สามแผ่นดิน

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

 ใช่เลยค่ะ คุณpipat
ถ้าให้เลือกนั่งรถเมล์จากต้นสายท่าน้ำพระประแดงไปกรุงเทพ ดิัฉันก็จะนั่งสายใน เพราะไม่ต้องผ่านตึกแถวน่าเกลียดๆเหมือนสายนอก
ขากลับบ้านบางวัน ก็จะรู้สึกผ่อนคลายมาก
เดี๋ยวนี้ถนนราษฎร์บูรณะไม่สวยเท่าเดิม ขยายกว้างขึ้น
และเรือกสวนหายไปหมด
แต่ก็ไม่น่าเกลียดนักค่ะ
วัดแจงร้อนไม่เคยเข้าไปเลยค่ะ มีอะไรดีช่วยบอกหน่อยสิคะ

[pipat]

 น. ณปากน้ำเคยรายงานว่าเป็นวัดตั้งแต่อยุธยาตอนต้น
ท่านอาจจะวินิจฉัยผิดไปนิดหน่อย แต่ก็ต้องถือว่าเป็นวัดเก่าแก่มากอยู่ดี

ผมเคยจะเข้าไปหนหนึ่ง โชคไม่ดี เด็กนักเรียนกำลังทำกิจกรรมอะไรก็ไม่รู้ เต็มถนน เลยไม่ได้แวะ
เสียดายมาถึงเดี๋ยวนี้

[เทาชมพู]

 ติดใจกระเบื้องสีในรูปที่คุณกุ้งแห้งฯเก็บภาพมาให้ดูกัน   สวยสดสะดุดตาจริงๆ

เก็บความมาจากหนังสือเล่มเดิมในค.ห. ๕๗  ค่ะ
ว่า กระเบื้องถ้วยชามที่ประดับวัดนั้นเป็นเนื้อพอร์สเลน  สั่งเข้ามาจากเมืองจีนแน่นอน   น่าสงสัยอยู่ว่าพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ ท่านทรงมีพระอัธยาศัยละเอียดลออและมัธยัสถ์ จะทรงสั่งช่างเมืองจีนทำกระเบื้องราคาแพง เพื่อจะเอาเข้ามาทุบเป็นชิ้นๆใช้ประดับเจดีย์ทีเดียวหรือ

สำหรับจานเชิงนั้น ว่าโดยรูปเป็นของไทยแท้  ที่สั่งจีนทำเข้ามาขายเป็นชุด  เพื่อจัดสำรับอาหารอย่างโบราณ
ส่วนมากเราจะเห็นเป็นลายครามอย่างจีนแท้   พอใช้ขาดชุดลงก็เลิกใช้   เก็บไว้ให้ช่าง คิดนำไปติดหน้าบันโบสถ์  หน้ากระดานเจดีย์ได้สบายๆ
ถ้วยชามอย่างดีเนื้อขาวเขียนสีลงยาสีสวยงาม หรือประเภทชามเบญจรงค์   เมื่อแตกลงก็เก็บไว้ให้ช่างไปตัดเอาแต่ดอกดวงสีสวยๆ ฝังปูน(inlay) ประดับเจดีย์ได้อีกโสดหนึ่ง ถึงกระนั้นก็ไม่น่าจะพบเห็นจำนวนมากมายในหลายสิบวัดได้เลย

[เทาชมพู]

 การผลิตถ้วยชามในเมืองจีนสมัยนั้นน่าจะเป็นการเผาด้วยเตาฟืนล้วนๆ   ฟืนให้ความร้อนไม่สม่ำเสมอตามจังหวะการเผา   ทำให้เกิดของเสียประมาณ ๓๐-๕๐%  
เศษชามกระเบื้องที่เขียนลายงดงามแต่มีตำหนิจากการเผา ร้าวหรือแตกก็จะกองอยู่ข้างเตาพะเนินเทินทึก
เป็นไปได้ไหมว่าสำเภาไทยที่ขนสินค้าไปขาย  ก็เก็บชามกระเบื้องพวกนี้กลับมา ประดับวัดวาอาราม

[elvisbhu]

 ผมจะเริ่มเที่ยววัดแล้วครับ เพราะชอบกระทู้แบบนี้

[pipat]

ขอแนะนำให้เริ่มที่วัดสระเกศนะครับ ถ้าอยู่ในกรุงเทพ
เป็นงานสถาปัตยกรรมที่ยิ่งใหญ่มาก
มากกว่ามากที่ว่ามากๆ
พระนั่งเกล้าท่านคงนึกถึงมหาศาสนสถานในอยุธยา ตอนที่ทรงเริ่มการปฏิสังขรณ์พระอารามแห่งนี้

เราสามารถสัมผ้สกับอาณาสถาปัตย์ที่ใหญ่โตเกินกว่าจินตนาการได้ที่นี่ครับ
อาจจะไม่มีใครสังเกตว่า วัดสระเกศ มีความยาวจากประตูหน้าไปจนสุดท้ายวัด ราว 400 เมตร
ถ้าอยู่ในสภาสมบูรณ์ รวมคลองลัดแลศาลาหน้าวัดกับท้ายวัดที่ติดคลองโอ่งอ่าง ก็จะยาวครึ่งกิโลครับ
มีน้อยมากนะครับ ศาสนสถานขนาดครึ่งกิโลเมตร ในรอบสามร้อยปีมานี้ แม้แต่ที่อยุธยาเอง วัดไชยวัฒนารามก็ไม่ถึงครึ่งของวัดสระเกศ

ใหญ่แล้วดีอย่างไร รออ่านแผ่นดินที่ 2 (คือรัชกาลที่ 3) เมื่อถึงเวลา

ไปวัดไหน กรุณาฉายรูปมาฝากด้วยนะครับ
ตอนนี้ไปชวนชมอารามในสวนกันต่อ
คุณกุ้งแห้งมีรูปอีกไหมครับ อยากเห็นกระเบื้องหน้าบันครับผม

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

หน้าบันตามขอค่ะ ชิ้นนี้เป็นพระอุโบสถ ชิ้นแรกเป็นวิหาร เขียนผิดไปค่ะ

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

มุมเต็มเพื่อความชัดเจนค่ะ

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

หน้าบันพระอุโบสถวัดโปรดเกศฯใกล้ๆอีกครั้งนะคะ

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

หน้าบันวิหารพระนอนวัดโปรดเกศฯค่ะ

[กุ้งแห้งเยอรมัน]

ฝากอาจารย์เทาชมพูค่ะ เล็งอยู่นานว่าปูน หรือฝังกระเบื้องสีกลีบดอกไม้ ที่ขอบหน้าต่างวัดไพชยนต์ฯ  บางกลีบหักไปแล้ว ไม่ทราบว่า เป็นของต้นฉบับหรือเปล่านะคะ ขอความกรุณาผู้ตาถึงดูค่ะ

[เทาชมพู]

 ชอบลวดลายหน้าบันวิหารมากค่ะ   ขอบคุณที่ถ่ายรูปมาให้ดู  วัดทั้งสองนี้เหมือนกล่องเพชรเล็กๆ แต่ล้ำค่า  

ลายหน้าบันที่วัดไพชยนต์และวัดโปรดเกศออกลาย  และผูกลายคล้ายอย่างฝรั่ง แต่ประดับกระเบื้องจีน
อีกอย่างที่ออกจีนผสมฝรั่งคือซุ้มประตู และหน้าต่างพระอุโบสถ

[หมูน้อยในกะลา]

 ลาดลายหน้าบันสวยมากครับ    

[กุรุกุลา]

 คิดถึงท่านสุนทรภู่ขึ้นมาทีเดียว

"วัดโตนดโบสถ์งามมีชามติด"

ตอนนั้นก็คงอยู่ในระยะเวลาไล่เรี่ยกันกับที่ความนิยมนำถ้วยโถโออ่างมาประดับสถาปัตยกรรมพุ่งขึ้นถึงขีดสุด แล้วก็มีการแตกลายออกไปหลากหลายกว่าการประดับสมัยอยุธยา

ทำให้สมัยพระนั่งเกล้าเป็นยุคทองของเครื่องกระเบื้องประดับสถาปัตยกรรมอย่างแท้จริง

[pipat]

รูปของคุณกุ้งแห้ง ทำให้ผมเข้าใจศิลปะรัตนโกสินทร์ดีขึ้นมาก ครูผมเคยสอนไว้นานแล้วว่า สมัยร. 2 น่ะ ฝรั่งเข้ามาแล้วนะยะ ไม่ใช่เพิ่งเข้ามาร. 3 -4 แล้วลายกระเบื้องหน้าบันสมัยร. 3 น่ะ ก็เป็นลายฝรั่ง ได้มาจากไม้กรอบรูป สมัยผมเรียนหนังสือ เลนส์เทเลฯ อันโตเท่ากระบอกข้าวหลาม ซูมรูปได้กระจี๊ดเดียว ต้องอาศัยฉายสไลด์เอา แล้วไปยืนดูหน้าจอ เห็นบ้างไม่เห็นบ้าง เพราะฉายดูไปพร้อมกับเด็กนักเรียน ไม่มีใครฐานะดีพอจะมีเครื่องฉายส่วนตัว ขนาดถาดสไลด์ยังไม่มีปัญญาเลย อันละเป็นพัน สมัยนั้นนั่งรถเมล์แค่ 50-75 สตางค์ ครั้งแรกที่เห็นอาจารย์ญี่ปุ่นมาสอนหนังสือ พวกเราอายหน้าม้านเลยครับ เฮียยุ่นแกแพคสไลด์มาชุดละหนึ่งถาด เลคเชอร์สิบสองครั้ง แกพกมา สิบสองถาด คณะของเราเอามารวมกันทุกภาคยังน้อยกว่าเลย....ฮือ ฮือ ขอใช้รูปคุณกุ้งแห้งหน่อยนะครับ อยากให้เห็นว่าฝีมืออกแบบหน้าบันที่วัดไพชยนต์นี่ ระดับปรมาจารย์ทีเดียว วางโครงสร้างลายโอ่อ่า มีใหญ่เล็กตัดกัน เพื่อสู้แสงตะวัน การจัดน้ำหนักทำได้เด็ดขาดมาก กล้ายิ่งกว่ากล้า เพราะวางลายบนไว้เป็นฉากหลัง ใหญ่โตเต็มแผง เว้นที่พอให้ประธานแสดงตัวอยู่ในพื้นที่รูปร่างแปลกตา ปิดท้ายตอนล่างด้วยเรื่องราวอันมีชีวิตชีวา ลายอย่างนี้ กลับบ้านแล้ว รสชาติยังตามไปถึงห้องนอนครับ ลืมไม่ลงจริงๆ สมัยร. 3 ต้องสู้ด้วยของแพง แต่ฝีมือผูกลายกลับด้อยกว่า เรียกว่าเด่นไปคนละแนว เสียดายจริงๆที่มีตัวอย่างวัดในรัชกาลที่ 2 น้อยเหลือแสน .