ลำนำจากลำไม้ไผ่ มีวิวัฒนการไปตามสายลำน้ำของ(โขง)หรือเปล่าครับ

[ศศิศ]

ลำนำจากลำไม้ไผ่ที่ว่าคือเสียงดนตรีที่มาจากเครื่องดนตรีที่ทำจากไม้ไผ่ ที่กระจายตามสองฝั่งลำน้ำของ จากเหนือจรดใต้ เริ่มจากดินแดนของไทลื้อ จากเมืองสิบสองปันนา มีเครื่องดนตรีที่ทำด้วยไม้ไผ่ ที่เรียกว่า “ปี่” (กรุณาลบภาพปี่ของพระอภัยออกจากหัวโดยบัดดล) ซึ่งเป็นไม้ไผ่ โดยปิดหัวนอกนั้นทะลุปล้อง โดยมีการเจาะรูตามตำแหน่งต่าง ๆ เพื่อไล่ลำดับเสียง และมีที่เป่าอยู่ด้านข้าง โดยมีทองเหลืองเป็นลิ้น ปี่ของไทลื้อเท่าที่เห็นจะไม่ยาวมาก สั้น ๆ และมักจะเป่าพร้อมกับการ “ขับลื้อ” โดยทำนองที่เป่าก็ง่าย ๆ ไม่ซับซ้อน(แต่หาคนเป่าไม่ค่อยมี) ทำนองก็มีไม่กี่ทำนอง และการขับลื้อจะใช้ปี่เพียง ๑ เหล้ม  เท่านั้นเอง

[ศศิศ]

ถัดจากแดนสิบสองปันนาลงมา ก็มาถึงล้านนา ล้านนาก็มีเครื่องเป่าที่ทำมาจากไม้ไผ่ และก็เรียกว่า “ปี่” เช่นเดียวกับไทลื้อ เพียงแต่ไม่ได้บรรเลงโดด ๆ แต่บรรเลงร่วมกันหลายเหล้ม ประกอบการ “ซอ”  และมีชื่อเรียกต่าง ๆ กัน คือ “ปี่แม่” เป็นปี่ที่ยาวที่สุด เสียงทุ้มต่ำ , “ปี่กลาง” ความยามขนาดกลาง เสียงค่อนข้างทุ้ม, “ปี่ก้อย” ขนาดลดหลั่นลงมาตามลำดับ เสียงพอดี ไม่ทุ้มมากไปหรือแหลมมากไป, “ปี่เล็ก” ขนาดก็เล็กลงตามลำดับ และเสียงแหลมเล็ก และสุดท้าย “ปี่ตัด” จัดได้ว่าเป็นขนาดเล็กที่สุดในวงปี่จุม มีเสียงเล็กแหลม แต่จะไปกวนกับปี่ก้อย จึงไม่ค่อยเป็นที่นิยม เมื่อมารวมกันเป็นหนึ่งวง หรือเป็น ๑ “ชุม” หรือออกเสียกว่า “จุม” โดยแบ่งตามจำนวนปี่ ว่าจะเป็น จุมอะไร ซึ่งมักจะมีดังนี้ “ปี่จุมสาม” หมายถึงการใช้ปี่สามขนาด เป่าประสานเสียงกัน ได้แก่ ปี่แม่ ปี่กลาง และปี่ก้อย ซึ่งเป็นชุมที่เห็นได้บ่อยที่สุด และบรรเลงร่วมกับซึงในการขับซอ “ปี่จุมสี่” หมายถึงการใช้ปี่สี่ขนาด เป่าประสานเสียงกัน ได้แก่ปี่แม่ ปี่กลาง ปี่ก้อย และปี่เล็ก “ปี่จุมห้า” หมายถึง การใช้ปี่ห้าขนาด เป่าประสานเสียงกัน โดยเพิ่มจากปี่จุมสี่มาอีกหนึ่งเล่�

บันทึกการเข้า - ศศิศ -

[ศศิศ]

ถัดจากล้านนา ก็ไปยังล้านช้าง จำนวนลำไม้ไผ่ที่ประกอบเข้ามาเป็นเครื่องดนตรีก็ทวีจำนวนมากขึ้น โดยแบ่งเป็น แคน ๖, แคน ๗, แคน ๘ และ แคน ๙... [2] ตัวเลขแต่ละตัวนั้นหมายถึงจำนวนคู่ หากนับเป็นจำนวนลำไผ่แล้วก็คงได้เป็น ๑๒, ๑๔, ๑๖ และ ๑๘ ตามลำดับ ถึงแม้จะบรรเลงเดี่ยว อย่างน้อยก็เท่ากับจำนวนปี่จุม ๒ จุม เลยทีเดียว และท่วงทำนอง หรือ ลายแคน ก็มีมากกว่าทำนองซอของล้านนา (ทั้ง ๆ ที่เมื่อครู่พยายามจะหาทำนองซอออกมาให้มากเท่าที่ปี่จะบรรเลงได้) ดังนี้ ลายสุดสายแนน, ลายอ่านหนังสือใหญ่, ลายอ่านหนังสือหน้อย, ลายเซ, ลายแมงภู่ตอมดอก, ลายโปงลางขึ้นภู, ลายแม่ฮ้างกล่อมลูก, ลายลมพัดไผ่, ลายลมพัดพร้าว, ลายล่องของ, ลายโป้ซ้าย, ลายเต้ย และ ลายเซิ

บันทึกการเข้า - ศศิศ -

[thawankesmala]

 คุณ ศศิศ ครับมีคำผญา เพลงกล่อมเด็ก หรืออะไรที่เป็นของเก่า ๆ เอามาแจมตรงนี้ได้ไหมครับ