ขอออกนอกเรื่องว่า โรคทุลาวะสะ นี่ใครพอรู้ไหมว่าโรคอะไร ฟังชื่อน่าจะมาจากภาษาบาลี นะคะ
ส่งการบ้านครับ
( กว่าจะเจอคำตอบการบ้านของคุณเทาชมพูได้ รื้อหนังสือมาอ่านเกือบหมดกรุ เป็นการบ้านที่ยากจริงๆ )
".....สิทธิการิยะ พระอาจารย์เจ้าผู้กรุณาแก่สัตวโลกย์ทั้งหลาย ท่านจึ่งแต่งคำภีร์อันชื่อว่าทุลาวะสา คือว่าจะแจกออกเปน ๓๒ จำพวก คือทุลาวะสา (๔) มุตรฆาฏ ๔ มุตรกฤต ๔ สันทะฆาฏ ๔ องคสูตร ๔ ช้ำรั่ว ๔ อุปะทม ๔ ไส้ด้วน ๔ เป็น ๘ ประการด้วยกันดังนี้ ฯ ๑ ทีนี้จะว่าด้วยทุลาวะสา ๔ ประการ คือว่าด้วยน้ำปัศสาวะ ๔ ประการ คือน้ำมูตรเมื่อออกมานั้นขาวข้นดังน้ำเข้าเชด ถ้าเหลืองดังน้ำขมิ้นสด ถ้าเปนโลหิตสดๆ ก็ดีแดงดังน้ำฝางต้มก็ดี ดำดังน้ำครามก็ดี ย่อมให้ปวดหัวเหน่าให้แสบองคชาติ ให้สบัดร้อนสบัดหนาวเปนเวลา มีประการต่างๆ แพทย์จะแก้ให้เอา การะบูร ๑ เทียนดำ ๑ ผลเอน ๑ ลำพัน ๑ แห้วหมู ๑ ขิงแห้ง ๑ สิ่งละเสมอภาค ทำผงละลายน้ำผึ้งรวง กินแก้โรคซึ่งปัศสาวฃาวดังน้ำเข้าเชดนั้นหายแล ฯ แก้ปัศสาวะเหลืองดังน้ำขมิ้น เอาสมอไทย ๑มหาหิง เจตมูลแดง๑ สารซ่ม ๑ สุพรรณถันแดง ๑ ยาทั้งนี้เอาสิ่งละ ๑ สลึง เทียนดำ ๑ บาท ดอกคำไทย ๒ บาท ตำเปนผงละลายน้ำมะนาวกินแก้ปัศสาวะเหลืองแล ฯ แก้ปัศสาวะแดงดังน้ำฝางต้ม เอาศีศะแห้วหมู ๑ รากมะตูม ๑ เทียนดำ ๑ รากเสนียด ๑ ใบสะเดา ๑ รากอังกาบ ๑ ผลเอน ๑ โกฎสอ ๑ เกลือสินเทาว ๑ ตำเปนผงละลายน้ำอ้อยแดง กินแก้ปัศาสวะแดง ดีนักแล ฯ แก้ปัศสาวะดำดังน้ำคราม เอารากหญ้านาง ๑ เถาวัลเปรียง ๑ รากกะทุงสุนักข์บ้า ๑ ฝาง ๑ แห้วหมู ๑ ศิศะหญ้าชันะกาด ๑ แก่นมูลเหลก ๑ รากตะไคร้หางนาก ๑ ขมิ้นอ้อย ๑ ไพล ๑ รากหนามรอบตัว ๑ รากหวายขม ๑ เอาสิ่งละเสมอภาค ต้ม ๓ เอา ๑ กินแก้ปัศสาวะดำดังน้ำคราม หายแล ฯ ยาทั้งนี้กินแก้โรค ๔ จำพวก ที่กล่าวมาแต่หลังหายสิ้นแล ฯฯ..."
คัดและถ่ายอักษรจาก คัมภีร์มุจฉาปักขันทิกา ในหนังสือตำราเวชศาสตร์ฉบับหลวง รัชกาลที่ ๕ เล่ม ๒ (ปกแข็งสีน้ำเงิน) จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๒ หน้า ๒๙๔ - ๒๙๕
คำว่า ทุลาวะสา ดูรูปคำเป็นคำบาลีก็จริง แต่เมื่อลองตรวจดูในพจนานุกรมภาษาบาลีดูแล้วไม่ปรากฏคำคำนี้ จึงเข้าใจว่าเป็นคำที่โบราณจารย์ทางแพทย์ท่านคิดตั้งขึ้นสำหรับชื่อโรคจำพวกหนึ่ง รูปคำเดิมเป็นอย่างไรไม่ทราบแน่ เพราะคงคัดลอกเลื่อนและเลือนกันมาหลายชั้น ในพงศาวดารรัชกาลที่ ๔ ของสำนักพิมพ์ต้นฉบับเขียนว่า ธุลาวะสา ค้นดูก็ไม่พบความหมายตามรูปศัพท์ เป็นอันว่าไม่ทราบความหมายของชื่อโรคตามรูปศัพท์ในภาษาบาลี
พิจารณาจากข้อมูลที่ยกมาจากตำราเวชศาสตร์ฉบับหลวง เข้าใจว่า โรคทุลาวะสา เป็นโรคที่น่าจะเป็นกันเฉพาะผู้ชาย ส่วนจะเป็นจำพวกโรคบุรุษด้วยหรือไม่นั้น ไม่กล้าคาดเดา แต่อาจจะเป็นจำพวกโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ หรือโรคนิ่วก็ได้ คนไทยสมัยก่อนคงเป็นโรคนี้กันมาก ไม่เว้นแต้เจ้าฟ้าเจ้านาย วังหน้ารัชกาลที่ ๑ ก็เสด็จทิวงคตด้วยพระโรคจำพวกนี้เหมือนกัน
ไม่รู้ว่าตอบถูกใจคุณเทาชมพูหรือเปล่า
