ตรา

[opel1969]

ตราอันนี้เป็นตราอะไร ของใครอ่ะครับผม รบกวนอีกแล้วครับ

[agree]

ภาพไม่ติดครับ ผมเลยมองไม่ได้

การแนบไฟล์ กรุณาใช้ชื่อไฟล์ภาษาอังกฤษเท่านั้นครับ และอาจจะเกี่ยวกับด้านอื่น ๆ ด้วย

[pipat]

ตามรูปที่ส่งให้ดูนั้น เป็นรูปตัวพระ นั่งแท่น
พระหัตถ์ล่างขวา ทรงคันศร ล่างซ้าย ไม่แน่ใจ ดูเหมือนจะจีบนิ้ว
บนขวา ทรงจักร บนซ้าย ไม่แน่ใจลายเส้นลบเลือนไป
ทัดพระขรรค์ที่เอวด้วย
เทวดาสี่กร ที่ถือจักรนั้น น่าจะหมายถึงพระนารายณ์

ผมไม่มีเครื่องมือสอบอยู่กับตัว จึงขอแนะนำหนังสือให้สองเล่ม
เล่มหนึ่งเป็นเรื่องพระราชลัญจกร (ไม่แน่ใจว่าจะใช้ชื่อที่ถูกต้องว่าอย่างไรนะครับ) เป็นของกระทรวงวัฒนธรรมสมัยจอมพลป. ทำขึ้น
อีกเล่มก็เรื่องตราของอาจารย์สมบัติพลายน้อย ท่านรวบรวมไว้เท่าที่เคยเก็บตราประทับต่างๆ อยู่กับตัว
อาจจะพอบอกอะไรได้บ้าง

อ้อ ลองหาบาญชีโคมตราสมัยรัชกาลที่ 4 อยู่ในชุดลัทธิธรรมเนียม ภาคเท่าไรก็จำไม่ได้แล้วครับ
ในนั้น มีบอกลักษณะตราของขุนนางเอาไว้มากมาย โชคดีอาจจะเจอครับ
หรือเก่าสุดก็กฏมณเฑียรบาลไปเลย......

[Wandee]

หนังสือของคุณลุงสมบัติ พลายน้อย  ชื่อ  พระราชลัญกร  บำรุงสาส์นพิมพ์ครั้งแรก ๒๕๒๗  ราคา ๔๒ บาท

คุณลุง เล่าว่า  ท่านเคยอ่าน เรื่องพระราชลัญจกรและตราประจำตัวและตราประจำตำแหน่ง ที่เจ้าคุณอนุมานราชธนเรียบเรียง  เป็นเรื่องน่ารู้น่าศึกษา
น่าเสียดายที่ท่านเจ้าคุณเสียกำลังใจที่จะทำต่อเพราะสิ้นสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์
ซึ่งทรงเป็นที่พึ่งทางวิชาความรู้ด้านนี้ไป


คุณลุงออกตัวว่ามิใช่ผู้เชี่ยวชาญหรือมีความรู้เรื่องนี้มาก่อน  แต่ได้พยายามหาหลักฐานต่อเนื่องมาเป็นเวลาหลายสิบปี

สารบัญ  (โดยย่อ)
ประวัติการใช้ตรา
เครื่องหมายประจำรัชกาลที่ ๑ - ๔
พระราชลัญจกรแผ่นดิน
พระราชลัญจกรประจำพระองค์   ไตรสารเศวต  พระมหามงกุฏ  พระเกี้ยว  พระวชิระ  พระแสงศร  พระโพธิสัตว์  พระราชลัญจกรประจำพระองค์รัชการปัจจุบัน
พระราชลัญจกรสำหรับแผ่นดิน   มหาโองการ   หงสพิมาน  ไอราพต   พระบรมราชโองการ  สยามโลภัคราช  นามกรุง   จักรรถ

[V_Mee]

ไม่ทราบว่าดวงตรานี้มีขนาดเส้นศูนย์กลางเท่าไร  เพราะขนาดของดวงตราสามารถบอกตำแหน่งของผู้ถือดอดวงตราได้
เช่น

ขนาด ๘ เซนติเมตร  สำหรับตำแหน่งสกลมหาสังฆปริณายก

ขนาด ๗ เซนติเมตร  เรียก "ตราใหญ่"  สำหรับเสนาบดีประทับใน "สารตรา" ที่เสนาบดีอัญเชิญกระแสพระบรมราชโองการแจ้งไปยังผู้รับ  และเป็นตราสำหรับสมเด็จพระราชาคณะ ตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่

ขนาด ๖ เซนติเมตร  เรียก "ตราน้อย"  สำหรับเสนาบดีประทับใน "ท้องตรา" หรือหนังสือราชการของเสนาบดีที่สั่งการไปถึงผู้รับ

ขนาด ๖.๕ เซนติเมตร  เรียก "ตราพิเศษ"  สำหรับส่วนราชการที่ขึ้นตรงต่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวโดยตรง

ขนาด ๕.๕ เซนติเมตร  สำหรับตำแหน่ง ปลัดทูลฉลอง

ขนาด ๕ เซนติเมตร  สำหรับตำแหน่ง อธิบดี

และลดหลั่นกันลงไปเป็นลำดับ

ดูลายในดวงตราที่ถือจักรเป็นอาวุธแล้ว  น่าจะเป็นตราประจำตำแหน่งสำหรับราชการทหาร  และน่าจะตรวจดูได้ในหนังสือเกี่ยวกับพระราชลัญจกรและดวงตราตำแหน่งราชการ  ที่กระทรวงวัฒนธรรมพิมพ์เผยแพร่ในคราว ๑๕๐ ปี พระบรมราชสมภพพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  พอดีผมไม่มีหนังสืออยู่ในมือเลยอาจบอกชื่อหนังสือผิดไปได้  แต่หากในหนังสือดังกล่าวไม่ปรากฏก็น่าจะเป็นตราที่ผูกขึ้นใหม่ในสมัยรัชกาลที่ ๖  ซึ่งถ้ามีขนาดและรูปดวงตราที่ชัดเจนก็อาจจะตรวจสอบจากเอกสารจดหมายเหตุได้

[pipat]

วันนี้ค้นเจอหนังสือของอาจารย์สมบัติ พลายน้อย เล่มที่คุณ wandee แนะนำแล้ว
ได้ตรวจดู พบว่าไม่พบครับ...เสียใจด้วย

ตั้งแต่หน้า ๕๐ เป็นต้นไป ว่าด้วยตราวังหน้า
มีหลายองค์ดูเหมือนจะอยู่ในยุคสมัยเดียวกัน แต่ที่ตรงกันจริงๆ นั้น ไม่มี
คงต้องหาต่อไปครับ

[Wandee]

สยามประเภทเล่มหลังๆ  บอกว่า  สยามประเภทเล่มแรก ๆ มีรูป ตรา และคำอธิบาย

กำลังอ่านมหามุขมาตยานุกูลวงศ์อยู่ค่ะ  เก็บเกร็ด  สนุกมาก 

[UP]

ดูแล้วน่าจะเป็น ตรานารายณ์ทรงนาค ผมคุ้นๆ ชื่อเหมือนกับเคยอ่านพบในหนังสือลัทธิธรรมเนียมฯ เรื่องโคมตรา แต่จะเป็นของใคร ผมจนปัญญาจะหาหนังสืออ้างอิงเวลานี้ครับ ทราบแต่ว่าเวลานี้ ตรานารายณ์ทรงนาคเป็นตราประจำเทศบาลเมืองหัวหิน แต่ดูจากรูปแล้วเป็นรอยตราเก่า ไม่น่าจะเกี่ยวกับหัวหิน

เทวดาอีกสององค์ที่ทรงนาค เท่าที่นึกออกตอนนี้คือ พระพิรุณทรงนาค กับ พระเกตุทรงนาค แต่ทั้งสององค์ดังกล่าว มีเพียง ๒ กร ในรูปนั้นมี ๔ กร ฉะนั้น น่าจะเป็นพระนารายณ์ทรงนาคครับ