ดิฉันไม่เคยรู้ว่าอยุธยามีธงรบด้วย เพราะเข้าใจว่าธงเป็นของฝรั่ง การถือธงนำหน้าทัพก็นึกออกแต่ในทัพฝรั่ง
ใน"หนังสือความทรงจำ" พระนิพนธ์ สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงเล่าว่า
"ฉันมาทราบในภายหลังว่า การทำเสาธงนั้น เกี่ยวกับการเมือง เป็นข้อสำคัญ ควรจะเล่าให้ปรากฏ คือในเมืองไทยแต่ก่อนมา การตั้งเสาธงมีแต่ในเรือกำปั่น บนบกหามีประเพณีเช่นนั้นไม่
มีคำเล่ากันมาว่า เมื่อในรัชกาลที่ 3 พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดขนบธรรมเนียมฝรั่ง ให้ทำเสาธงขึ้น ณ พระราชวังเดิม อันเป็นที่เสด็จประทับ และชักธงบริวารเป็นเครื่องบูชาในเวลาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จ ไปทอดพระกฐิน
เมื่อสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทอดพระเนตรเห็น ตรัสถามผู้อยู่ใกล้พระองค์ว่า
“นั่นท่านฟ้าน้อย เอาผ้าขี้ริ้วขึ้นตากทำไม?”
พิเคราะห์เห็นว่า มิใช่เพราะไม่ทรงทราบว่า ทำโดยเคารพตามธรรมเนียมฝรั่ง ที่มีพระราชดำรัสเช่นนั้น เพราะไม่โปรดที่ไปเอาอย่างฝรั่งมาตั้งเสาชักธงเท่านั้นเอง
คุณเอนก นาวิกมูล บันทึกเรื่องนี้ไว้ใน หมายเหตุประเทศสยามเล่ม 8 ว่า เวลานั้น พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ยังไม่ได้เป็นวังหน้า ส่วน ร.4 ยังทรงผนวช
ครั้นถึงรัชกาลที่ 4 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำรัสสั่งให้ทำเสาธงขึ้นทั้งในวังหลวงและวังหน้า เสาธงวังหลวงให้ชักธงตราพระมหามงกุฏ เสาธงวังหน้าให้ชักธงจุฑามณี (ปิ่น)
http://b-eng.diaryis.com/?20090813ถ้าใครทราบว่าอยุธยามีธงรบ ช่วยเล่าด้วยนะคะ
