"ยวน" ผู้นิราศร้างห่างมาตุภูมิ

[ศศิศ]

คำว่า “ยวน” หมายถึง ชื่อเผ่าของคนไท ในล้านนา เรียก “ไทยวน” ซึ่งแผลงเป็น “โยน” และ “โยนก” ไ

บันทึกการเข้า - ศศิศ -

[ศศิศ]

“กองทัพลาว” ที่ว่านั้น มีทั้งลาวล้านนา และลาวล้านช้าง ดังที่ว่า “...เจ้าอิน เมืองจันทปุรี แลเจ้าอุปราชาอนุตนน้อง แลอโยธิยา แลเจ้ากาวิละเชียงใหม่ ลคอร เมืองแพล่ เมืองน่านทังมวล กำลังมีแสน ๒ หมื่นขึ้นมารบเชียงแสน... ” [4] ในขณะนั้น ชาวเชียงแสนเอง ก็เบื่อหน่ายและได้รับความไม่เป็นธรรมจากพม่าเท่าไรนัก เมื่อกองทัพล้านนา ลาว และสยามมาขับไล่พม่าออกจากเชียงแสนนั้น ชาวเชียงแสนบางส่วนก็เป็นใจให้กับกองทัพที่มาตี ดังที่นายทหารนายหนึ่งได้เขียนเล่าไว้ใน “คร่าวเชียงแสนแตก” ไว้ดังนี้ “...๒๖๖. พวกเชียงแสน ชวนกันแล่นเลี้ยว เข้ามาฆ่า นายทวาร พร่องปืดง้าง ประตูกระบาน บ่มีนาน รือรุดร่วนก้อง... ” [5] ในที่สุดก็ตีเชียงแสนได้ และขับไล่พม่าออกเมืองได้ เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้พม่าย้อนกลับมาใช้เชียงแสนเป็นฐานที่มั่นอีกครั้ง จึงจำต้องกวาดต้อนผู้คนออกจากเมืองเชียงแสน ดังที่ว่า “...แล้วพระเปนเจ้า ค็เอาริพลสกุลเสนาโยธา แลฅนครัวเชียงแสน ออกจากเมืองเชียงแสน เดือน ๑๐ แรมฅ่ำ ๑ วันเสาร์... ” [6] จากนั้นก็ออกจากเมืองเชียงแสนโดยแบ่งครัวชาวเชียงแสนที่กวาดได้ออกเป็น ๕ ส่วน ดังที่ว่าไว้ในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ที่ว่า “...กองทับกวาดได้ครอบครัวสองหมื่นสามพันเสศ รื้อกำแพงเผาบ้านเมืองเสีย แล้วแบ่งปันครอบครัวกันเปนห้าส่วน ให้ไปแก่เมืองเชียงใหม่ส่วนหนึ่ง เมืองนครลำปางส่วนหนึ่ง เมืองน่านส่วนหนึ่ง เมืองเวียงจันท์ส่วนหนึ่ง อีกส่วนหนึ่งถวายลงมา ณ กรุงเทพฯ โปรดให้ตั้งบ้านเรือนอยู่เมืองสระบุรีบ้าง แบ่งไปเมืองราชบุรีบ้าง... ” [7] ----------------------- [4] คำมะเกล่าเมืองเชียงแสน ใน สรัสวดี อ๋องสกุล ปริวรรต ตรวจสอบ และวิเคราะห์. พื้นเมืองเชียงแสน. กรุงเทพฯ : อมรินทร์,๒๕๔๖ หน้า ๒๕๒ [5] ไพฑูรย์ ดอกบัวแก้ว. คร่าวเชียงแสนแตก. เชียงใหม่ : สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, ๒๕๔๕ หน้า ๒๙ [6] คณะอนุกรรมการตรวจสอบและชำระตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่. ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ ๗๐๐ ปี. เชียงใหม่ : ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ สถาบันราชภัฏเชียงใหม่,๒๕๓๘ หน้า ๑๓๗ [7] พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๑ ฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ : ฉบับตัวเขียน. อ้างแล้ว หน้า ๑๘๖

[ศศิศ]

. สำหรับเมืองเชียงใหม่นั้น พระเจ้ากาวิละได้นำครัวชาวเชียงแสนมาไว้ที่ บ้านฮ่อม บ้านเมืองสารท บ้านเจียงแสน ( บริเวณแขวงมังราย ปัจจุบันนี้ ) [8] ซึ่งส่วนใหญ่แล้วชาวเชียงแสนจะมีฝีมือในเชิงช่าง เมื่อมาเชียงใหม่ก็ได้สร้างวัดหลายวัด เช่น วัดอู่ทรายคำ วัดช่างดอกเงิน วัดดอกคำ เป็นต้น ส่วนเมืองลำปางนั้น ได้เอาคนมาไว้ที่วัดปงสนุก วัดเชียงราย ทางด้านเมืองน่านส่วนใหญ่จะไปไว้แถว อ.เวียงสาในปัจจุบัน เป็นต้น ส่วนยวนที่อยู่ไกลที่สุดเห็นจะเป็นที่ เวียงจันทน์ ราชบุรี และสระบุรี แต่การเดินของไทยวนยังไม่ได้หยุดอยู่แค่นั้น โดยเฉพาะที่เสาไห้ จังหวัดสระบุรี ที่มีการขยายชุมชนออกไปอีก เพื่อหาที่ดินทำ�

บันทึกการเข้า - ศศิศ -

[หมูน้อยในกะลา]

 เรือนไทยเรามีเรื่องสนุกๆและมีสาระเพิ่มขึ้นอีกเรื่องแล้ว ขอบพระคุณคุณศศิศ ที่แบ่งปันเรื่องดีๆให้อ่านครับ ขอจองที่นั่งแถวหน้าสุดเลยได้ไหมครับ?    

[เทาชมพู]

 มาจองเก้าอี้แถวหลังคุณหมูน้อยค่ะ

ถ้าคุณศศิศเล่าจบเมื่อไร จะแถมท้ายเรื่อง "ลิลิตยวนพ่าย" ให้ฟัง

[tuka007]

 ลากเก้าอี้แอบมานั่งอยู่หลังห้องด้วยคนค่ะ

[NickyNick]

 เริ่มจะสร่าง
ครบสี่แล้ว  วงเล็กๆ

[ติบอ]

 เดี๋ยวผมคงต้องทำงานต่ออีกหลายอย่าง (เพราะเพิ่งตื่น)
ไม่ได้เข้าเรือนไทยมาหลายวันแล้ว ขออนุญาตจองที่ไว้ด้วยที่นึงนะครับ อ้ายศศิศ

[กุรุกุลา]

มาฟังด้วยคนครับ เอาเฮือนยวนพลัดถิ่น(จำลอง)จากคูบัว ราชบุรีมาแขวนร่วมด้วยคนนะครับ

[thawankesmala]

 ดีครับ เหมือนฟังนิทาน

[โพธิ์ประทับช้าง]

ยามสายที่คุ้งบ้านยวน สระบุรี เอามาฝากคุณศศิศ และท่านอื่นๆ ครับ กระทู้นี้ ทำให้ผมนึกถึงคราวที่แวะไปเยี่ยมชมที่นั่น ประทับใจคนไทยวนและวัฒนธรรมที่นั่นครับ ส่วนที่เชียงแสน ผมยังไม่มีโอกาสได้ไปเที่ยมชม ฝากคุณศศิศเล่าให้ฟังด้วยคน แล้วจะแวะเข้ามา ชมบ่อยๆ ครับ

[โพธิ์ประทับช้าง]

ป้าย ภาษาไทย - ภาษาไทยวน ครับ ?

[นางมารน้อย]

 เห็นป้ายแล้วเหมือนอักษรล้านนาเลยค่ะ ชาวเหนือส่วนใหญ่หลงลืมกันไปแล้วว่าเรายังมีพี่น้องเป็นไทยวนอยู่สระบุรีเหมือนกัน