บทสรุปทริป3ของชมรมฯพร้อมข้อมูลแต่ละวัด

[jean1966]

การเดินทางทริปที่3ของชมรมอนุรักษ์จิตรกรรมฝาผนังและศิลปะไทยโดยภาพถ่าย เมื่อวันที่25ต.ค.2552 มีผู้เดินทางทั้งหมด6ท่านประกอบด้วยผม คุณยุทธ คุณเน คุณแพร คุณเอเซียและคุณทอมมี่ เดินทางด้วยรถยนต์2คัน คือรถผมและรถคุณแพร รถผมนั้นเบนซ์แต่แอร์ดันเสีย เลยไปทั้งร้อนๆกับคุณทอมมี่ ได้อารมณ์ไปอีกแบบ ออกเดินทางไปพบกันยังจุดนัดหมายแรกวัดหัวกระบือบางขุนเทียนพบกันประมาณ8โมงเช้าขอพบท่านเจ้าอาวาส ปรากฎว่าท่านกำลังจะออกไปกิจนิมนต์บวชนาคแต่ท่านก็ยังเมตตาให้โอกาสเข้าพบและยังอนุญาตให้นำสมุดข่อยของแท้ต้นฉบับพุทธคัมภีร์ปีพ.ศ.2286ออกมาให้ถ่ายภาพแถมอีก1เล่มที่เก็บไว้ด้วยกัน ซึ่งน่าจะเก่าน้อยกว่า คำนวนกันว่าน่าจะประมาณรัชกาลที่1 ทั้งนี่หลวงพ่อบอกกับผมว่ายังมีอีกหลายเล่ม แต่ไม่มีเวลค้นให้ แต่คงไม่มีฉบับใดที่สวยเท่าฉบับปีพ.ศ.2286นั้นอีกแล้ว หลวงพ่อบอกทางวัดยังไม่มีงบสร้างพิพิธภัณฑ์จัดเก็บได้แต่ห่อเก็บไว้ในห้องหลวงพ่อเท่านั้น และปกติมักจะไม่นำต้นฉบับมาให้ดู จะให้ดูจากหนังสือที่จัดพิมพ์ไว้แทน ซึ่งคงได้ชมกันแล้วในกระทู้ภาพพรวมทริปของชมรมฯที่คุณยุทธโพสต์ไว้ กระทู้นี้ผมจะนำประวัติของแต่ละวัดที่ได้ไปพร้อมรูปประกอบ เพื่อทุกท่านที่สนใจจะได้มีข้อมูลประกอบเพื่อการศึกษาต่อไป ทริปนี่ผมเจ็บใจตัวเองอย่างยิ่งที่ไม่เตรียมความพร้อมเรื่องกล้องถ่ายภาพให้ดี เพราะแบตเตอรี่กล้องไม่ได้เช็คว่าไม่มีไฟเมื่อถ่ายได้เพียงวัดหัวกระบือแบตเตอรี่ก้อนแรกก็แทบหมด พอเปลี่ยนอีกก้อนก็ไม่มีไฟ กรรมเลยครับ ดีที่ติดกล้องเล็กไป ก็พอถ่ายได้แต่คุณภาพของภาพไม่ดีเท่า จึงต้องขออภัยมานะที่นี้ และขอเซิญสมาชิกชมรมเข้ามาโพสต์เสริมเรื่องรูปได้เลยครับ

[jean1966]

       วัดศรีษะกระบือ หรือ ชาวบ้านเรียกวัดหัวกระบือ อยู่ในแขวงท่าข้าม เขตบางขุนเทียน กรุงเทพมหานคร โคลงนิราศนรินทร์ และกลอนนิราสสามเณรกลั่น เขียนไว้เกี่ยวกับวัดนี้ มีความหมายสอดคล้องกันว่าเกี่ยวข้องกับรามเกียรติ์ ตอนปราบทรพี โดยพาลีตัดหัวทรพี ขว้างไปตก ที่ย่านนี้ แต่ตำนานการสร้างวัดของกรมศาสนาบันทึกเรื่องเล่าของชาวบ้านว่าเกี่ยวข้องกับเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนพระพันวษาโปรดการประพาสล่าควายป่า ขุนไกรบิดาของขุนแผนได้ฆ่าตัดหัวกระบือเป็นจำนวนมาก จึงโปรดให้สร้างวัดขึ้นให้ชื่อว่า วัดหัวกระบือ รายละเอียดของสมุดข่อยได้โพสต์ละเอียดไปแล้วในกระทู้สมุดข่อยวัดหัวกระบือขอให้ดูที่นั่น กระทู้นี้ขอลงภาพรวมๆของทั้งเล่ม ซึ่งปัจจุบันสมุดข่อยฉบับพุทธคัมภีร์นี้อยู่ในสภาพขาดเป็นช่วงๆไปตามความเก่าแม้สภาพโดยรวมของภาพเขียนยังอยู่แต่ก็เก่าน่าใจหายว่าจะอยู่กับเราไปอีกเท่าไหร่
       

[jean1966]

ลักษณะสมุดข่อยที่นี่ หน้าปกก็เป็นลายรดน้ำปิดทอง ซึ่งอยู่ในสภาพกรอบแตกหลุดร่อนไปเสียมากดังรูป ลายละะเอียดตัวภาพก็ยังอยู่ครบทุกรูป จะโพสต์ให้ดูบางรูปเต็มเล่มว่าเป็นอย่างไร

[jean1966]

อีก1เล่มที่คำนวนว่าน่าจะอายุประมาณร.1 เพราะฝีมือไม่สู้ดีนักและสไตล์การเขียนก็เปลี่ยนไป เนื่องจากไม่มีความรู้เรื่องภาษาแต่ดูแล้วตัวอักษรน่าจะเป็นบาลีแต่ไม่ทราบว่าเขียนเรื่องอะไร หน้าปกเขียนลายรดน้ำ ตรงหน้าปกนี่แหละที่ดูแล้วฝีมือรายรดน้ำใกล้เคียงกับฉบับพุทธคัมภีร์แทบจะเหมือนกันแต่ทำไมภายในเขียนไม่สวยเท่าจนดูเป็นสมัยร.1 ซึ่งในความเป็นจริงอาจเป็นอยุธยาก็ได้แต่ช่างฝีมือด้อยกว่ากันมากเลยไม่สวยเท่า (รูปแรกฉบับใหม่รูปที่2ฉบับเดิมพุทธคัมภีร์)

[jean1966]

ฉบับรอง(ขอใช้คำนี้)ของวัดหัวกระบือ ก็เก่าขาดเป็นช่วงๆ(ไม่ต่อกันเป็นเล่ม)เหมือนกับเล่มพุทธคัมภีร์ เขียนเรื่องพระมาลัย แล้วดูจะเขียนไม่เสร็จด้วย

[jean1966]

กลับหัวซะงั้น

[jean1966]

ออกจากวัดหัวกระบือเกือบ11โมงไปวัดใหญ่จอมปราสาท สมุทรสาครต่อ
วัดใหญ่จอมปราสาท เป็นวัดเก่าแก่สมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์
 ตั้งอยู่ริมแม่น้ำท่าจีน ตำบลท่าจีน อำเภอเมืองสมุทรสาคร เป็นพระอารามหลวงจากหลักฐานซึ่งเป็นโบราณสถานและโบราณวัตถุโดยเฉพาะวิหารเก่าสันนิษฐานว่าสร้างมาไม่ต่ำกว่า 400-500 ปี ศาลาการ
 เปรียญสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช เป็นอาคาร
 ก่ออิฐถือปูนยกพิ้นใต้ถุนสูง  ช่องหน้าต่างมีรูปทรงแปลกตา   เช่น
 รูปใบโพธิ์ รูปไข่  รูปสี่เหลี่ยมย่อมุม  ที่หลักของศาลาประกอบไป
 ด้วยลวดลายจำหลักสวยงาม รูปทรงภายนอกเป็นแบบโค้งด้านหน้า
 ด้านหลังเชิดขึ้นคล้ายเรือสำเภาหลังคามุงกระเบื้องดินเผาพื้นปูด้วย
 ไม้สักแผ่นใหญ่เพดาลเขียนลายดอกพิกุล และดอกพุดตาลสีเหลือง
 และสีน้ำเงินอย่างสวยงามโบราณวัตถุล้ำค่าอีกชิ้นหนึ่งก็คือบานประตู
 โบสถ์ไม้สักและแกะสลักลวดลายวิจิตรพิศดาร กรมศิลปากรได้สงวน
 ไว้เป็นวัตถุของชาติ เมื่อปี พ.ศ.2505 รูปต่างในวัดดูได้ในกระทู้ภาพรวมทริปครั้งที่3(คุณยุทธนา)
(ภาพประกอบวิหารสมัยพระมหาจักรพรรดิ์อายุประมาณ4-500 ปี)

[jean1966]

ลวดลายที่เหลืออยู่ของตัววิหาร

[jean1966]

ภาพซุ้มหน้าต่างของวิหาร ที่ปัจจุบันบานหน้าต่างและบานประตูแกะสลักไม้นำไปติดตั้งยังอุโบสถใหม่ที่ตั้งอยู่ข้างวิหาร ทั้งกรอบประตูหน้าต่างสมัยยังดีอยู่น่าจะมีลวดลายปูนปั้นที่สวยงามประกอบเป็นแน่

[jean1966]

บานประตูและหน้าต่างรอบพระอุโบสถแกะสลักอย่างสวยงามและประณีตมาก(นำมาจากวิหารเดิม)  มีผู้สันนิษฐาน ว่าช่างผู้แกะสลักบานประตูและหน้าต่างนี้ เป็นช่างชาวจีนที่มากับเรือสำเภา เพราะลวดลายนั้นมี ต้นไม้จีนอยู่ด้วย แต่ผมว่าหาใช่เช่นนั้นไม่ เพราะยังมีหลายบานที่เป็นลายไทยอย่างชัดเจน บานหน้าต่างแกะลายไม่ละเอียดนัก สู้บานประตูไม่ได้ซึ่งในเชิงช่างเรียกกันว่าแกะลงไปในเนื้อไม้ถึง4ชั้น

[jean1966]

ศาลาการเปรียญสมัยพระนารายณ์

[jean1966]

รูปดูเพิ่มที่กระทู้คุณยุทธประกอบเลยครับ เพราะที่ศาลาการเปรียญนี่ คงมีการบูรณะมาโดยต่อเนื่อง เพราะภาพเขียนสีบนเพดาน ชื่อคานของศาลาน่าจะเขียนในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นไม่น่าจะเกินรัชกาลที่3เป็นแน่

[jean1966]

ออกจากวัดใหญ่จอมปราสาท11โมงครึ่งหิวกันแล้ว เลยแวะทานข้าวกันที่ดอนหอยหลอด6คนสั่งเพียบแค่1085บาทร้านคุณเป๋า(ร้านแนะนำการท่องเที่ยว) อากาศร้อนแต่อยู่ริมทะเลลมเย็นสบาย อาหารรสชาดยังไม่ถึงแค่พอทานได้น่าจะอร่อยกว่านี้ ออกจากร้านบ่ายโมงไปวัดบางกระพ้อม วัดที่มีพระเกจิชื่อดัง หลวงพ่อคงวัดบางกระพ้อม ประวัติวัดมีดังนี้
วัดบางกะพ้อม   ตำบลอัมพวา วัดบางกะพ้อมเป็นวัดโบราณ สร้างขึ้นในราว ปี พ.ศ.2312 สมัยกรุงศรีอยุธยา แต่ไม่ปรากฎนามผู้สร้างมีตำนานเล่าขานกันมาว่า มีตระกูลคหบดีมีฐานะดีตระกูลหนึ่ง ได้ลงเรือพาครอบครัวพร้อมทั้งทรัพย์สินหนีข้าศึก เมื่อครั้งเสียกรุงศรีอยุธยา รอมแรมถึงแหลมบางกะพ้อมแห่งนี้ เห็นเป็นที่เหมาะสมร่มรื่น จึงได้พักแรม สร้างที่อยู่อาศัยอยู่ โดยอาศัยการสานกระบุง ตระกร้าเสื่อรำแพน และกะพ้อมใส่ข้าว เป็นสินค้านำไปขายเพื่อเป็นค้ายังชีพ ต่อมามีคนมาบอกว่ากองทัพข้าศึกยกมา กำลังทำการสู้รบกันอยู่ที่ค่ายบางกุ้งให้รีบหนี แต่คหบดีผู้นั้นเห็นว่าคงหลบหนีไม่ทัน จึงได้เข้าไปแอบอยู่ในกะพ้อมที่สานเอาไว้เพื่อจะขาย พร้อมกันนั้นได้ตั้งสัตยธิษฐานต่อ พระรัตนตรัย
และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายว่า "ขออย่าให้ทหารข้าศึกพบเลย หาก รอดพ้นไปได้จะจัดการสร้างวัดและวิหารขึ้นตรงนี้" ซึ่งทหารข้าศึกก็ผ่านไปโดยมิได้พบเห็น ต่อมาจึงได้จัดสร้างวิหารวัดบางกะพ้อมขึ้นตามที่ตั้งสัตยธิษฐานไว้โดยตั้งชื่อว่า "วัดบังกับพ้อม" ต่อมาคงเพี้ยนไปบ้าง หรือเพื่อความเหมาะสมจึงชื่อ "วัดบางกะพ้อม" มาจนถึงปัจจุบัน  ว่ากันว่าครอบครัวของผู้สร้างวัดนี้ ร่วมด้วยพุทธศาสนิกชนในสมัยนั้นได้สร้างอุโบสถเรือนไม้ มี พระพุทธรูป ศิลาแลง สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นพระประธาน และได้สร้างวิหารเป็นที่ประดิษฐ์รอยพระพุทธบาท 4 รอย เดิมสร้างไม่เสร็จเรียบร้อย มีเรื่องเล่าสืบต่อกันมาว่ามีเชื้อพระวงศ์ในพระราชจักรี ทรงผนวช และจำพรรษา ณ วัดนี้ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระเถระ
ผู้ใหญ่และเป็นเจ้าอาวาสวัด ท่านได้บูรณะภาพจิตรกรรมฝาผนังนูน อันเป็นภาพจิตรกรรมฝาผนังที่สร้างด้วยมืออันประณีตงดงาม

[jean1966]

ดูรูปรวมๆของวัด
1.หน้าบันวิหาร
2.ซุ้มประตูทางเข้าวิหารทรงกลม
3.ภายในประดิษฐานพระพุทธบาทสี่ร้อย

[jean1966]

ผนังด้านในด้านทางเข้าปั้นเป็นรูปพระพุทธเจ้าและพระสาวกโมคัลลานะและพระสารีบุตรและกิจวัตรของสงฆ์ในการปลงอศุภ จริงๆแล้วน่าจะเรียกว่างานศิลปฝาผนังที่นี่น่าจะเรียกว่าประติมากรรมไทยนูนสูงลายเขียนสี แต่ที่นิยมเรียกกันคือจิตรกรรมฝาผนังนูนสูงเขียนสี ก็น่าจะถูกทั้ง2อย่างแต่บอกได้ว่ามีแห่งเดียวในประเทศไทยและในโลก