100 ปี แห่งการสถาปนาตำแหน่งพระราชชา

[ajumta]

อยากได้หลักฐานการพระราชทานตำแหน่ง พระราชชายา เจ้าดารารัศมีหน่อยครับ
ตำแหน่งนี้เป็นตำแหน่งพิเศษ จะถูกต้องตามกฏมณเฑียรบาลหรือเปล่าเพราะปรากฏในราชกิจจานุเบกษาเล่ม 25 หน้า 1375 วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 127 เป็นครั้งแรก
ในคราวพระราชชายาเสด็จเชียงใหม่ ในวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2551(2552)
การลงในราชกิจจานุเบกษาแบบนี้แสดงว่างต้องทรงมีพระบรมราชโองการสถาปนาเป็นพระภรรยาเจ้า หรือมเหสีเทวี อย่างเป็นทางการหรือเปล่าก่อนหรือเปล่า หรือเพียงพระราชทานให้เฉย ๆ
ตามที่นายแพทย์จิรวัฒน์  อุตตมะกุล ได้ค้นพบใน จดหมายเหตุพระราชกิจรายวันในรัชกาลที่ 5 ฉบับลายพระหัตถ์ สำนักราชเลขาธิการ พระบรมหมาราชวังเล่มปี พ.ศ.2542 หน้า 37 และ 39 "แลได้พระราชทานเกียรติยศเปนตำแหน่งพระราชายาด้วย"  (พร้อมทั้งพระราชทาน วอช่อฟ้าและพระกลดถวาย และเมื่อเสด็จโปรดให้มีการแห่เหมือนเจ้านาย จนพระราชชายาทรงขอให้มีการงด)
นอกจากนี้พระราชหัตถเลขาในรัชกาลที่ 5 พระยาอนุชิตชาญไชย ลว. 15 มค. ร.ศ.127 ระบุว่า "การที่นางดาราขึ้นไปนี้ในตำแหน่งบรรดาศักดิ์พระอรรคชายา" มีหลักฐานก่อนวันเดินทางถึงเกือบหนึ่งเดือน แสดงว่าทรงเตรียมการไว้ก่อนหน้าแล้ว
และปรากฏในสำเนาพระราชโทรเลขวันที่ ๒๙ มิถุนายน รัตนโกสินทรศก ๑๒๘ เรื่องที่ทรงเอาพระะธุระในการให้ทำแผ่นกะไล่ทอง มีสัญลักษณ์พระราชชายา และให้โปรดจารึกว่า

เจ้าดารารัศมี เชียงใหม่

ดาวกาไหล่ทองที่จะประดับพระธาตุดอยสุเทพเขียนอย่างงามดี แต่ตามขนาดที่บอกมาโตมาก อยากทราบว่าที่ซึ่งจะติดนั้นแบนหรือรูปโก่งกลม จะติดปูนหรือจะได้ให้มีแกน คำจาฦกนั้นดังนี้ “เจ้าดารารัศมี อันเป็นราชธิดาพระเจ้าอินทวิชยานนท์ และแม่เจ้าทิพเกสร ซึ่งได้ครองนครเชียงใหม่ อันได้ลงเป็นพระราชชายาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ กรุงเทพมหานครศรีอยุธยา ถ้วน ๒๒ พรรษ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กลับมาเยี่ยมพระนคร เมื่อจุลศักราช ๑๒๗๑ ได้เสด็จมานมัสการพระธาตุดอยสุเทพ ทรงศรัทธาแผ่หิรัญจำหลักรูปดาราทาสุวรรณอันวิจิตร์แผ่นนี้ ประดับบูชาพระมหาธาตุเจ้าไว้เป็นที่ตั้งแห่งกุศลสมภาร” จบเท่านี้ จะเอาตามนี้หรือขอแก้ไขเพิ่มเติมอย่างไรบ้าง จะรีบส่งขึ้นไปให้ทันกันฉลองกู่



(พระบรมนามาภิธัย) สยามมินทร์

เมื่อมีปรากฏและมีการใช้ราชาศัพท์อย่างนี้แล้ว

แล้วอย่างนี้จะมีการจารึกพระสุพรรณบัฏพระราชทานหรือไม่ครับ ใครมีหลักฐานช่วยชี้แจงแนะนำหน่อยครับ
(v_mee เคยให้ความรู้ไว้ว่า จะจารึกสุพรรณบัฎได้ต้อง สถาปนาเป็นสมเด็จ หรือทรงกรม) ตำแหน่งพระราชชายาไม่ได้ทรงกรม จำเป็นต้องมีสุพรรณบัฏด้วยไหมครับ