เรื่องของเรื่องคือ ผมมีความสนใจเกี่ยวกับสถาปัตยกรรมในยุคสมัยรัชการที่ ๕ จนถึงสมัยรัชการที่ ๗ ไม่ว่าจะเป็นวังของเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดิน บ้านเจ้านาย และบ้านของคฤหบดีที่แต่ละแห่งจะมีการออกแบบสร้างคล้ายหรือต่างกัน และที่เริ่มหาข้อมูลจริงๆ คือผมค้นหาประวัติของบ้านใหม่ (ดุสิตอเวนิว) ที่เข้าไปอยู่ได้ปีกว่าๆ แล้ว ด้วยการค้นหาใน Google จนมาพบกับกระทู้นี้เข้า
"บ้านบุรุษรัตนราชพัลลพ"นามบ้าน นามความดี"http://www.reurnthai.com/index.php?topic=1388.0ทำให้พบข้อมูลว่า
ดุสิตสโมสร นั้นแต่ก่อนเป็นบ้านของใคร (พระยาประเสริฐศุภกิจ) แต่ก็ยังไม่พบว่า ทำไมถึงมีป้ายโลหะ "ดุสิตสโมสร" แขวนอยู่หน้าบ้าน ด้วยความหมายของชื่อ คล้ายกับว่าถูกใช้สำหรับเป็นแหล่งสมาคม (หรือเปล่า)
จากกระทู้เดียวกันนั้นก็มีความเชื่อมโยงกันอีก
บ้านที่ "ที่อยู่ใกล้ๆสถานทูตสหรัฐไงครับ" นั้น เป็นอาคารที่รัชกาลที่ ๖ โปรดให้พระยาบุรุษฯ เป็นแม่กองจัดสร้างขึ้นรวม ๘ หลังในที่ดินที่ได้พระราชทานให้แก่โรงเรียนมหาดเล็กหลวง (ปัจจุบันคือ โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย) เพื่อจัดหาประโยชน์บำรุงโรงเรียนนั้น ต่อมาเมื่อสงครามโลกครั้งที่ ๒ สงบ รัฐบาลสหรัญอเมริกาได้ติดต่อผ่านรัฐบาลไทยขอซื้อบ้าน ๓ หลังที่อยู่ติดกับ AUA ที่สถานทูตเคยเช่าอยู่ไปเป็นกรรมสิทธิ์ บ้าน ๓ หลังนั้นจึงยังคงอยู่มาจนถึงทุกวันนี้ ส่วนอีก ๕ หลังนั้นกลายเป็นตึกสูงและโรงแรมไปหมดแล้วครับ
เพราะตอนเริ่มงานใหม่ๆ ผมอยู่ที่อาคารรีเจนท์ มองลงมาเห็นบ้านทั้ง 3 หลังท่ามกลางหมู่ต้นจามจุรี ว่างๆ ก็มายืนดูตรงหน้าต่างจากชั้น 12 ... จนในที่สุด ได้มีโอกาสมาทำงานในพื้นที่ของบ้าน 3 หลังนี้ และต้องเข้าไปดูแลบำรุงรักษาบ้านทั้งสามสำหรับเจ้าหน้าที่ระดับสูงที่จะผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันทุกๆ ราว 3 ปี คงจะบอกได้ว่า ทั้งสามหลังยังอยู่ในสภาพค่อนข้างสมบูรณ์ เพราะได้รับการขัดพื้น ลอกและทำสีใหม่เปลี่ยนกระเบื้องว่าว และงานฐานรากให้ไม่ทรุดลงตามดินของกรุงเทพฯ เพียงแต่ข้อมูลที่มีนั้น บอกว่าสร้างในราวปี พ.ศ. 2463 (ค.ศ.1920) ไม่ทราบว่าพอจะยืนยันได้หรือไม่ครับ บ้านทั้งสามเป็นบ้านตึก ไม่รู้ว่าคุณค่าทางสถาปัตยกรรม จะเพียงพอสำหรับการขึ้นทะเบียนของกรมศิลปากร เหมือนกับบ้านพักของท่านทูต ที่ถนนวิทยุหรือไม่
ทางผมมีประวัติของบ้านพักเอกอัคราชทูตสหรัฐฯ เป็นภาษาอังกฤษ พบว่าไม่ได้เป็นบ้านเจ้านาย แต่เป็นบ้านของฝรั่งตั้งแต่แรก หากต้องการจะมาโพสให้ครับ และอยากทราบว่ามีสมาชิกท่านใดมีข้อมูลอื่นๆ หรือไม่ครับ
อีกแห่งหนึ่งคือ บ้านของพระยามหิธร (ลออ ไกรฤกษ์) ที่ปัจจุบันทางหน่วยงานสันติภาพ (Peace Corps - Thailand) ได้เข้าไปเช่าเป็นที่ทำการ ผมได้เข้าไปช่วยดูเรื่องการปรับปรุงบำรุงรักษาในช่วง 2 ปีก่อน บ้านยังอยู่ในสภาพดี ที่โถงใหญ่มีภาพวาดของท่านพระยาฯ อยู่ด้านหนึ่ง ภาพของภริยาอยู่อีกด้านหนึ่ง มีการสร้างอาคารใหม่ขึ้นในพื้นที่ ใช้แบบสถาปัตยกรรมให้คล้ายกับบ้านหลังใหญ่ ... ทราบว่าคุณหญิงเจ้าของบ้านได้เสียชีวิตเมื่อปีหรือสองปีที่แล้ว
===============================
ก่อนที่จะแนะนำเว็บไซท์ Wikimapia ผมคิดว่าวัง ตำหนัก และที่สำคัญๆ นั้นเป็นผลงานของสมาชิกที่ไปเพิ่มข้อมูลไว้ แต่พอค้นหาชื่อเว็บไซท์ที่นี่ กลับไม่พบ ... หวังว่าสมาชิกจะได้รับประโยชน์ และเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยสร้างข้อมูลเพื่อให้พวกเราได้ร่วมภูมิใจกับความเป็นไทยกันนะครับ
