ศัพทาภิธานศิลปะ

[pipat]

เอ่ยถึงวิหารคต

คต คืออะไร

[Oam]

อ๊ะ อ๊ะ ผมเขียนว่าวิหารคดนะครับ รบ. บอกว่า

วิหารคด  น. วิหารที่มีลักษณะคดเป็นข้อศอกอยู่ตรงมุม อาจมีหลังเดียวก็ได้โดยมากจะมี ๔ มุม และประดิษฐานพระพุทธรูป,
สิ่งก่อสร้างที่คดเป็นข้อศอกอยู่ตรงมุม.   (มีสิ่งก่อสร้างบางอย่างที่ตรงมุมไม่คด??)
 
ส่วน 'คต' นั้น เท่าที่นึกออกก็ปรากฏอยู่ในคำว่า สวรรคต, องคต, คูคต แต่แปลว่าอะไรไม่รู้ครับ

[pipat]

อ๊ะ อ๊ะ
ก็สวรรคต แปลว่าอารัยล่า...ทั่น

นี่หมายความว่า เราเล่นศัพท์สันสกฤตได้อย่างถูกต้อง
แม้ในคำเล็กๆ กระนั้นหรือ

(ในคำว่าระเบียง"คต"นา...มิใช่คำว่าสวรรคต ซึ่งเป็นศัพท์ใหญ่ๆ)

[pakun2k1d]

คำว่า "คต" ค้นแล้วคว้ามาได้แค่นี้  ที่นี้ค่ะ
http://yalor.yru.ac.th/~jaran/data/thai_culture/thai%20artch/01.htm

ยังไม่พบที่อื่น ๆ อีกค่ะ  อ่าน และดูภาพแล้วก็ไม่ชวนให้เข้าใจ  แต่เก็บความหมายไว้แค่ว่า  เป็นคำศัพท์ที่ใช้กันสถาปัตยกรรมรูปแบบหนึ่งก่อนแล้วกัน

พอมาเจอ สวรรคต องคต คูคต เอ.... น่าจะมีความหมายอย่างอื่นนะ  ยิ่งมาเจอคุณ(ครู)พพ.บอกใบ้อีก  แบะ แบะ เลย

สรุป  ไม่รู้ไม่ชี้ เหมือนเดิมดีกว่าค่ะ

[Bana]

คต  แปลว่า  การเดิน  ไป  ความเป็นไป  คล้ายกับคำว่า  คม

ถ้ามีอาคารหลังนึงลักษณะใดก็ได้  ถ้าประดิษฐานพระพทธรูปเพื่อสักการะบูชาไม่มีกิจอันเนื่องกับสังฆกรรม  เรียก วิหาร
ถ้าทำสังฆกรรมมีปักเขตแดนแสดงนิมิตเป็นเครื่องหมาย  ในเขตตามที่ได้พระราชทานวิสุงคามสีมา  อาคารนั้นเรียก โบสถ์
วิหารมีทั้งรูปทรงต่างๆมากมายเหมือนโบสถ์  แต่ถ้าเป็นเรือนยอด  เราจะเรียกว่า กูฏาคาร  แปลว่า เรือนอันประกอบด้วยยอด
ส่วน "มณฑป"  ท่านผู้รู้แปลไว้ว่า  เรือนยอดรูปสี่เหลี่ยม.............

[ติบอ]

คุณกุรุกุลาก็ไม่มาตอบผมซะทีเนาะ
น้อยจัยซะเลยดีมะเนี่ยะ

[Kurukula]

ตอบอะไรหรอ ตอนนี้เอ๋อเหรออยู่

[Bana]

เอารูปพระธาตุจากแดนลุ่มน้ำโขงมาฝากครับ....

[pakun2k1d]

คุณบานา  ถ้าดูรูปก็คงแสดงความเห็นได้แค่ว่า สวยค่ะ  เรียบ  เกลี้ยง ๆ ลดความแข็งของเส้นด้วยมุมที่คล้ายกับปลายกลีบบัว  ต่างจากที่เราเห็นกันอยู่แถบอีสานบ้านเรา   แต่ไม่มีความรู้  ไม่รู้คุณค่า  ไม่รู้ความหมายของสิ่งที่เห็นเลยล่ะค่ะ  นี่เรากำลังจะเปิดเรื่องใหม่กันอีกแล้วนะ  เรื่องเก่ายังค้างคากันอยู่อักโข  ช่วงนี้ไม่มีสมาธิย่อย และเรียบเรียงเลยค่ะคุณบานา  ได้แต่มาแวะ ๆ โฉบ ๆ ตามข่าวเท่านั้นเอง  ไม่ว่ากันเน้อ 

[Bana]

ครับเกลี้ยงๆ แต่ยังคงอารยธรรมลุ่มน้ำโขงอยู่  จากลักษณะขององค์ธาตุ  พระธาตุหลวง ที่บ้านของเพื่อนบ้านเราครับ..

[pakun2k1d]

คุณครูพพ.ขา  นักเรียนยังรอฟังนิทานเรื่องฐานอยู่นะคะ

[elvisbhu]

วิหารคด รู้จักครับ
วิหารคต ไม่น่ามี

[Kurukula]

วิหารคต แปลว่า ไปวิหารครับ

อิอิ

พระธาตุหลวงเมืองเวียงจันท์นี้ น่าสงสารมาก เนื่องจากพังทลายไปหลายรอบแล้ว มิทราบว่าส่วนยอดที่เป็นบัวเหลี่ยม เดิมหน้าตาเป็นอย่างไร

บางสมัยที่พังไป ฝรั่งเข้าไปสร้าง tower ทับฐานเดิมอีกด้วย

อย่างไรก็ตาม วัดแห่งนี้ถือว่าเป็นพิพิธภัณฑ์ที่ดีที่สุดแห่งหนึงในลาว โดยเฉพาะบริเวณระเบียงคด (ระเบียงคต = ไประเบียง) เป็นที่เก็บรักษาโบราณวัตถุหลายต่อหลายชิ้น

ที่น่าตื่นใจก็คือ เป็นศิลปะทวาราวดีที่มีอิทธิพลขอมปะปนเข้าไปแล้ว

[pipat]

พูดผิดพูดใหม่
พระทวารวดีดังกล่าว ต้องพูดว่า เป็นศิลปะเขมรที่รับอิทธิพลทวารวดีเข้าไปเต็มเหนี่ยว
อย่าลืมว่า ทวารวดีนั้น เป็นศูนย์กลาง ในห้วงเวลาที่เขมรยังแบ่งเป็นครึ่งบกครึ่งน้ำอยู่นา.....

จะเอาของเล็กไปครอบของใหญ่ ผิดหลักฮ่า

ระเบียงคต
อาจจะหมายถึงทางดำเนิน ที่มีระเบียง นี่เป็นฟามเห็นของคนไม่รู้สันสกฤตครับ

[Kurukula]

อิอิ ผมก็มิทราบเหมือนกันว่าต้องเรียกอะไรกันแน่

แต่พระที่เวียงจันท์นี้มีลักษณะพิเศษครับ

คือมิได้อยู่ในห้วงเวลาเขมรครึ่งบกครึ่งน้ำ

หากเป็นสมัยบายนแล้ว

น่าแปลกใจที่แถวนี้ยังรักษาวัฒนธรรมทวารวดีได้จนถึงพุทธศตวรรษที่ 18 รอจนกระทั่งพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 มาปักหลักจารึกเข้าที่เมืองทรายฟอง เหนือกรุงเวียงจันท์ ขณะที่ทวารวดีในภาคกลางล่มไปตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 16 แล้ว