยคงจะเป็นเช่นนี้มานานแล้ว
ท้าวพระยามหากษัตริย์เป็นคนไม่ดี เป็นคนโลเล  ไม่แน่นอน เป็นคนตลกเลอะเทอะ

                 แต่คนดีที่เป็นพระเอกจะเป็นชาวบ้าน เช่นไกรทอง ที่สามารถปราบตะเข้ตะโขงได้สามารถเป็นหนักหนา

เจ้าเมืองพิจิตรนั้นตะเข้ตัวเดียวก็ปราบไม่ได้ มืออ่อนเท้าอ่อน ส่วนเศรษฐีใหญ่ได้มีเงินทองมากมายก็เอาไปซื้อลูกสาวจากตะเข้
ที่มันคาบเอาไปไม่ได้ ต้องหันมาพึ่งไกรทองผู้เป็นวีรบุรุษใหญ่โต เป็นต้น”

                 “ละคร” เป็นการละเล่นอย่างเสรีในพิธีกรรมอย่างใดอย่างหนึ่งของชุมชนดึกดำบรรพ์
ครั้นเมื่อเติบโตเป็นบ้านเมือง-รัฐแล้วได้พัฒนาเป็นละครนอก แต่ยังยกย่องเป็นพิธีกรรม “ผ่อนคลายความตึงเครียด”ของราษฎร
                 ผู้เล่นละครได้รับยกเว้นไม่มีความผิดไม่ว่าจะเล่นล่อแหลม “ล้ำเส้น”อย่างไร ...

[Kurukula]

รัชกาลที่ 2 ท่านมิได้แต่งไกรทองทั้งเรื่องนี่ครับ ท่านแต่แค่ตอนหึงล่างหึงบน จระเข้วิมาลาขึ้นหึงเท่านั้นเอง เนื้อความมีแต่ด่ากระทบกระเทียบกัน นัยว่าแต่งเย้ยสุนทรภู่ที่ไปว่าท่านแต่งกลอนตลาดมิได้ เป็นส่วนท้ายของเรื่องหลุดพ้นจากวงโคจรทั้งปวงครับ

ดังนั้น จึงเชื่อว่า ที่ท่านหยิบเรื่องไกรทองขึ้นมาแต่ง คงเป็นเรื่องที่รู้จักกันดีมาเนิ่นนาน เหมือนขุนช้างขุนแผนที่แต่งต่อกันมาจนถึงรัชกาลที่ 5

เรื่องไกรทองน่าจะรู้จักกันดีตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา เพราะสุนทรภู่เอง ในฐานะที่เคยเป็นอาลักษณ์คนโปรดในรัชกาลที่ 2 เมื่อผ่านบ้านบางไกร ก็แต่งนิราศกล่าวถึงไกรทอง แสดงว่าท่านอาจจะเชื่อว่ามิใช่เรื่องแต่ง แต่เป็นตำนานเล่าสืบๆกันมา มิทราบว่าอยู่ในยุคใดสมัยใด

ส่วนที่ว่าเจ้าจอมมารดาเรียมเป็นคนนนท์นั้น บ้านท่านกับบ้านนายไกรก็ห่างกันเหลือเกิน บ้านนายไกรอยู่ริมคลองอ้อม ซึ่งเป็นแม่้น้ำเจ้าพระยาสายเก่า เพิ่งจะขุดลัดเมื่อรัชกาลพระเจ้าปราสาททอง ส่วนเจ้าจอมมารดาเรียม บ้านเดิมท่านอยู่วัดเฉลิมพระเกียรติ ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาสายใหม่ จึงเป็นไปได้ว่า เรื่องไกรทองนั้น อาจจะเกิดขึ้นในช่วงก่อนการขุดคลองลัดก็เป็นได้

[เพ็ญชมพู]

บทละครนอกเรื่องไกรทอง พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย มีอยู่ในตู้หนังสือเรือนไทย

http://www.reurnthai.com/wiki/บทละครนอกเรื่องไกรทอง

 

[overhaul]

  ขอขอบคุณทุกความเห็นครับ