ประวัติสุนทรภู่ ของ พระยาปริยัติธรรมธาดา(แพ ตาละลักษมณ์ เปรียญ)

[Wandee]

สุนทรภู่  จาก  พระอมรสินธพ(นก)

หน้า ๑๕

"เมื่อบวชแล้วเขาก็ว่าเที่ยวซุ่ม ๆ ซ่อน ๆ อยู่ตามวัดโน้นวัดนี้  หาสู้จะประจำสำนักไม่
นัยว่าแน่แท้อยู่นั้นเดิมอยู่วัดเลียบ(เชิงอรรถว่า วัดราชบูรณะ)นี้บ้าง  แล้วย้ายไปวัดอื่น ๆ

ที่ผู้ได้พบแน่แท้นั้น คือ อยู่วัดคอกหมู(เชิงอรรถว่า วัดสิตาราม)

เวลานั้นคลองมหานาคยังกำลังเล่นแข่งเรือแพกันสนุกสนานด้วยการจับระบำรำฟ้อนแลละเบงเพลงลำต่างๆ




ท่านหมื่นเทพสวัสดิ์(บัว)ปลัดกรม กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ    ยังได้ไปนิมนต์อาจารย์ภู่มาลงเรือ  ให้เป็นต้นบทบอกสักกะวา

มีผู้จำได้ว่า  สักกะวาวาสสนพุทธเอ๋ย   ประชันกับท่าน

ถึงไม่เห็นตัว  พอได้ฟังบท  ก็รู้ว่า  ขรัวครูเข้ามานั่งอยู่กลางวง"

[Wandee]

ขอบคุณ คุณ SILA  ค่ะ

ดีจังที่ยังไม่ได้เขียนซ้ำ

[Wandee]

พระยาโอวาทวรกิจ(แก่น)

หน้า ๑๖

"การบวชพระนั้น  สืบได้ที่พระอมรสินธพ(นก) ว่าอยู่วัดราชบูรณะ(วัดเลียบ) พอเป็นเงา ๆ
มาสืบสมได้อีกที่พระราชวรวงศ์ พระองค์เจ้าสุทัศน์   ว่า

พระยาโอวาทวรกิจ(แก่น)  เป็นผู้ได้ทราบเรื่อง  เคยเล่าถึงให้ศิษย์หาของท่านฟังเล่นเนือง ๆ ว่า

การเล่นอักษรกลอนสด  เวลานั้นที่วัดเลียบก็อยู่ข้างเอิกเริกเซ็งแซ่อยู่
เป็นการแสดงว่าวัดนั้นเป็นถิ่นจินตกวีได้วัดหนึ่งในท่ามกลางพระนคร


แลพระอาจารย์ภู่ได้สั่งกับศิษย์หาบางคนว่า   ต่อไปภายหน้าจะหาผู้เล่นกลอนกลน้อยตัว
เมื่อสิ้นท่านลงเสียคนหนึ่งแล้ว
ก็ยังเห็นอยู่แต่  พระครูกล่ำ  วัดหมู(อัปสรสวรรค์)

เมื่อใดใครขัดข้องข้อใดบทใด  ก็ให้ไปหาท่านไต่ถามดูเถิด

คือแสดงว่าเป็นคู่หูกัน

เมื่อภายหลังมา  ก็มีผู้ไปหารือจริง  แต่ท่านก็ไม่ขยายอะไรนัก"

[pipat]

ผมอยากจะใช้การตีความเป็นเครื่องมือสุดท้าย เมื่อจนแต้ม

ในกรณีที่บอกว่าสุนทรภู่เป็นมหาดเล็กเจ้าฟ้าน้อยนั้น ปมสำคัญยังมิใช่เรื่องอายุเท่าไรจึงมาถวายตัว
แต่เป็นปมที่ว่า ท่านเป็นข้าฟ้าน้อยแล้ว ไฉนจึงเป็นข้าเจ้าฟ้ากุณฑลด้วย
ยังไม่นับที่สมเด็จท่านให้เป็นข้าวังหลัง ข้าพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ ข้าพระองค์เจ้าลักขณษนุคุณ
และข้ากรมหมื่นอัปษณ......เฮ้อเหนื่อย จึงมาขึ้นกับเจ้าฟ้าน้อย เป็นไปมิได้

ถ้ายอมรับหลักฐานของพระยาปริยัติ เราจึงต้องกำหนดใหม่ว่า
ช้านานที่สุด ที่ท่านสุนทรจะเป็นข้าฟ้าน้อย ก็คือเมื่อทรงประสูติ ไม่จำเป็นว่าท่านจะต้องวิ่งเล่นจึงจะมีมหาดเล็กได้
ผมเชื่อว่า เมื่อประสูติแล้ว ยศศักดิ์บริวารย่อมบังเกิด ในแง่นี้ สุนทรภู่จึงแก่กว่าฟ้าน้อยได้เพียง 18 ปี
แปลว่า จะเกิดก่อน 2334 มิได้ ยิ่งถ้ามาถวายตัวตอนฟ้าน้อยแปดขวบ ท่านก็จะเกิด 2342 หนุ่มหนักเข้าไปกว่าเดิมอีก
นี่เท่ากับล้มดวงอาลักษณ์ขี้เมาลงราบคาบที่เดียว เพราะดวงนั้นบอกว่าเกิด 2329

ถ้านายภู่เข้าเป็นมหาดเล็กฟ้าน้อยเมื่ออายุ 18 จริง แกก็น่าจะอายุ 26-27 เมื่อได้สอนฟ้าน้อย
และอายุ 32 เมื่อโปรดให้สอนฟ้าอาภรณ์ในปีสุดท้ายของรัชกาล

ทีนี้ นิราศเมืองเพชร ก็เป็นอันขีดออกจากบาญชีท่านภู่ได้ถาวรละครับ
กวีที่แต่งนิราศเมืองเพชร แกมีเจ้านายเป็นเสด็จ แต่เจ้านายตาภู่น่ะ ทูลกระหม่อมครับ
ห่างกันเกินจะหักหาญ ยึดเอาความเห็นมหาชนเข้ามาล้าง

[pipat]

ข้อมูลที่ว่าท่านเก่งกาจในหมู่นักเลงกลอน
และมีสำนักอยู่วัดเลียบนั้น น่าสนใจ

คุณสถิตย์ เสมานิล ผู้ยังคงหายสาปสูญอยู่จนบัดนี้ เป็นศิษย์วัดเลียบ
ท่านอวดไว้หน่อยๆ ว่าวัดนี้ในประวัติการกลอน ไม่น้อยหน้าวัดใหนๆ
และยังบอกอีกว่า มีความรู้มุขปาฐะ ตกทอดมายังรุ่นท่านไม่น้อยเลย เป็นเรื่องแปลกๆ แต่ก็ไม่ได้เล่าไว้เป็นชิ้นเป็นอัน

ครูสถิตย์ท่านเกิดกลางรัชกาลที่ 5
น่าเชื่อว่าความดังของท่านภู่คงจะคลุ้งวัดอยู่ แต่ไม่ยักมีเกร็ดในงานเขียนของคุณสถิตย์
มิหนำซ้ำ เมื่อเขียนเรื่องสุนทรภู่แหนงพระนั่งเกล้า(คุณสถิตย์เป็นคนแรกที่สวนกระแสเรื่องสุนทรภู่ต้องราชภัย)
ท่านก็ไม่อ้างเรื่องก๊อสสิบจากวัดเลียบเลย

ผมจึงไม่ค่อยอยากปลงใจเชื่อว่า ท่านภู่ดังที่วัดเลียบ
หนำซ้ำท่านยังด่าเจ้าอาวาสวัดนี้ด้วยซ้ำ

[Wandee]

คุณสถิต  เสมานิล  ไม่มีประวัติ เทียนวรรณเท่าไร  มีแต่ ศิริพจนภาค เล่มเดียว  และ บทความของเทียนวรรณในหนังสือประตูใหม่รายปักษ์อีกสองบทความ
ดูจะรู้จัก ก.ศ.ร. กุหลาบมากกว่า

[Wandee]

มูลบทบรรพกิจ

หน้า ๕๑

"มหาลัภ  วัดชนะสงครามเล่าว่า  ได้ฟัง สมเด็จพระวนรัตน(แดง)วัดสุทัศน์  ปรารภว่า
เมื่ออยู่วัดสระเกศ ได้คุ้นเคยกับสุนทรภู่

แลว่า  พระยาศรีสุนทรโวหาร(น้อย) ได้บวชอยู่วัดสระเกศ  ได้เป็นศิษย์สุนทรภู่
จึงเก็บเอาต้นร่างพระไชยสุริยา ก  กา  ไว้ได้

จึงได้มาแต่งคำเทียบเป็นบทเรียน  เรียก มูลบทบรรพกิจ  แลกล่าวว่า ท่านอาจารย์สุนทรภู่เมื่อบวชอยู่วัดสระเกศได้แต่งหนังสือนั้น


เมื่อตรวจความในมูลบทแล้วมีอยู่แห่งหนึ่งว่า  ภุมราการุณสุนทร  ไว้หวังสั่งสอน  เด็กอ่อนยังเยาว์เล่าเรียน"

[Wandee]

เสภา พระราชพงศาวดารกรุงเก่า    สืบได้แต่ เจ้าคุณราชวัลลภานุสิฐ

หน้า ๓๙
(คัดย่อ)

ว่า สุนทรภู่ได้แก้ถวาย ตอนราชสารหงษา

เจ้าคุณเล่าว่า  เดิมได้ตำราสมุดของพระสาสาสน์พลขันธ์ เมื่อครั้งโน้นเป็นขุนมหาสิทธิโวหาร

พระอมรสินธพ(นก) เล่าว่า   ต่อมาสมุด ๕ เล่มได้ตกไปอยู่ที่พระยามหาอำมาตย์(หรุ่น)

[Wandee]

หน้า  ๒๙



"ท่านอาจารย์ภู่นี้    ข้าพเจ้าจับนิสััยได้อยู่  ในข้อที่ว่าท่านจะเป็นนักปราชญ์กลกลอนหรือตลกคะนอง
สมพาสสังวาสกำสรวลครวญคร่ำอย่างไรก็ดี     หาทิ้งโลกคติไม่

จะกล่าวคำในที่ใด  เรื่องนั้นถึงจะมีคติโลกเป็นพื้นก็จริง  หาทิ้งคติธรรมไม่

คงใส่คติธรรมลงไว้เป็นดอกดวงเสมอ"