ศัพทาภิธานศิลปะ

[ติบอ]

ถ้าคุณป้ากุนจะอรรถาธิบายอย่างนั้น
นายติบอขออนุญาตเรียนถามฎีกา จากพระครูพิพัฒน์ด้วยนะขอรับ
ว่าในสยามประเทศนี้มีสถูปอยู่ ณ แห่งหนไหนบ้างขอรับ ??

[pipat]

พระราชพงศาวดารนั้น ท่านเข้าใจเรื่องนี้ดีครับ
ท่านจึงจดว่า สิ่งก่อสร้างที่เป็นประธานของวัดพระศรีสรรเพชญ์

คือ พระมหาสถูป

[pakun2k1d]

ถ้านิยาม "สถูป" ของวิกีพีเดียถูกต้อง  อาจารย์พิพัฒน์ย่อมนับสถูปในประเทศนี้ได้ไม่ถ้วนแน่ค่ะคุณติบอ  เพราะใคร ๆ ก็สร้างสถูปไว้บรรจุกระดูกของบุคคลในครอบครัวได้ 

ถือโอกาสถามต่อค่ะว่า  มีคำเฉพาะเจาะจงสำหรับสถูปของถูปารหบุคคลไหมค่ะ  อย่างคำว่า มหาสถูป  ที่เป็นประธานของวัดพระศรีสรรเพชญ์ที่อาจารย์ว่า  เป็นสถูปของถูปารหบุคคลประเภทใดค่ะ 

[pipat]

บุคคลผู้ควรแก่สถูปนั้น นับแล้วมีเพียง 3 นะครับ
คือ พระอรหันต์ เทวดา และพระมหากษัตริย์

อากงอาม่า ตาสียายสา หรือพะณะหัวเจ้าท่านที่ใหญ่โตคับบ้านคับเมือง
หาใช่บุคคลผู้สมควรแกสถูปไม่

[pakun2k1d]

วิกีฯ บอกต่อไว้อย่างนี้ค่ะ

"ถือกันว่ามีบุคคลที่ควรบรรจุอัฐิธาตุไว้ในสถูปเพื่อเป็นที่สักการะของมหาชนอยู่เพียง 4 พวก เรียกว่า ถูปารหบุคคล ได้แก่ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้า พระอรหันตสาวก และพระเจ้าจักรพรรดิ์" 

สงสัยถามต่อค่ะว่า  ถ้าเราสร้างสถูปไว้สำหรับบรรพบุรุษเรา  เพื่อเป็นที่เคารพกันในครอบครัวได้ไหมค่ะ  ถ้าทำจะถือว่าเป็นอุตริวิตถาร  ทำการอันไม่สมควรหรือเปล่าค่ะ  หรือถ้าทำต้องเรียกเป็นอย่างอื่นค่ะ

[pipat]

ตามวิกี้นะครับ ผมไม่ได้สอบ...อายจัง
..................
อย่าเรียกสถูปก็ไม่ถือว่าอุตริแล้วครับ
เปรียบไปก็เหมือนว่ามีพระราชามากมายในโลก นับไม่ถ้วน
แต่ที่จะเป็นมหาราชนั้น นับพระนามได้

ทหารก็มีเป็นล้าน แต่วีรบุรุษมีเพียงหยิบมือ

[Kurukula]

สวัสดีครับ หายไปนานเลย เข้ามาฟังสัมมนาต่อดีไม๊?

[pakun2k1d]

ฟังเฉย ๆ ไม่ได้แล้วค่ะ คุณKurukula  ช่วยทำการบ้านด้วย "สังโยค" ค่ะ  ยังไม่มีใครทำได้  มีแต่ทำเงียบค่ะ

[Kurukula]

อธิบายตามความเข้าใจละกันครับ เกี่ยวกับเรื่องของสถูป กับเจดีย์

เหมือนกับว่าเจดีย์ไม่จำเป็นต้องเป็น สถาปัตยกรรม ก็ได้อะไรก็เป็นเจดีย์ได้ เหมือนบริโภคเจดีย์ อุเทสิกเจดีย์ ธรรมเจดีย์ ธาตุเจดีย์

แต่สถูปเป็นสถาปัตยกรรมเนินดินฝังศพครับ คนโบราณนิยมสร้างไว้ตามสี่แยก

[ติบอ]

ยังงงอยู่ครับ คุณป้ากุน



เพราะจากความคิดเห็นที่ 269

"เจดีย์ หมายถึงสิ่งก่อสร้างหรือสิ่งของที่สร้างขึ้น เพื่อเป็นที่เคารพบูชาระลึกถึง สถูป หมายถึงสิ่งก่อสร้างเหนือหลุมฝังศพ หรือสร้างขึ้นเพื่อบรรจุอัฐิธาตุของผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว เพื่อให้ลูกหลานและผู้เคารพนับถือได้สักการบูชา"

ส่วนความคิดเห็นที่ 272

ถ้านิยาม "สถูป" ของวิกีพีเดียถูกต้อง  อาจารย์พิพัฒน์ย่อมนับสถูปในประเทศนี้ได้ไม่ถ้วนแน่ค่ะคุณติบอ  เพราะใคร ๆ ก็สร้างสถูปไว้บรรจุกระดูกของบุคคลในครอบครัวได้

ฟังแล้วคล้ายๆกับว่าคนไทยนิยมสร้างสิ่งก่อสร้างบนที่ดินที่ใช้ในการปลงศพ...
ผมว่าไม่น่าจะเป็นอย่างนั้นนะครับ (หรือผมแปลผิดหว่า ชักสับสนตัวเอง แหะๆ)
แล้วถ้าฝังแค่อัฐิ แบบพวกไปเก็บเอาไว้ตามกำแพงวัด.... จะเป็นสถูปหรือเปล่าครับ

[pakun2k1d]

อ้อ.... ก็ถ้าจะจบนิยามของวิกีฯ แค่นั้น  อ่านแล้วเข้าใจว่า  ใคร ๆ ก็สร้างสถูปขึ้นมาได้  ดิฉัน คุณติบอ คุณBana ฯ  อยากสร้างสถูปเก็บกระดูกของบรรพบุรุษในครอบครัวเรา  ทำได้ถ้ามีสตังค์   ที่นี้พอคุณติบอถามว่า ในประเทศไทยมีสถูปที่ไหนบ้าง  ถ้าเป็นตามความเข้าใจนี้  ครูพิพัฒน์จะนับได้ถ้วนทั่วอย่างไร  สถูปของครอบครัวนายมั่ง นายมี ที่ไหนก็สร้างได้  ซึ่งครูพิพัฒน์ได้ตอบมาแล้วค่ะว่า  สถูปพึ่งสร้างให้เป็นที่เคารพ สักการะของมหาชน  ซึ่งจะบรรจุอัฐของถูปารหบุคคลไว้ตามที่วิกีฯ บอกต่อมาค่ะ  เรื่องของเรื่อง  ดิฉันพยายามจะถาม  เพื่อความเข้าใจที่ชัดเจน  เพราะบางที่เราก็อยู่ในอาการที่โบราณท่านว่า  "อ่านไม่แตก"

ยังหาเรื่อง "สังโยค" ไม่พบเลยเจ้าค่ะ  คุณKurukula ไปเจดีย์กับสถูปแล้ว  ตอนนี้เจอแต่ "สังโยค" ที่เกี่ยวกับรูปแบบของประโยคในภาษาไทย บาลี อะไรโน้นแน่ะ  เพื่อน ๆ มีใครเจอบ้างหรือยังค่ะ

[pakun2k1d]

นำรูปของคุณOamมาทบทวนเรื่องฐานกันบ้างดีกว่า  เป็น ฐานปัทม์ (เพราะเป็นเหลี่ยม) ฐานปัทม์ย่อมุมไม้ 20  รายละอียดอื่น ๆ ตามรูปค่ะ  น่าจะเป็นงานสมัยอยุธยาหรือเปล่าค่ะ  เพราะขาสิงห์  และบัวอ่อนช้อย ประดิษฐ์ประดอยทีเดียว(เดาตามความรู้ที่มีค่ะ)

เรื่องฐานเท่าที่ไปอ่านทวน  เราจะค้างกันไว้ว่า  รูปแบบของฐานมาจากคติ ความเชื่อ  เริ่มต้นจากฐานที่จำลองรูปมาจากเขาพระสุเมรุ  เบื้องต้นก็เป็นแบบง่าย เป็นแบบแท่นรับรางวัล  แล้วก็ค่อย ๆ ใส่รายละเอียดเล็ก ๆ น้อยลงไป ดัดแปลงจนกลายเป็นใบเสมา แล้วกระทู้เลี้ยวเปลี่ยนถนนไปไหนต่อไหน  ตอนนี้เราจะกลับมาที่ถนนเรื่องฐานกันต่อดีไหมค่ะ  จะได้เป็นเรื่อง ๆ ไป

[ติบอ]

มองไม่เห็นตัวหนังสือในภาพครับ แหะๆ
สงสัยหน้าจอของผมจะเล็กไปหน่อย แงๆ

[Kurukula]

ฐานของคุณ Oam ถ้าเขาสร้างใหม่ให้เหมือนของเดิมก็นับว่าเก่าแก่มากทีเดียว อาจจะถึงสมัยอยุธยาตอนกลางได้ครับ

[Oam]

ฐานข้างบนนั้นจากวิหารมงคลบพิตรครับ