" รุ่งเรือง.. เมืองศิลป "

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

ช่วงที่คณะเรือนไทยส่วนหนึ่งที่รักศิลปะวัฒนธรรมไทย ชวนกันเดินทางไปพักผ่อนแบบคิดไปด้วย ฟังไปด้วยและร่วมกันแบ่งปันความรู้กันตามสถานที่สำคัญต่างๆเช่นวัดใหญ่สุวรรณาราม เมืองโบราณ และอยุธยา จนซึมซับเรื่องราวอันเป็นทั้งประวัติศาสตร์ ตำนาน โบราณคดีไม่กี่ครั้ง ดิฉันก็รู้สึกประทับใจ
ในวันทำงานหนึ่งของลมหายใจรองเท้าของดิฉัน ดิฉันเกิดไปได้แนวคิดว่า รหัสพันธุกรรมของคนไทยน่ะ มันน่าจะพิเศษอย่างหนึ่งนะ ตรงความประณีตในด้านศิลปกรรม
ตราบใดที่รองเท้ายังทำด้วยฝีมือแรงงานอยู่ แม้จะผสมเครื่องจักรทันสมัย เครื่องจักรน่ะ มันทันกันหมด อิตาลีคิดมาออกตลาดได้ไม่กี่เดือน จีนก็ลอกเลียนมาขายเหมือนเปี๊ยบและถูกกว่าได้แล้ว แต่ฝีมือแรงงานของคนนี่สิ โดยเฉพาะทางศิลปะ พี่ไทยเรา มีรหัสพันธุกรรมที่ไม่เป็นรองพี่เลี่ยนเขานะ พิสูจน์ได้จากเส้นสายลายศิลป์ ..ทำได้สวยและทำได้เร็ว
ดิฉันจึงเกิดความคิดจะไปเก็บภาพและศึกษาเกร็ดความรู้เหล่านี้ โดยมีเพื่อนร่วมทางซึ่งมีตาศิลปะไปด้วย
และเราจะผลัดกันเล่าโดยรูปและเรื่องค่ะ
สถานที่แรก วัดใหญ่ชัยมงคลค่ะ

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

วันนั้น กว่าจะไปถึงอยุธยาก็บ่ายสี่โมงแล้ว วัดสำคัญๆปิด มีวัดใหญ่นี่หละค่ะ ที่เป็นวัดกลางแจ้งและเปิดอยู่

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

และด้วยความเป็นคนเกิดวันอังคาร เพื่อนจึงตรงไปไหว้พระไสยาสตามความต้องการก่อนอื่น ดิฉันเห็นเขาอึดอัดขัดใจกับเสาโคมไฟสมัยใหม่สองต้น พยายามหลบ
ด้วยประสิทธิภาพของกล้องตัวเล็กๆ ที่คล่องตัว เขาใช้เวลาไม่นานกว่าจะได้มุมที่พอใจ
ก่อนจะคุกเข่าลงไหว้พระและสวดมนต์บทบูชาสำหรับคนเกิดวันอังคาร
ที่พระประจำวันคือพระนอน

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

ทางเดินขึ้นสถูป หรือพระเจดีย์ ชันมาก ดูเผินๆเหมือนสบาย เพราะมีบันใด แต่เมื่อขึ้นไปแล้ว คนในวัยตกกระ อาจจะขาอ่อนก็ได้ แม้จะไม่มองลงมา
เจดีย์นี้มีประวัติค่ะ

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

สำหรับคนทั่วๆไปที่ไม่ได้อ่านเอกสารใดๆประกอบ หรือไม่อยู่ในแวดวงเดียวกับนักประวัติศาสตร์ศิลป อาจจะได้ยินได้ฟังมาว่า วัดนี้เกี่ยวข้องกับรัชกาลสมเด็จพระนเรศวร

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

หลายท่านไม่เชื่อเช่นนั้นค่ะ

[เทาชมพู]

ชมรูปก็อิ่มตา    มารอเนื้อเรื่องให้อิ่มใจค่ะ

[pipat]

รุ่งเรือง....เมืองศิลป์

ประเด็นการกำหนดอายุพระมหาเจดีย์วัดใหญ่ไชยมงคลนี้ เป็นเรื่องคอขาดบาดตายทีเดียว
ฝ่ายหนึ่งยึดพระมติของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ว่าพระนเรศวรสร้างเฉลิมพระเกียรติ
เมื่อคราวชนะพม่าที่ดอนเจดีย์

อีกฝ่ายหนึ่ง นำโดยอาจารย์ประยูร น ณปากน้ำ ศิลปินแห่งชาติ
เห็นว่าน่าจะเก่ากว่านั้น เก่าถึงก่อนอยุธยาทีเดียว

เสียดายที่พวกเราเป็นเด็กรุ่นหลัง ไม่ทันพบข้อมูลที่พ้นมือมาร ได้แต่ตามดูสิ่งที่ถูกรีแพร์เสียแล้ว
จะวางความคิดไปทางใหน ก็ตัวใครตัวมันละท่าน.....เกิดไม่ทันทั้งนั้นนี่นา
แต่.....การค้นเรื่องก่อนเกิด ก็มีความน่าสนุกตรงนี้แหละครับ

คือผิดถูกไม่รู้ละ ขอออกความเห็นไว้ก่อน ทำแล้วสบายใจ...หึหึ โรคนี้เป็นแล้วไม่มียารักษาเสียด้วย
เรามาลองเชิงลับสมองกันดูสักที ว่าในวันนี้ เมื่อเครื่องมือช่วยศึกษามีความพร้อม
แต่สิ่งที่ต้องการศึกษาได้ปลาสนาการไปแล้ว.....

เรายังทำอะไรได้บ้าง

[pipat]

วิธีวินิจฉัย น่าจะเดินแนวนี้นะครับ

1 ทำเลที่ตั้ง
แถวๆ นั้น เป็นแหล่งข้อมูลยุคใหน มีวัดสมัยใหนมาก อาจจะช่วยบ่งชี้ได้พอสมควร

2 ศิลปะที่ร่วมสมัยกัน
ถ้าเป็นเจดีย์สมัยพระนเรศวร เรามีตัวอย่างสิ่งก่อสร้างรุ่นไกล้กันมาเปรียบเทียบหรือไม่

3 ข้อมูลแวดล้อม
เป็นต้นว่า ในสมัยพระนเรศวร ฝีมือช่างพร้อมจะทำสิ่งนี้หรือไม่ เศรษฐกิจ และกำลังคนพร้อมหรือไม่

4 คติความเชื่อ
คนแต่ละยุคคิดและทำต่างกัน พระเจดีย์ที่กองทัพอากาศสร้างไว้ ย่อมมิใช่คติเดียวกับพระปฐมเจดีย์
อนุสาวรีย์พระนางเรือล่ม ก็ต่างคติกับหมู่พระเจดีย์รายในวัดพระเชตุพน

5 แบบศิลปะ
ศิลปะทุกยุค มีรูปแบบที่จำแนกออกจากกันได้ ยิ่งในยุคที่ไร้การปนเปื้อนอย่างสมัยร้อยๆ ปีย้อนขึ้นไป
ยิ่งมีแบบศิลปะที่ชัดเจนจนแทบจะเป็นสูตรสำเร็จ

[elvisbhu]

ชื่อวัดใหญ่ ชัยมงคล หากผมจะขอตีความบ้าง ถ้าชื่อนี้เป็นชื่อใหม่ ก็คงจะหมายถึงชัยชนะจากการรบ หรือทำเลที่ตั้งที่มีชัย ทำเลปัจจุบัน อยู่อยุธยาฝั่งแม่น้ำเดียวกับวัดมเหยงค์ วัดกุฎีดาว วัดสามปลื้ม วัดสมณโกฏ และวัดประดู่ทรงธรรม เรียงรายกัน โดยมีเส้นถนนตัด เป็นวัดนอกพระบรมมหาราชวัง เป็นเขตชาวบ้านร้านช่อง ถ้านึกถึงอยุธยาตอนปลาย พวกบรรดาแม่ทัพนายกอง ทหาร ชาวบ้านคงจะปนเปกันอยู่แม่น้ำฝั่งนี้
ตามความคิดของผม ถึงจะอยู่ห่างวังแค่ไหน ความใหญ่โตมโหฬาร ก็บ่งบอกว่าน่าจะเป็นวัดหลวง เป็นไปได้ไหมว่า สมัยอยุธยาตอนต้น พระราชวังเดิม จะอยู่ฝั่งนี้

...
ชื่อเดิมของวัดนี้ในพงศาวดารมีไหม หรือมีแต่เป็นชื่ออื่น
...
ถ้าสมเด็จพระนเรศวรสร้างจริง ท่านไปอยู่ในพม่านาน จะได้อิทธิพลพม่ามาสร้างเจดีย์ใหญ่ๆไหม ให้ศักดิ์ศรีเท่าๆกับชเวดากอง อันนี้ผมก็ไม่ทราบว่าชเวดากองสร้างนานแค่ไหน หรือเมืองเจดีย์เยอะๆในพุกาม เจดีย์เขากับเรานั้น สไตล์ใกล้เคียงกันหรือไม่
..
ไม่กล้ามั่วครับ
และถ้าสร้างตั้งแต่สมัยอู่ทอง หรือเก่ากว่านั้น มีอะไรบ่งบอกบ้าง
คงจะต้องกลับไปที่วิธีวินิจฉัยข้อใดข้อหนึ่งของคุณพิพัฒน์ครับ

[elvisbhu]

ภาพที่ค้นได้จากเว็บ เป็นภาพก่อนบูรณะครับ

[elvisbhu]

ภาพประกอบคห.บนได้จาก http://www.nairobroo.com/nairobroo_monthly/2002/01/once_ayutaya.htmครับ
...
ส่วนภาพแผนที่นี้ ผมเสิชหาเก็บไว้และลืมโน้ตครับว่ามาจากไหน ท่านผู้อ่าน

[ติบอ]

ถ้าผมเป็นหนุมาน......
(เขามี 6 หน้าอ่ะเนาะ)

ผมจะขออยุญาตฟังซัก สามหู
แล้วก็ไว้หูที่เหลือ กับ กรมดำรง หรือ อ.ประยูร ครับ


ข้อแรก เสด็งท่านเกิดมาตั้งแต่สมัยที่องค์ความรู้ยังไม่มี
จะอ่านหนังสือซักทีต้องสั่งผ่านมาจากสิงคโปร์ รอกันเป็นเดือนๆ

ส่วนอาจารย์ประยูร ท่านก็ลากทุกอย่างไปเป็นอโยธยาซะเยอะ




หลายวันก่อนผมมีโอกาสไปเดินเล่นแถวๆวัดที่คุณ elvish ว่ามาเหมือนกัน
แต่เสียดาย ไม่มีเวลาไปวัดใหญ่ฯ ครับ
ไปแค่วัดดุสิต วัดอโยธยา แล้วก็ไปวัดประดู่
แวะดูจิตรกรรมรูปฤๅษีช่วยกินรีฆ่าแมงมุมครับ แหะๆ


ปล. เดี๋ยวเราไปหานักลวดบัววิทยามาช่วยตอบดีก่า หิหิ

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

วัดใหญ่ชัยมงคลเป็นวัดที่ถูกบูรณะในช่วงประชาธิปไตยสมัยนายปรีดี พนมยงค์ อาจจะด้วยเหตุผลหนึ่งว่าท่านเป็นคนอยุธยา
ถ้าตามเป้าหมายทางศิลปะของดิฉัน วัดนี้ยังไม่ตรงค่ะ
แวะไปเพราะพลาดเรื่องเวลาที่จะเข้าพิพิธภัณฑ์เจ้าสามพระยา ซึ่งปิดบ่ายสามครึ่ง วัดมงคลบพิตรก็ปิดสี่โมงเย็น
หากท่านผู้อ่านสนใจอยุธยา ดิฉันขอแนะนำให้ไปดูทรากพระราชวังและวัดพระศรีสรรเพชญ์ค่ะ
รวมถึงพิพิธภัณฑ์ด้วย ชมความวิจิตรพิสดารละเอียดละออ อ่อนช้อย และรุ่งเรืองที่นั่น
เห็นแล้วปวดใจจี๊ดๆ..
...

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

.................
โอ้เมืองยิ้มพร่างพริ้มพิมพ์ใจ
วัดวังนาไร่ทวยถิ่นไทยสุขล้ำ
ไพร่ฟ้าหน้าใสใฝ่ธรรม
คีตนาฏหวานฉ่ำดื่มด่ำใจ



โอ้ภาษาอักษรกลอนกานท์
หวานคำยามอ่านไทยบุราณพร่ำไว้
รวยสาวหลากศิลป์ถิ่นไทย
จึงสลักรักใคร่เสน่หา



* รักสิ่งใดไม่แม้แมนเมือง
รุ่งเรืองเฟื่องพุทธบูชา
ความเป็นไทยไอศูรย์ ผองไทยเทิดทูนรักษา
สืบสมญาเมืองทอง



โอ้เมืองแมนแม่นแล้วเมืองเเรา
แม้พาลราญเผ่าพลีชีพเราสนอง
รักษาแผ่นดินถิ่นทอง
เพื่อชาติเรามิต้องสูญถิ่นสิ้นไทย
..
อาจารย์เทาชมพูส่งเพลงนี้มาค่ะ