" รุ่งเรือง.. เมืองศิลป ๔ "

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

แวะไปดูภาพจิตรกรรมฝาผนังของวัดโสมฯมา ตามลิงค์คุณบานา
...

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

ก่อนจะไปชมยอดฝีมือทางภาพบานประตูประดับมุก ขอย้อนกลับไปสมัยอยุธยาเสียก่อน ภาพที่ถือว่างามมาก ละเอียดอ่อ่น ดีไซน์ลงตัว อ่อนช้อย และฝีมือก็งามจับตา เป็นบานประตูวัดบรมพุทธาวาสค่ะ
เดี๋ยวนี้ บานนี้อยู่ในพิพิธภัณฑ์ และกลายเป็นตู้พระไตรปิฎกไปเสียเรียบร้อย
ไม่รู้เป็นการอนุรักษ์ หรือการปลอมแปลง 
...
น่าเสียดายที่แปรสภาพ
มูลค่าทางวัฒนธรรมนั้นมหาศาล
แต่ก็ยังดีที่ตอนนี้ ผู้สนใจตาสีตาสานายสมชายนางสาวมานียังสามารถไปดูได้
เพราะอยู่ในพระที่นั่งปัจฉิมาภิมุข สนามหลวง

[pipat]

อยากรูว่า ฝีมือช่างชั้นเทพเพียงใด จะทำให้ดูครับ
ลองนึกว่า เราต้องเลื่อยเปลือกหอยเป็นแสนชิ้น ที่บางชิ้นเล็กกว่าหัวไม้ขีด
เรียงลงบนพื้นไม้ ตามตำแหน่งที่กำหนด โดนต้องไม่มีความผิดเพี้ยนแม้สักองศา
คนที่เล่นต่อรูปจิ๊กซอ คงพอนึกออกว่า ต้องใช้สมาธิเพียงใด

ให้เอาพันคูณเข้าไปครับ เพราะจิ๊กซอน่ะ ร่องมันจับกันพอดี หมุนสี่ทีก็ได้มุมแระ
ชิ้นมุกนั้น เป็นก้อนสามมิติ เรียงผิด งานจะฟ้องออกมาในทันที
เรียงครบหมดทั้งแสนกว่าชิ้น ก็เอารักเคลือบ ปิดหมด จากนั้นจึงค่อยๆ ขัดผิวไทละน้อย
จนมองเห็นเนื้อมุกแวววาว

ตรงนี้ละครับ ที่ยอดของความยาก เพราะถ้าท่านติดไม่ดี ชิ้นมุกก็เคลื่อน
เฮ้อ....แค่นึกตามนี่ ผมยังต้องกลั้นลมหายใจพิมพ์เลย

แขม่วหน้าท้องจนเกร็ง

ผมทำรูปมาให้ดูความแม่นยำของการวางลาย
ให้เขียนสดๆ ด้วยดินสอบนแผ่นกระดาษ ให้แม่นยำเป๊ะๆ อย่างนี้

ร้อยคน ผมว่าทำไม่ได้สักหนึ่งคนครับ

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

ขอบคุณคุณพิพัฒน์ค่ะ เชิญอธิบายต่อเลยค่ะ

[V_Mee]

เรียนถามคุณ Bana ครับ
ผมจำได้คลับคล้ายคลับคลาว่า วัดบรมนิวาส ตรงยศเสก็เป็นมหาสีมาเหมือนกันมิใช่หรือครับ

ส่วนวัดราชบพิธนั้นสีมาคลุมทั้งบีเวณพุทธาวาสและสังฆาวาส  เวลาจะมีสังฆกรรม เช่นบวชพระก็ต้องปิดประตูวัดกันหมดทุกประตู  มอฉะนั้นถ้ามีพระรูปใดรูแหนึ่งผ่านเข้าไปในเวลาทำพิธี  สังฆกรรมนั้นก็เป็นอันโมฆะไปทันที 
สำหรับพระภิกษุที่ไม่ได้รับนิมนต์ร่วมสังฆกรรมครั้งนั้นถ้าอยู่ในวัดก็ต้องสวดมอบอำนาจให้พระที่จะลงสังฆกรรมนั้นไปปฏิบัติแทนด้วยครับ  ที่เล่ามานี้เป็นประเพณีที่วัดราชบพิธที่ยังคงปฏิบัติกันมาถึงทุกวันนี้

[pipat]

ขอให้ท่านจินตนาการตามนะครับ
พื้นสีดำ เกิดจากการถมเนื้อรักไว้ สีขาว คือเนื้อมุก ที่ขัดจนใสสะอาด แวววับบนพื้นดำของรัก
แต่....

เส้นรอบๆ ดวงตาพญานาค มาจากใหนครับ
เส้นนั้น คือรอยฟันเลื่อยครับ
ช่างใช้เลื่อยต่างพู่กัน ลากเส้นเข้าในเนื้อมุกชิ้นเท่าก้านธูป หรือก้านไม้หมูปิ้ง
เลื่อยผ่าเข้าไป ก็จะกลายเป็นการตัดเส้นครั้งหนึ่ง
ถ้าเป็นเส้นที่เดินระหว่างมุกสองชิ้น ก็ต้องพึ่งทั้งฝีมือเดินฟันเลื่อย บวกกับฝีมือวางให้ชิดกัน
โดยทิ้งช่องว่างไว้ ห่างเท่ากับเส้นผม เพื่อรอรักเข้าไปวุกอยู่ ขัดแล้ว กลายเป็นเส้นเดิน

อ้อ ไม่ใช่แค่เลื่อยให้ได้เส้นที่คมบาง เท่านั้นนะครับ
ปลายของลาย ทุกชิ้น ต้องสะบัดได้

บางชิ้นมีชีวิตกว่าการสะบัดด้วยพู่กันเสียอีก

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

เครื่องมุก เป็นของเจ้านาย และไม่ใช่ภาชนะที่เราๆจะใช้ในชีวิตประจำวัน ในยุคที่วัฒนธรรมตะวันตกครอบงำการกินอยู่ กลายเป็นของแปลกสำหรับคนรุ่นนี้ไปเสียแล้ว แม้แต่คนรุ่นดิฉัน ยังงงกันว่าเตียบใช่ไหม หรือรุ้ง
เตียบ เป็นภาชนะใส่อาหาร
ในขณะที่รุ้ง ใช้ใส่หมวกเจ้านาย
เครื่องมุกสวยๆงามๆในภาพ เป็นของสะสมของสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี และสมเด็จเจ้าฟ้าฯกรมพระนครสวรรค์วรพินิต
ปัจจุบันอยู่ในพิพิธภัณฑ์

[Oam]

ปูผ้าขาว แล้วก็กราบงามๆ สามที
นั่งพับเพียบเอี้ยมเฟี้ยม รอฟังมหัศจรรย์ อันซีน ไทยแลนด์ต่อไป

[เทาชมพู]

ตู้พระธรรมใบนี้ แก๊งค์ของเรานำโดยไกด์กิตติมศักดิ์  เข้าไปชมพร้อมกัน

คุณไกด์เห็นตู้ใบนี้ทีไร ก็แสนเสียดายส่วนบานมุกที่ถูกเฉือนข้างทิ้งไป   
เพื่อให้ลงตัวกับความกว้างของด้านข้างตู้    ทำให้ลายมุกไม่เป็นวงกลมสมบูรณ์ 
ดูได้จากรูป# 16 ที่คุณกุ้งแห้งนำมาลง
ทำให้เอ่ยปากสรรเสริญที่มาของบานมุกถูกเฉือน อย่างพอไม่งาม เสียหลายประโยค

ส่วนดิฉัน ไม่มองส่วนที่หายไป   แต่มองส่วนที่เหลืออยู่  ปลาบปลื้มกับความงามน่าอัศจรรย์ที่เห็น
ทำเอาถูกต่อว่า ว่า อาจารย์ดูของพวกนี้เหมือนเป็นมรดก  เหลือตกทอดมาเท่าไรก็เห็นว่าดีเท่านั้น

ข้อนี้เป็นวิธีมองโลก ของสองมุมที่แตกต่างกันตรงกันข้าม
คุณจะมองสิ่งที่ขาดไปจากชีวิตคุณ หรือมองสิ่งที่มีอยู่ในชีวิตคุณ  ก็ได้ทั้งสองแบบ
มุมมองนั้นจะมีส่วนกำหนดเส้นทางชีวิตคุณเองว่าจะเป็นไปในรูปไหน 

มองลายมุก ก็ได้ปรัชญาเหมือนกันนะคะ แถมมาจากศิลปะอันวิจิตรราวกับมิใช่มือมนุษย์สร้างขึ้นมา

[elvisbhu]

  เสียดายไม่ได้ร่วมวงสนทนาด้วยตอนนั้นครับ

ภาพนี้ ถ่ายจากวัดราชบพิธ เป็นบานประตูพระอุโบสถ ผมเข้าไปตอนเขากำลังมีพิธีบวชกันพอดี จะถ่ายแบบเอาขาตั้งกล้องไปปักก็คงไม่ดีนัก
แต่ท่ามกลางสาธุชนที่ไปนั่งร่วมในพิธีรับบุญกันแน่นวัด
ผมก็ยังอุตส่าห์ฝ่าฟันทำตัวกลมกลืนไปนั่งตรงปากประตู เพื่อให้ได้ภาพนี้มา
เนื้อๆก็คือ เป็นเครื่องราชอิศริยาภรณ์เรียงเป็นตับ ห้าชั้น ทั้งสองบานประตู เป็นซ้ายขวา
ไอเดียการดีไซน์ของใครไม่ทราบชัด ทราบเลาๆว่าเป็นหม่อมเจ้้าประวิช ชุมสาย
อินทีเรียร์ไทยมือหนึ่งของรัชกาลที่ ๕ ครับ

[ติบอ]

วัดบรมพุทธาวาส มีประตู 5 คู่ครับ
ผนังด้านสะกัดหน้า มี 3 คู่ คู่หลัก 1 คู่ คู่รอง 2 คู่
ส่วนผนังด้านสะกัดหลังมีอีก 2 คู่
เท่าที่ผมเข้าใจคือวัดนี้มีประตูอย่างน้อย 2 แบบ
แบบหนึ่งคือบานกลางเป็นทางเสด็จ....(หรือประดูเทวดาผมก็ไม่แน่ใจนัก)อีก 1 คู่
ส่วนอีก 4 คู่ผมอนุมานว่าเป็นแบบเดียวกับตู้ใบในภาพของพี่กุ้งแห้ง

เสียดายผมจำได้ไม่ครบเสียแล้วว่าประตูทั้งหมด 5 คู่นั้นอยู่ที่ไหนบ้าง
คู่ที่สมบูรณ์ที่สุดคู่หนึ่งที่นึกได้คือที่วัดพระแก้ว
ส่วนอีกคู่หนึ่งคือคู่ที่ถูกตัดมาทำเป็นตู้หนังสือให้ทุกคนเสียดาย.......


แต่ที่น่าสงสารที่สุด....... ประตูบานกลางครับ
บานนี้ก็ถูกตัดเฉือนอีกเหมือนกัน..... กลายเป็นตู้อีกใบหนึ่งในพิพิธภัณฑ์
กับฉากอีกหนึ่งบาน.... และอีกหลายชิ้นที่ถูกแยกพี่แยกน้อง
ปลาสนาการไปไหนแล้วไม่ทราบได้

ตู้บานที่ว่านี่ก็ยังอยู่ในพิพิธภัณฑ์เหมือนกันครับ แต่คนไม่ค่อยได้ใส่ใจดูนัก
ทั้งๆที่นายติบอว่าลายสวยกว่าบานรองๆเสียอีก......
ส่วนฉากได้ยินว่าอยู่ในพิพิธภัณฑ์เอกชนอีกแห่งครับ
เข้าใจว่าเพราะเจ้าของเดิมท่านคงยังรักหวงอยู่มากน่ะครับ แหะๆ




ปล. น้อยใจแทนวัดโพธิ์ครับ
ประดูประดับมุกวัดนี้สวยไม่แพ้วัดใดในราชธานี.....
แต่คนไม่ค่อยทราบกันครับ (ขนาดกรมศิลป์ยังลืมซ่อม... หรือให้เกียรติโดยการไม่ซ่อม หว่า )


ปล.2 พี่กุ้งฯครับ นายติบอเข้าใจว่า "ลุ้ง" น่าจะสะกดแบบนี้ครับ แหะๆ
แต่โดยส่วนตัวนายติบอไม่ได้มีความรู้เรื่องเครื่องถนิมพิมพาภรณ์เท่าไหร่
รบกวนถามพี่ Hotacunus หรือ คุณ UP น่าจะได้คำตอบที่แน่นอนกว่าครับ แหะๆ


ปล.3 ถึงคุณพิพัฒน์ครับ เนื่องด้วยนายติบอยังโง่งมนักอ่านหนังสือไม่แตก
จึงหาภาพนาคของคุณพิพัฒน์ไม่เจอ
ขออนุญาตเรียนถามคุณพิพัฒน์ว่าภาพนาคอยู่ในความเห็นไหนครับ

[Bana]

เอ่อ..คุณวีครับ  วัดบรมนิวาสไม่ใช่มหาสีมาครับ  และวัดที่เป็นมหาสีมามีเพียง 5 วัดตามที่ผมพิมพ์ใน คห. ครับ  ข้อมูลนอกจากที่ถามจากผู้รู้แล้วก็ตรงกันกับเวปของวัดโสมฯครับ  มีเพียง 5 วัด และทุกวัดเป็นพระอารามหลวง  สังกัดธรรมยุต ...........

พบรูปนี้ที่เวปคาเมร่าครับ  เป็นบานมุกที่สวยงามมาก  แต่จะระดับไหนคงต้องพึ่งท่านพิพัฒน์ช่วยวิเคราะห์แล้วล่ะครับ.....



ปล.  ถึงท่านพี่  ผมนึกว่าเรียก "ตะลุ่มมุก" ซะอีก  ของใช้โบราณระดับนี้มักเรียกผิดเรียกถูกประจำครับ

[pipat]

ซวยละซี.....ถูกจับโกหกกลางเวบ  แก้ให้ด้วยคร๊าบบ......

[elvisbhu]

เห็นเต็มๆบานครับ

[elvisbhu]

ลุ้ง    น. ภาชนะใส่อาหารหรือของอย่างอื่น รูปทรงกระบอกมีฝาปิด
   สานอย่างตะกร้าหรือเครื่องเขินก็มี ทําด้วยโลหะมีทองเหลือง
   และเหล็กวิลาดเป็นต้นก็มี, ถ้าใช้ใส่อาหารมักแบ่งข้างในเป็น
   ห้อง ๆ, ถ้าใช้ใส่ชฎา ก็มีฝาเรียวรูปกรวยเพื่อครอบยอดชฎาได้;
   โลงสําหรับใส่ศพ รูปสี่เหลี่ยมปากผาย ก้นสอบ; ภาชนะดินปั้น
   ใช้ใส่อัฐิเพื่อนำไปลอยน้ำ.
นำมาฝากทุกท่านครับ
จากราชบัณฑิต
คุณกุ้งแห้งฝากกระซิบมาว่ารุ้งน่าจะถูกกว่าครับ รู้ไหมว่าทำไม เพราะเมื่อเราไปยืนอยู่ตรงนั้น ประกายของมุกเข้าตาจนออกเป็นสีรุ้งเรยย์
เธอล้อเล่นหรือเปล่านี่.. ต้องมาเล่าเบื้องหลังเสียแล้วครับ คุณกุ้งแห้งฯ