อ่าองค์อัปสรา

[กระบี่อิงฟ้า]

จากเพลงอัปสราของคุณดณู ที่กวีรัตนโกสินทร์แต่งเนื้อ
         อ่าองค์อัปสรา   ฟ้าหยาดแสงดาว
   ดวงตาสุกสกาว       วาวไสวใจหวั่น
       ร่ายรำสำอาง    เหมือนดั่งนางฟ้าลาวัณย์
   ดัจฉะบีกันตรึมกระชั้น    เจรียงรับอัปสรา
       ผมอยากรู้คำแปล2ท่อนสุดท้ายครับ  ความรู้ภาษาขะแมร์ ผมก็ได้แค่ บองสะไลเนียง

[นกข.]

ความรู้ขแมร์ของผมก็แค่ สวัสเด็ย
 ออคุณ - ขอบคุณ
เนียรีขแมร์ละออเจริญ - ผู้หญิงเขมรสวยมาก แค่นั้นเอง

ลองเดาดู ดัจ - ปลุกให้ตื่น ดัขฉบี -?
กันตรึม - เครื่องดนตรีเขมรอย่างหนึ่ง? การเล่นดนตรีอย่างหนึ่ง?
เจรียง - คือ จำเรียง? จำเรียงแจ้ว ส่งเสียง

พวกเอกภาษาไทยอักษรศาสตร์ต้องเรียนภาษาเขมรด้วยไม่ใช่หรือครับ งั้นต้องรบกวนอักษรศาสตร์แถวๆ นี้หน่อย

[B]

Is it a new song of K. Danoo?
I love a song written by him very much ka, cannot figure out its title. But the last word is "Mua tawan nitra, fah ja ma pob jan, chan ja fhan tueng ther.

[เทาชมพู]

คุณกระบี่อิงฟ้าคะ
ตอนนี้ดิฉันกำลังไล่ล่าพจนานุกรมขะแมร์-ไทย หรือขะแมร์-อังกฤษอยู่ค่ะ
พอดีติดวันหยุด เลยยังไม่ได้มา
แต่จากการอ่านลายแทงข้างบนนี้ ขอสันนิษฐาน(หรือเดา) แบบมั่วๆ  
ว่า
.....ดนตรีของเขมรก็กังวานกระชั้นขึ้น  ร้อง(บรรเลง)รับนางอัปสร.....
กันตรึม = เพลงเขมร  แต่จะหมายถึงเพลงโดยทั่วไปหรือเพลงอย่างหนึ่งโดยเฉพาะ อย่างที่เราเอามาเล่นกันทางอีสาน  ไม่ทราบ
เจรียง = to sing or a song
เหลือคำว่า  ดัจฉะบี กำลังให้พรรคพวกช่วยเดาอย่างเคร่งเครียด เพราะการออกเสียงของเขมร อาจไม่ใช่ดัจฉะบี  อาจเป็นดัดฉะเบย หรืออะไรทำนองนี้
มันน่าจะเกี่ยวกับดนตรี ค่ะ

ตอบแบบคนไม่ได้เอกภาษาไทย  โปรดอภัยหากผิดพลาด
สาวที่เอกภาษาไทย น้องคอมพ์ป่วยยังไม่ออกจากโรงซ่อม เลยเข้ามาตอบไม่ได้

[เทาชมพู]

ถามพจนานุกรมเขมรแล้วค่ะ   ไม่มีคำว่าดีจฉะบี ค่ะ  อยากให้ช่วยตรวจสอบตัวสะกดอีกที

[เทาชมพู]

ได้ตามหาพวกเอกภาษาไทย ระดมกันค้นคำว่า ดัจฉะบี
ด้วยตั้งใจว่าจะไม่ยอมแพ้คำนี้
ในที่สุด ที่ประชุมลงความเห็นจากปริบทว่า
น่าจะเป็นคำว่า " จาบี" ไม่ใช่ ดัจฉะบี
ออกเสียงว่า จาเบย
ส่วนคำหน้าคือดัจ น่าจะเพี้ยนมาจากคำอื่น
จาเบยหมายถึงเครื่องดนตรีรูปร่างคล้ายกระจับปี่แต่ว่ายาวกว่า
กันตรึม คือเพลง ทั้งทำนองและเนื้อร้องเป็นของเขมร  ร้องกันทางอีสานใต้ (แถวสุรินทร์และบุรีรัมย์)หรือเขมรสูง ไม่ร้องกันในเมืองหลวง
รวมความ ในท่อนนี้  แปลว่า
แล้วกระจับปี่(เขมร) ก็บรรเลงเพลงกันตรึมขึ้น เพื่อร้องรับนางอัปสร

[นกข.]

เคยทราบว่า ดัจ (หรือดัช?) แปลว่า ปลุกให้ตื่นขึ้น เช่นดัจผทม แต่โดยนัย ใช้กับสิ่งไม่มีชีวิตได้ด้วย
แหล่งข้อมูลที่ผมอ้างอิง ค่อนข้างจะรัวๆ ลางๆ เต็มที คือ "กลอนป่า" ของ "กวีป่า"  พคท.ท่านหนึ่ง ใครก็ลืมเสียแล้ว จะ "นายผี" หรือจิตรภูมิศักดิ์ หรือใครก็ไม่ทราบ แต่งไว้แล้วท่านผู้แต่งก็ให้อรรถาธิบายการเลือกใช้คำและแหล่งอ้างอิงของท่านไว้ด้วย เผอิญผมจำอรรถาธิบายของท่านไม่ได้ จำได้แต่ตัวบทกวี ซึ่งท่านแต่งเป็นร่ายหรือกาพย์อะไรก็ไม่แน่ใจในฉันทลักษณ์ พูดถึงนักรบประชาชนหญิง ซักผ้าอยู่ริมลำธาร วางปืนไว้ข้างตัว
ขึ้นว่า
พิศนางนั่งซักผ้า อยู่ที่ท่าริมธาร
พรายพรายน้ำผ่าน มือนงคราญเพียงพลอย
สราวสราวเสียงหล่น วังวนชลลืมไหล
เล่ห์วารีอาลัย มือที่ไหวหยอยหยอย ...ฯลฯ
... บิดเสร็จสะเด็ดน้ำ ไดสดำดัจสินาด
(จำไม่ได้).. แล้วเคลื่อนคลาดไปค่อยค่อย ฯลฯ

ส่วนที่เกี่ยวกับเราตอนนี้ คือ ไดสดำดัจสินาด คือ มือขวาปลุกปืน (สินาด - ปืน) ให้ตื่น แปลอีกทีก็ว่า ปืนวาง (นอน) อยู่ พอซักผ้าเสร็จ ก็ใช้มือขวาหยิบปืนขึ้น (พร้อมจะใช้งาน)

ดัจจาบี จะแปลทำนองนั้นได้บ้างไหมครับ

[เทาชมพู]

ขอตัวไประดมพลเอกภาษาไทยอีกทีนะคะ
ดัจจาบี = หยิบกระจับปี่ขึ้น?
ถ้าหากว่า ดัจ หมายถึง  to wake  ในความหมายว่า to begin  ได้  ก็น่าจะแปลออกมาทำนองนี้ได้
แต่ถ้าไม่ได้  ดัจ ที่คุณกระบี่อิงฟ้าถามมา  ก็ต้องเป็นคำอื่นค่ะ

[นำ้หวาน]

หามาต่อให้  "แม่ซื้อซักผ้า" ของ นายผี ค่ะ

พิศนางนั่งซักผ้า.........อยู่ที่ท่าริมธาร
พรายพรายน้ำผ่าน......มือนงคราญเพียงพลอย
สราวสราวเสียงหล่น....วาววนลืมไหล
เล่ห์วารีอาลัย............มือที่ไหวหยอยหยอย

แสงส่องต้องสาว........เป็นลำยาวยังสะท้อน
เงาละอ่อนอ่อนอ่อน...นาบนำ้ย้อนอยู่น้อยน้อย
บิดเสร็จสเด็จน้ำ........ไดสดำดัจสินาด
เฉวียงพัสตรหัตถบาศ..แล้วเคลื่อนคลาดไปค่อยค่อย
   .........................................

เสียงปืนสนั่นป่า.............เสียงด่าสนั่นดง
เหยียบเบเร่ต์ของมันลง...นิ้วอนงค์เหนี่ยวน้อยน้อย
ล้างแค้นหกตุลา-............คมมหาสังหาร
นางเอาผลาญล้างผลาญ....เด็จพวกพาลลงผล็อยผล็อย

เลือดกระเด็นโดนเสื้อ......เพื่อว่าซักให้สะอาด
ให้เลือดอัปรีย์นี้ปราศ......ไม่ต้องบาดใจบ่อย
(เอย) เขียวขจีบริสุทธิ์......มีแดงผุดที่เพียงคอ
คือแทนธง ทปท.............และธงพรรคพร้อยพร้อย

สวยกว่าเสื้อราตรี.........ที่ทำด้วยไหมไทย
ปริญญาโททิ้งไป,...........เข้าสู่เขตปลดปล่อย
ทิ้งหนังสือถือปืน...........ยืนอยู่บนยอดภู
โลกทั้งโลกงามหรู..........เพราะยืนดูบนดอย
   ...................................

ก่อน, ศรีซื้อซักผ้า.........อยู่ที่ท่าริมธาร
ก็เพราะแกคิดการ..........งานแก้แค้นค้อยค้อย
สมัยนี้นารี...................ซักผ้าที่ริมธาร
มุ่งล้างโลกเลวลาญ.........ให้หมดริ้วหมดรอย

หญิงไทยสมัยเก่า............เอากลกษัตรีย,
หญิงไทยสมัยนี้..............เอาวิธีปลดปล่อย
ตามเงื่อนไขประวัติศาสตร์... มากู้ชาติชูสิทธิ์
  (เออ เอ้อ เอ้อ เอิง เงย)
ให้ทั่วไทยได้อิศร-..........ระชีวิตเลิศลอยฯ
        ชัด ช้า@

ขอคารวะคุณ นกข ที่จำได้ขนาดนี้  เยี่ยมจริงๆค่ะ

[นกข.]

ศรีซื้อซักผ้า ของ นายผี ท่านหมายเอา ไซซี ซึ่งเรียกเป็นสำเนียงจีนกลางว่า ซีซือ ไซซีเป็นหนึ่งในสี่ยอดหญิงงามของจีน ที่คุณเทาชมพูได้รูปมาจากปักกิ่งนั่นแหละครับ ศิลปินมักวาดรูปเธอกำลังซักผ้าอยู่ริมลำธาร
เรื่อง ซื่อต้าเหม่ยเหนียง หรือสี่ยอดกุมาร เอ๊ย กุมารี นี้ยาวพอจะเป็นกระทู้ได้อีกกระทู้

[นำ้หวาน]

โอ เป็นอย่างนี้นี่เอง  ลึกซึ้งยิ่งนัก  ขอบคุณคุณ นกข อีกครั้งคะ  ที่ทำให้เข้าใจกวีบทนี้ได้ลุ่มลึกไปอีกกว่าเดิมมาก  นับถือจริงๆค่ะ

[พอดีมาเห็น]

ส่วนหนึ่งของคำอธิบายกาพย์ข้างบน



"ดัจสินาด" คำนี้มาจาก ดัดผธมสินาด  แปลว่า ปลุกปืนให้ตื่น  หมายเอาปืนเป็นสิ่งมีชีวิตจิตใจ  ผธม แปลว่าตัดการนอนเสีย  จคงหมายถึง ปลุก  ทว่า

ดัดผธม ทำไมใช้ว่า ดัจ คำเดียวเล่า  นี่เป็นวิธีกลอน  เรามีใช้กันมามาก  เช่น ในอนิรุธ  ก็ว่า "ดัจรัตนโารีมาดู"  คือนางอุษาตื่นขึ้น  

อนิรุธหายไปก็ฟูมฟาย  ปลุกพี่เลี้ยงคู่ใจ  คือนางรัตนธารี  ให้มาดูร่องรอยที่อนิรุธทำไว้แร่นางเมื่อกลางคืน



หัตถบาศ แผลว่าช่วงมือ  ในที่นี้หมายเอาท่อนแขนที่นางพาดเสื้อที่ซักแล้วเดินข้ึนจากห้วยไปช้าๆ  เฉวียง ไม่เพียงแปลว่าซ้าย  

หากยังหมายถึงเอาเสื้อพาดมือซ้ายด้วย



โดย เวียง-วชิระ บัวสนธ์



จาก "รวมบทกวี 'นายผี' : อัศนี พลจันทร์"

[นกข.]

เพราะฉะนั้น ดัจ จริงๆ แล้วแปลว่าตัด
ดัจผทม - ตัดการนอน - ปลุก
ฟังก็ไม่เข้ากับความในเนื้อเพลงเท่าไหร่ ดัจจาบี ตัดกระจับปี่? สงสัยจะเป็นคำอื่น

[พวงร้อย]

ถ้า จาบี แปลว่า กระจับปี่  แล้ว ดัจ แปลว่า ปลุก  อย่างในอนิรุธที่ใช้ว่า ดัจรัตนธารีมาดู  

ดัดกันตรึมกระชั้น  อาจจะ(มั่ว)แปลได้ว่า "เสียงกระจับปี่ทำนองกระชั้นเป็นดนตรีปลุกใจให้ตื่น"  จะพอกล้อมแกล้มได้มั้ยคะ

[พวงร้อย]

กดเร็วด่วนได้ไปหน่อย  ขออภัยค่ะ

"ดัจฉะบีกันตรึมกระชั้น เจรียงรับอัปสรา"

พอจะแปลได้ว่า  "เสียงกระจับปี่ทำนองกระชั้นปลุกดนตรีตื่นขึ้นมา  นางอัปสราก็ส่งเสียงร้องรับขับดนตรี"

อย่างวงดนตรีที่ประโคมด้วยปี่นำ  แล้ว  หมู่นักร้องก็ขึ้นเสียงร้องประสานรับ  คงหมายความว่าเป็นเพลงสวรรค์ชั้นฟ้า  จึงมี "เจรียงรับอัปสรา" มั้งคะ

มั่วไปทั้งๆที่ไม่รู้ขะแมร์ซักคำ แฮ่ะๆ