คำไทยที่ไม่ค่อยจะรู้จักกันแล้ว

[pakun2k1d]

คำว่า "ชะมดเช็ด" ค่ะ  ดิฉันจำไม่ได้แล้วค่ะว่าหมายถึงอะไร  รบกวนผู้รู้ด้วยค่ะ 

ช่วงนี้ไม่ค่อยได้ร่วมวงสนทนา  แต่อาจารย์เทาชมพู และสมาชิกชาวเรือนไทยยังคิดถึง  ขอบพระคุณค่ะ

[CrazyHOrse]

ขวดน้ำมะเน็ดยังใช้อยู่ในอินเดียครับ รูปนี้ถ่ายเมื่อไม่กี่เดือนมานี้เอง ขวดน้ำมะเน็ดเคียงบ่าเคียงไหล่กับขวดน้ำอัดลมและโค้กแคนด้วยครับ

[pipat]

จำได้ว่าเจอคำอธิบายถึงชมดเช็ดว่า
ชมดมีกลิ่นฉุนขึ้นจมูก
มาทำเป็นยาทะลวงให้จาม แบบยานัตถุ์
เรียกชะมดเช็ด

ไม่เคยใช้ครับ จึงไม่ทราบว่าถูกหรือผิด

[Wandee]

สวัสดีค่ะคุณกุ้งแห้งเยอรมัน

ผมมวยที่พับด้านหลัง  เรียกว่ามวยฝรั่งเศส  French twist  ไงคะ
ผมทรงกล้วยหอม  คือผมเป็นหลอดๆ



คุณ pipat คะ

ตามพจนานุกรมโบราณนะคะ
ดู อักขระภิธานศรับท์  ของ  บรัดเล พิมพ์ ๒๔๑๖  หน้า ๘๖

เขียว   เป็นสีอย่างหนึ่ง  สีเหมือนใบไม้สดทั้งปวง   หรือเหมือนอย่างสีครามเป็นต้น   ใช้ได้ทั้งสองอย่างเช่นนั้น
เขียวแก่   คือสีเขียวเหมือนใบไม้้แก่ทั้งปวง
เขียวขี้ทอง    คือสีเขียวเจือสีเหลืองนั้น   คือเขียวที่เกิดจากสนิมทองแดงนั่นเอง
เขียวตอง    คือสีเหมือนสีใบตองกล้วย
เขียวคราม    คือสีเขียวเหมือนสีครามนั่นเอง

เขียวมะพูด  คือสีเขียวเหมือนย้อมด้วยเปลือกมะพูด
เขียวหิน    คือของสีเขียว  เขามาจากจีนประเทศ   คือสีเขียวที่เกิดแต่หินนั้นเอง
เขียวอ่อน  คือสีเหมือนสีใบไม้อ่อนๆ


น้ำเงิน(หน้า ๓๒๒)
คือสีเขียวเหมือนสีครามอ่อน   สีเหมือนสีเงินที่ละลายคว้างอยู่ในเบ้านั้น



หันมาดู สัพะ พะจะนะ พาสาไทยของ ปาเลกัว  พ.ศ. ๒๓๙๗ กันนะคะ   (หน้า ๒๙๑)
เขียว(ต้นฉบัยท่านใช้ ฃ  ค่ะ)     green, azure
ต้นไม้เขียว     The green of trees.
สีเขียว     Green colour, azure, blue colour.
เขียวขี้ทอง     Verdigris.
เขียวอ่อน     Pale green.
เขียวแก่      Darker green.
เขียวคราม     Indigo, deep blue


(หน้า  ๗๓๔)
สีคราม     Indigo colour, Prussian blue.


พจนานุกรมสองสามเล่มนี้  หนาและหนักค่ะ  ต้องลากออกมา

[pipat]

ขอบคุณที่เตือนใจครับ

อนึ่ง อยากให้ทราบกันทั่วๆ ไปนะครับ ว่าอักขราภิธานศรับท์(มิใช่อักขระ)
เป็นผลงานร่วมของบุคคลที่โลกลืมไปแล้ว คืออาจารย์ฑัต
ขอให้ดูหน้าต้น บลัดเลท่านบอกไว้ชัดว่า อาจารย์ฑัตคัดแปล บลัดเลเป็นผู้พิมพ์
ถ้าจะระบุอย่างสากล ก็คือ
อาจารย์ฑัต compiler
บลัดเล  publisher หรืออาจจะพ่วงตำแหน่ง editor ให้ด้วยก็อาจจะพอทน
(แม้ผมจะยังไม่ยอมรับก็ตามที)

หมายความว่า ศัพท์สี่หมื่นกว่าตัวในสมุดนี้ มาจากคลังปัญญาของคนผู้หนึ่ง
บลัดเลเป็นผู้ออกเงิน และจัดการพิมพ์ขึ้นมาอีกทีหนึ่ง
สำหรับอาจารย์ฑัต ท่านเป็นผู้ใดนั้น ช่างน่าน้อยใจนักที่เว๊บสเตอร์(Noah Webster) แห่งสยามท่านนี้
ไม่มีประวัติทิ้งให้เราแม้สักหนึ่งบันทัด

ทีนี้มาดูความหมายของเขียวที่ผมทัก
ผมเสนอว่า ณกาลครั้งหนึ่ง เขียวมิได้หมายถึงสี แต่ปัจจุบันหมายถึงสี
ข้อมูลของคุณวันดีนั้น ทำให้ผมสามารถบอกต่อได้ว่า อย่างน้อยในสมัยรัชกาลที่ 4 คำนี้ ใช้เรียกสีแล้ว

และ คงเห็นต่อไปด้วยว่า ในแง่ที่เขียวคือสี ผมก็มิได้ปิดประตู เพราะผมอ้างถึงหมาชื่อ ไอ้เขียว
แล้วถามว่ามีหมาสีเขียวหรือไม่
ถ้าไปจับหมาที่ชื่อเขียวมาเรียงแถวสักฝูงหนึ่ง
จะพบว่ามันมีสีเดียวกันหมดครับ

คือสีดำ

[Wandee]

สนใจ อาจารย์ทัดมานานแล้วค่ะ

เมื่อได้ สยามประเภท อีกสองสามเล่ม  อาจจะเจอร่องรอย
มี เทเล่อร์ โจนส์ ชุดหนึ่ง บุบบิบยับเยินเพราะน้ำหนักของเล่ม

ขุนประเสริฐอักษรนิติ (ยศในตอนนั้น)  อาจทิ้งร่องรอยไว้ในพจนานุกรม ๒๔๒๖

อักขราภิธานศรับท์  จริงค่ะ  ทำงานอยู่ในห้องมืดๆไม่เปิดไฟ

[pipat]

ถ้าขุดประวัติอาจารย์ฑัตมาได้ละก้อ
ผมจะเอาทองไปปิดหน้าแข้ง(ท่าน) เสียให้หนำใจ

ถ้าจะเดา ก็ต้องเริ่มที่เปรียญระดับมหา หรืออาจจะถึง 5+
ที่สึกหามาเอาดีทางหนังสือของฆราวาส
น่าจะมีผลงานในกลอนเล่มละสลึง
หรืออย่างน้อยหมอสมิทก็น่าจะพิมพ์อะไรของท่านไว้บ้าง

นึกออกละ
ไปถามอาจารย์สมบัติดีฝ่า

[Hotacunus]

น้ำมะเน็ด นี่ผมไม่ทันครับ แต่ได้ยินอยู่เป็นเนืองๆ เพราะมีคนถามตามเว็บนี่แหละครับ คุ้นๆ ว่าคือน้ำมะนาวอัดลม ใช่หรือเปล่า หรือว่าเป็นน้ำมะนาวธรรมดา

มะเน็ด = Lemonade อันนี้ ผมไม่แน่ใจนะครับ ท่านผู้รู้โปรดยืนยันด้วยครับ

===================================================

ส่วน "ชะมดเช็ด" นั้น เคยอ่านเจอในตำราเครื่องยาไทยครับ จำได้ว่าคือ สารคัดหลั่งของชะมด ที่ไปเช็ดอยู่ตามใบไม้ ต้นไม้ ชะมดชนิดนี้จึงถูกเรียกว่าชะมดเช็ด

สารดั่งกล่าวก็คือ สารที่ชะมดเช็ดทิ้งไว้

ในพจนานุกรม ราชบัณฑิตยฯ อธิบายว่า

ชะมด ๑ น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในวงศ์ Viverridae ซึ่งเป็นวงศ์เดียว
   กับอีเห็นและพังพอนหน้าแหลม รูปร่างเพรียว สีเทาหรือนํ้าตาล
   มีลายจุดสีดําตามยาวทั่วตัว หางและขนหางยาวมีลายเป็น
   ปล้อง มีต่อมกลิ่นใกล้เครื่องเพศ มักออกหากินในเวลากลางคืน
   ในประเทศไทยมีหลายชนิด เช่น ชะมดเช็ด (Viverricula malaccensis)
   เป็นชนิดที่ใช้นํ้ามันจากต่อมกลิ่นทําเครื่องหอม, ชะมดแผงหางปล้อง
   (Viverra zibetha), ชะมดแผงสันหางดํา (V. megaspila), อีสานเรียก
   เห็นอ้ม.

[Wandee]

ครูสมิท จดผลงานพิมพ์ของตนเองไว้มากค่ะ  ไม่น่าพลาด

[Bana]

คำในนวนิยายอีกล่ะครับ

แปดสาแหรก   หมายถึงอะไรครับ

ผู้ดีตีนแดง      แล้วผู้ดีทำไมต้องมีเท้าแดงด้วยครับ..............    

[Wandee]

แปดสาแหรก 
สาแหรก ในที่นี้ คือ การนับเชื้อสายบรรพบุรุษขึ้นไป  ว่าเป็นผู้ดีมีสกุล  เป็นที่รู้จักในสังคม
คือ บิดามารดา ของปู่ย่าตายาย  รวม  แปดคน
โดยทั่วไปก็เป็นขุนนาง  หรือเจ้าสัว



ผู้ดีตีนแดง  คือคำประชดประชัน ว่า เป็นคนที่ไม่ค่อยจะได้ลงเดินดิน  ฝ่าเท้าสะอาด  ไม่รับแดด ฝุ่นจับ
ไม่คุ้นเคยกับการเดินระยะทางไกล  หรืองานออกแรง
คนที่เดินทางไกลโดยไม่มีพาหนะ  เท้าจะแตก

เสภาขุนช้างขุนแผน ตอน นางทองประศรีพาพลายแก้วหนีจากเมืองสุพรรณ ว่าไว้ว่า

แม่ขาสุดปัญญาของลูกนี้          เหลือที่จะล้าเลื่อยเหนื่อยหนักหนา
คอแห้งคล่องแคล่งแข็งใจมา          แม่เดินช้าช้าอย่าให้เร็ว
ลูกก้าวยาวนักก็จักล้ม          เจ็บระบมตีนแตกจนแหลกเหลว
แผ่นดินร้อนเหลือใจดังไฟเปลว          .........................         

[pipat]

เราได้ห้องสมุดเดินได้มาอีกหนึ่งท่าน ยอดเยี่ยมมากครับ

มีพระราชกำหนดสมัยพระเจ้าบรมโกศฉบับหนึ่ง
กำหนดให้นับสายตระกูลอย่างนี้แหละครับ เพื่อคัดคนเข้าเป็นมหาดเล็ก
(ดูคำอธิบายในฐานันดรไพร่ ของอาจารย์ขจร สุขพานิช)

ผมจึงไม่ค่อยเชื่อเรื่องนายสิน ลูกจีนอพยพ จะได้เป็นมหาดเล็ก
แม้ท่านจะเป็นลูกเลี้ยงเจ้าพระยาจักรี

ทางจีนใช้คำว่า 7 ชั่วคน
คือนับเราเป็นศูนย์กลาง ก่อนเราก็คือพ่อ ปู่ และทวด
หลังเราลงไปคือลูก หลาน เหลน

ประหารหมด ก็หมดสายสกุลครับ ไม่มีใครในโลกที่มีสมาชิกถึงแปดชั่ว และยังมีชีวิตอยู่
ยกเว้นศัตรูของพ่อเบลดเขา....

[Wandee]

การประหารชีวิตกรณี ขบถศึก ในเมืองจีนนั้น
ประหารทั้งบ้าน

คนรับใช้  และ นางน้อยๆ  โดนด้วยค่ะ
ประหารที  ๒๐๐ - ๓๐๐ คน

อ่านมาจากจอยุ่ยเหม็ง และพงศาวดารจีน ๓๔.๗๕  เรื่อง

[Bana]

ง่ะ  ดูโหดร้ายไม่ยุติธรรมเลยครับคุณหวานดี  คนที่ไม่ได้ทำผิดต้องมารับกรรมไปด้วย  เป็นหลายร้อยด้วยสิ....    

แล้วคำว่า
ยายเพิ้ง                        หมายความว่าอะไรครับ
แม่กระเฌอก้นรั่ว            หมายถึงผู้หญิงแบบไหนครับ.........     

[ติบอ]

เท่าที่นายติบอจำได้ กระเชอ สะกดด้วย "ช ช้าง" ครับ
แปลว่าภาชนะไม้ไผ่สาขนาดไม่ใหญ่นัก เอาไว้ใส่ของกระจุกกระจิกเล็กๆน้อยๆ
โดยเฉพาะเศษสตางค์นี่ล่ะ เหมาะเลย
กระเชอก้นรั่วก็เลยเอาไว้เรียกผู้หญิงประเภทเก็บเงินม่ะอยู่อ่ะคับ