ศัพทาภิธานศิลปะ

[ติบอ]

เอาปูนปั้นมาฝากคุณโอมครับ
ชุดนี้ผมถ่ายมานานแล้วจากวัดมหาธาตุ, อยุธยา
ตอนนี้ได้กล้องดีกว่าตัวเก่า อยากกลับไปถ่ายใหม่อีกรอบ
เพราะของเดิมท่านปั้นไว้แต่ละช่วงแต่ละชั้นลายไม่ซ้ำกันเลยทีเดียว
หลุดไปคงเสียดายครับ




.

[ติบอ]

.

[ติบอ]

.

[ติบอ]

.

[ติบอ]

ปิดท้ายด้วยหงส์ครับ
รูปที่ตั้งใจจะถ่ายหงส์ดันเบลอ
เลยต้องทนใช้รูปนี้ไปก่อนนะครับ แหะๆ


.

[pipat]

ผังแบบบรมพุทโธนั้น ไม่เข้าสูตรย่อมุมของช่างไทย
น่าจะเรียกเป็นการยกกระเปาะ

เพราะมุมที่เกิดขึ้นนั้น ความหนาไม่เท่ากัน
ใครมาเรียกการฟันไม้แบบนี้ว่าย่อมุม
ผมอาจจะเผลอฟันปากเข้าให้....ฮือๆๆๆๆ

การยกกระเปาะแบบนี้ เป็นมณฑลอย่างหนึ่ง
ทางมหายาน ท่านวางสูตรเอาไว้ซับซ้อน
เพื่อแข่งกับทางฮินดู

จะเรียกว่าเป็นระบบภูมิลักษณ์แข่งกับฮวงจุ้ยของจีนก็พออนุโลม
เพียงแต่ว่า การกำหนดขนาด และสัดส่วนนั้น
อาจจะมีปัจจัยมากกว่าตำแหน่งดวงดาวที่จีนเขาก็ใช้

ผมไม่มีความรู้มากพอจะอธิบายมณฑลได้ ต้องยกให้คุณครูท่านอื่นครับ

[Bana]

งงแน่นอนขอรับท่านติบอ.....เอาล่ะผมทำงานปูนงานไม้ได้พอสมควร  แล้วก็ได้ทำมาบ้างตามช่างสิมแต่ก็เป็นช่างชาวบ้านน่ะครับ  แต่ก็ได้ยินมาบ้าง 2 คำ  คือย่อเก็จ  กับ  ย่อมุม  แต่เพิ่มมุมไม่เคยได้ยินจริงๆครับ  แล้วตามที่ได้รับฟังตามที่ช่างท่านบอก  ถ้ามุมเสมอคือเท่ากันหมด  เรียกย่อมุมครับ   แต่ถ้ามีใหญ่อยู่กลางมีมุมเล็กลงมาหน่อยประกอบ  เรียกย่อเก็จ   อันนี้จริงเท็จตามหลักวิชาเป็นอย่างไร  อยากให้ท่านพิพัฒน์ช่วยอธิบายหน่อยครับ  หรือที่ผมเข้าใจมาตลอดผิดหรือถูก

เรื่องบัวนี่ผมสนใจมากครับ  แต่ที่ได้อ่านที่นี่ได้มาอีกบัวนึงแล้ว  บัวถลา  แล้วมีบัวอื่นอีกไม๊ครับ  อย่างบัวยาวๆที่เค้ามักใช้ประดับหัวเสา  เรียกบัวหรือเปล่าครับ  ถ้าเรียกจะเรียกว่าบัวอะไรครับ........   ขอบพระคุณมากครับ

[Bana]

ผมพยายามวาดแต่อาจไม่ชัดเจนนัก  วาดในคอมนี่ยากชะมัด  แต่ท่านพิพัฒน์คงมองออกนะครับ   ขอบพระคุณมากครับ

[pipat]

ที่อธิบายเรื่องย่อมุมและย่อเก็จนั้น ตรงกับที่ผมเรียนมาครับ
ผมทำรูปย่อเก็จให้ดูอีกวิธีหนึ่ง
ไม่ทราบว่าจะคิดตรงกับผมหรือไม่

รูปที่คุณบานาทำมานั้น  ไม่ใช่ย่อเก็จครับและไม่ใช่ย่อมุมด้วย
ดูเหมือนจะเป็นย่อมุมที่แหว่งน่ะครับ....หึหึ
เดาว่า คงจะพยายามทำให้ง่าย เพียงแต่ไม่ได้เข้าสัดส่วน

จึงยังไม่เป็นย่อมุมครับ

[pakun2k1d]

ว่าไปที่ละเรื่องที่ละประเด็น  จะพยายามเก็บเล็กเก็บน้อยมาให้หมดนะคะ

เรื่องแต่ละค่าย แต่ละสำนัก เรียก และสอนอะไรมาไม่เหมือนกัน  ถ้าเราจะศึกษาเรื่องไทย ๆ ทั้งหลาย ดิฉันว่าต้องเข้าใจ และยอมรับค่ะ  เพราะถ้าไม่ยอมรับแล้วจะพยายามทำให้เหมือนกัน  หรือมุ่งชี้ถูกชี้ผิดแล้วละก็  รับรองได้ว่า ทำอะไรก็ไม่ได้ ไปก็ไม่ถึงไหน  เพราะฉนั้นสำหรับนักเรียนอย่างดิฉัน รู้เท่าหางอึ่ง พึ่งทำความเข้าใจและเรียนรู้ให้มากที่สุด อย่างคุณติบอ และคุณพพ.ที่ชี้ให้เห็นที่มาที่ไปของคำ  นักเรียนก็ต้องฟังให้ครบค่ะ  จะได้เลือกใช้อย่างเข้าใจ และมีเหตุผลด้วย  ฉะนั้นเชิญผู้รู้ทุกท่านมาร่วมแสดงความรู้กันเยอะ ๆ ได้เลยค่ะ  นักเรียนห้องเรียนเรือนไทยจะได้รอบรู้ และการใช้วิจารณญานอย่างมีเหตุมีผลด้วย  จบส่วนของความคิดเห็นค่ะ  ขอไปว่าต่อด้วยเรื่องเนื้อหา

ย่อมุม เพิ่มมุม เท่าที่อ่านพบทั้ง 2 คำค่ะ  แต่พบคำว่า ย่อมุม มากกว่า เพิ่มมุม มากค่ะ ไม่ทันสังเกตว่าใครใช้คำว่าเพิ่มมุม  อ่านแล้วก็เข้าใจแต่ไม่มั่นใจว่า 2 คำนี้มีความหมายเดียวกัน  แบบใช้แทนกันได้ 100%เลยหรือเปล่า(ดิฉันอยู่สำนักเรือนไทยค่ะ  ไม่มีฐาน ตัวตนที่ต้องยึดมั่นถือมั่น) แต่ข้อสังเกตของคุณพิพัฒน์ก็น่าสนใจนะคะว่า  เพิ่มมุม มีแต่งานอิฐงานปูน  ในฐานะนักเรียนขอสรุปอย่างนี้ได้ไหมค่ะว่า  2 คำนี้มีความหมายเดียวกัน  ต่างกันที่คนใช้ซึ่งมองที่มาของคำต่างกัน

ยกเก็จ กับย่อเก็จ ก็มีความหมายเดียวกัน

[pakun2k1d]

คำถามของคุณติบอ คห.61 ว่าฐานด้านบนของเจดีย์บริวารวัดสวนดอก  ดิฉันเป็นตัวแทนตอบไปแล้วนา  คุณครูยังไม่ตรวจต่างหาก  แต่ที่ตอบได้แค่นั้นเพราะภาพของครูติบอไม่ชัด  ความรู้ของนักเรียนก็ไม่ชัดด้วยค่า

ส่วนภาพเจดีย์แบบปาละ  คำตอบเดาล้วน ๆ โดยเทียบกับความรู้จากที่นี่ค่ะhttp://elearning.su.ac.th/elearning-uploads2/libs/html/16231/c3/c3-27/chapter3-27.htm  ก็ถ้าไม่ตอบครูก็คงไม่เฉลย

ถามย้ำอีกนิดนะคะ  ฐานปัทม์กับฐานบัวเหมือนกันหรือเปล่า  ลวดกับเขียงถ้าเป็นเขียงที่ไม่มีลายจะเรียกว่าลวดหรือเขียงให้ดูจากขนาด  หรือพิจารณาจากอย่างอื่นอีกไหมค่ะ อย่างที่ได้ออกตัวไปแล้วนะคะว่า  ความรู้ของนักเรียนยังไม่ชัด ภาพไม่ชัด ก็เลยดูและเดาเอาบ้างค่ะ 

[pakun2k1d]

ย่อมุม กับยกเก็จ มีวิธีขึ้นงานที่ต่างกัน  ทำให้ขนาดของมุมมีลักษณะที่ต่างกัน 

ย่อมุม เป็นการฟันไม้(ใช้คำว่าบากไม้ได้ด้วยไหมค่ะ)เข้าไปทำให้เกิดมุมเพิ่มขึ้น(บางคนเลยเรียกว่าเพิ่มมุม)โดยขนาดของด้าน และมุมแต่ละมุมต้องเท่ากัน  ตามภาพประกอบ คห.69 ของคุณพพ.
ยกเก็จ เป็นการเพิ่มมุม หรือยกกระเปาะ ซึ่งมุมที่เพิ่มนี้จะมีขนาด สัดส่วนต่างจากการย่อมุม ภาพประกอบ คห.70

ในฐานะผู้ดูแล้วเรียกโดยไม่รู้เรื่องการขึ้นงาน  จะเรียกอะไรก็ดูจากขนาดของสัดส่วนของมุม  ถ้าขนาดด้าน และมุมเท่า ๆ กันทุกด้านก็เป็น ย่อมุม ถ้าสัดส่วนของด้านต่างกันก็ ยกเก็จ ดิฉันย่อยแล้วขึ้นรูปใหม่  ตรรกะนี้มีข้อผิดพลาดไหมค่ะ

ข้อสังเกต  หนังสือที่คนไทยเขียนส่วนใหญ่เขียนแล้วคนอ่านที่ไม่เคยรู้เรื่องเลยไม่เข้าใจค่ะ  ไม่ค่อยมีภาพประกอบ  บางทีเรื่องไทย ๆ ต้องไปอ่านตำราที่ฝรั่งเขียนเสียนี่

[Oam]

ขอบคุณคุณติบอครับ ไม่รู้ว่ากลีบดอก ๘ กับ ๖ นี่มันบอกอะไรได้บ้างหรือเปล่า

คุณป้ากุนพูดขึ้นมาแล้วทำให้ผมนึกได้ว่า บางทีผู้ใหญ่ชอบว่าเด็กไม่สนใจเรื่องประวัติศาสตร์ อารยธรรมของชาติตนเอง แต่ถ้าเด็กสนใจจริงขึ้นมา ผมว่าเราก็ไม่มีแหล่งข้อมูล เอกสาร สื่อ ที่ดีพอ และเข้าถึงได้ง่าย ที่จะให้เด็กศึกษาเรียนรู้

[Natalee]

เอาภาพเจดีย์แปลกๆเมืองกำแพง มาฝากค่ะ

[Natalee]

.