ภาพเมืองไทยในอดีต (๖)

[Japonica]

. เรือหลวงพระที่นั่ง พระราชพาหนะที่ทรงใช้ในการเดินทางไปสิงคโปร์และปัตตะเวีย การเดินทางลงใต้สมัยนั้น ทางเรือสะดวกที่สุด จนกระทั่งทางรถไฟสายใต้ของไทยสร้างเสร็จ

[Japonica]

คำบรรยายภาษาไทยทุกคำ แปลมาจากภาษาอังกฤษ (sitting on a chair) ครับ รูปเรือก็มีชื่อภาษาอังกฤษ แต่ถอดเป็นภาษาไทยได้แค่ช่วงท้ายว่า "รณยุทธ" ส่วนหน้าสะกดแล้วไม่เป็นภาษาไทยที่แน่ใจ จึงหลีกเลี่ยงไม่ใส่มาครับ ooooooooooooooo รูปนี้บอกรายชื่อเฉพาะเจ้านะครับ แถวหน้าจากซ้ายคนที่ 2 กรมพระสมมติฯ คนที่ 3 กรมหลวงสรรพศาสตร์ศุภกิจ คนที่ 4 เจ้าฟ้ากรมขุนนครราชสีมาฯ คนที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ คนที่ประทับล่าง กรมหลวงราชบุรีฯ คนที่ 6 เจ้าฟ้ากรมหลวงพิษณุโลกฯ นั่งริมสุด กรมพระยาดำรงฯ แถวหลังที่ 4 จากซ้าย กรมหลวงมหิศวรฯ

[Japonica]

ประทับนั่งซ้ายมือ กรมหลวงพิษณุโลกฯ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ กรมขุนนครราชสีมาฯ พระศรีพัชรินทราฯ เจ้าจอมมารดา Jum (ไกรฤกษ์) แถวหลังยืน กรมขุนศรีธรรมาราชธำรงฤทธิ์  (สิ้นพระชนม์ 18 พรรษา) กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม กรมหลวงลพบุรีฯ (หลังพ่อ) Sir Charles Mitchell, the Governor of the Straits Settlements กรมพระยาดำรงฯ Lady Mitchell, wife of the Governor of the Straits ประทับยืนหลังเจ้าจอม กรมหลวงราชบุรีฯ ประทับยืนขวาสุด กรมหลวงเพชรบุรีฯ (Bejraburi Rajasirindhorn กันพลาด)

[ติบอ]

 ถึงคุณJaponica ครับ ผมขออนุญาตออกมาสนับสนุนคุณpipat หน่อยล่ะครับ เพราะเท่าที่ผมจำได้ พระมหากษัตริย์พระองค์แรกที่ประทับนั่งในขณะฉายพระรูปโดยมีพระบรมวงศานุวงศ์หลายพระองค์ยืนด้านหลัง คือรัชกาลที่ 5 นะครับ



(และถ้าจำไม่ผิด น่าจะหลังจากเสด็จชวา ?? - ไม่แน่ใจเหมือนกันครับ ผมยังไม่เคยค้นประวัติศาสตร์รัชกาลที่ 5 เองสักที)







ส่วนภาพเปิดกระทู้ของ อาจารย์เทาชมพู ผมขอยกเอาภาพในความเห็นที่ 4 ซึ่งเห็นรายละเอียดได้ชัดกว่ามาคุยหน่อยครับ (ที่จริงต้องมีไม้โทแหละ อิอิ เพราะน่าจะเป็น 'คุ้ย' มากกว่า)



ขอตอบด้วยเรื่องผ้าละกันนะครับ (เพราะเป็นเรื่องที่ผมถนัดเพียงเรื่องเดียวนี่นา แหะๆ)



อย่างแรก ผ้าทรงสะพักผืนในความเห็นที่ 4 ถ้าสังเกตดูดีๆจะเห็นได้ว่าด้านที่ชิดแนวกลางตัว เป็นรอยพับ ส่วนริมนอกเป็นริมผ้าชัดเจนนะครับ แสดงว่าผ้าผืนนี้ "ห่มไม่มิด" แน่ๆ เพราะฉะนั้นผืนนี้น่าจะเป็นทรงสะพักชั้นนอกครับ ไม่ใช่สไบ



อย่างที่ 2 ผ้าผืนนี้เนื้อค่อนข้างหนัก แต่อาจจะแข็งเล็กน้อยถึงจะไม่แข็งเท่าผืนในความเห็นที่ 2 ก็น่าจะแข็งและหนักเกินกว่าที่จะเป็นผ้าแพรได้



อย่างที่ 3 พระภูษาที่ทรง เป็นพระภูษาจีบแน่ๆ เพราะชายพระภูษาปิดลงมาเกินครึ่งแข้งนะครับ



การทรงพระภูษาจีบ และใช้ผ้าทรงสะพักห่มทับสไบในรัชสมัยพระจอมเกล้าฯ เท่าที่อาจารย์ (ในเวบนี้แหละ) ท่านหนึ่งเคยสอนมา และผมลองไปค้นเพิ่มเติมจากภาพถ่ายเก่าดู พบว่ามีพระมเหสีเทวีเพียง 2 ตำแหน่งนะครับที่สามารถทรงได้ คือ 1) พระราชินี -พระนางเธอ- จะทรงสะพักเป็นซึ่งมีไหมโลหะทอหรือปักแทรกในเนื้อผ้า 2) สนมเอก -เจ้าจอมมารดาเที่ยง (?)- ภาพที่พบทรงสะพักแพรพิมพ์ลาย (อย่าเชื่ออะไรผมมากนะครับ เพราะผมใช้ตำราแค่ 3 เล่มเอง แหะๆ)



อย่างที่ 4 แถมอีกนิดนึงสำหรับคนที่ต้องสอบเรื่องผู้ป่วยระบบประสาทเอาวันพฤหัสหน้า มุมพระโอษฐ์ของพระจอมเกล้าฯในภาพที่ 4 ตกมากแล้วนะครับ (น่าจะพอๆกับในภาพที่ 6 ได้) ไม่เหมือนตอนยังหนุ่มยังแน่นในภาพที่ 5 นะครับ เพราะฉะนั้นภาพนี้น่าจะฉายไว้หลังปี 2400 มาแล้วหลายปีอยู่นะครับ







จากข้อมูลทั้ง 4 ข้อที่ผมยก(เมฆ)มา ผมก็เลยขออนุญาตใช้วิชามั่ววิทยาเดาว่าสตรีสูงศักดิ์ปริศนาในภาพนี้น่าจะเป็นพระนางเธอฯ เหมือนที่คุณB ตอบเอาไว้แล้วล่ะครับ แหะๆ





ปล. เรียนถามสมาชิกท่านอื่นอีกนิดนึงครับ เพราะผมไม่ทราบว่านอกจากพระนางเธอฯแล้ว พระจอมเกล้าเคยฉายพระรูปคู่กับพระพระสนมคนอื่นมั้ยครับ ??

[CVT]

 ขออนุญาตออกความเห็นบุคคลในความเห็นที่ 7 ของอ.พิพัฒน์ จากสายตาผมว่าน่าจะเป็นพระองค์เดียวกันนะครับ ถ้าไม่ใช่พระองค์เดียวกันก็ต้องเป็นพี่น้องกันเพราะเหมือนกันมาก พระนางเจ้ารำเพยฯ มีน้องสาวที่เป็นเจ้าจอมอีกพระองค์คือ ม.จ.หญิงพรรณราย พระมารดาของกรมพระยานริศราฯ หรือว่าจะเป็น ม.จ.หญิงพรรณรายครับ
ขอนอกเรื่องนิด ไม่ทราบว่าผู้ทรงคุณวุฒิทั้งหลายมีภาพเก่าที่เกี่ยวกับเมืองตานีบ้างหรือไม่ครับ

[CVT]

ผมเห็นภาพนี้มีคำบรรยายว่าเป็นรัชกาลที่ 5 ทรงเสด็จศาลาการเปรียญเมืองตานี แต่ผมว่าตัวอาคารมันใหญ่เกินกว่าจะเป็นศาลาการเปรียญ และที่สำคัญโครงสร้างดูแข็งแรงมากน่าจะอยู่ได้เป็นร้อยปี แต่ปัจจุบันไม่เห็นร่องรอยของอาคารนี้เลย ผมจึงคิดเอาเองว่าคำบรรยายน่าจะผิด ไม่ทราบท่านใดมีข้อมูลชัดเจนบ้างครับ

[ติบอ]

 ที่จริง จะว่าไปถ้าให้พูดถึงคนที่หน้าเหมือน พระนางเธอ ผมกลับนึกถึงเจ้าจอมมารดาเที่ยงมากกว่า
พระพักตร์ทั้งสองพระองค์ มีหลายส่วนที่ละม้ายกันอยู่นะครับ ยิ่งเครื่องทรงที่ใช้หน้าตาคล้ายๆกันแล้ว
ครั้งหนึ่งที่เพื่อนส่งภาพถ่ายเก่ามาให้ดู ผมก็เผลอหลุดปากถามเขาไปว่า "สมเด็จรำเพยถ่ายกับใครเหรอ"

ผมถึงได้โดนล้อมาจนทุกวันนี้ ว่าเห็นสนมเป็นพระราชินิไปได้ แต่จะพูดก็พูดเถอะ
ขนาดแหม่มแอนนาเห็นทั้งหน้าทั้งตัว ได้ยินเสียงอีกตะหากยังเข้าใจว่าเจ้าจอมมารดาเที่ยงเป็นพระราชินีเลย
แล้วมีหรือ คนที่เห็นรูปถ่ายกระจิ๋วหลิวหน้าไม่ถึง 1 นิ้วอย่างผมจะเข้าใจผิดไมได้ล่ะครับ อิอิ


ปล. ลองอ่านเรื่องเจ้าจอมมารดาเที่ยงดูได้ครับ
 http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=4560&stissueid=2682&stcolcatid=2&stauthorid=13  

[pipat]

. ไม่รู้ช่วยได้ใหม ลองเปรียบเทียบดูอีกที เสียดายเจอมสมัยรัชกาลที่ 4 ไม่ค่อยถ่ายรูปไว้ เดี๋ยวจะค้นมาให้เทียบอีกชุด ต้องหานักวิเคราะห์โครงสร้างใบหน้า เขามีวิธีวัดระยะปาก จมูก ตา เทียบเป็นสัดส่วน อาจจะช่วยได้

[เทาชมพู]

. มือใหม่หัดตัดต่อภาพ  เพิ่งสำเร็จ  คลำอยู่เกือบชั่วโมง ช่วยเปรียบเทียบดูทีว่า สตรีในภาพกลาง น่าจะเป็นคนเดียวกันกับคนซ้ายหรือว่าคนขวา

[เทาชมพู]

พยายามขยายภาพสตรีปริศนา ด้วยฝีมือสมัครเล่นระดับติดลบ เน้นเส้นโครงสร้างของดวงหน้า  เพื่อดูรูปหน้า และรูปร่างตั้งแต่บ่าลงถึงแขน ดิฉันสังเกตที่คางเป็นหลัก   คางในรูปนี้เป็นคางมน เส้นคางตัดตรง ไม่ใช่คางแหลม คางแบบนี้เหมือนสตรีทางซ้ายในภาพ ที่ 23 มากกว่าคนขวาซึ่งคางแหลมกว่า โปรดดูโหนกแก้มประกอบอีกอย่างหนึ่งด้วย  เหมือนภาพทางซ้ายอีกเช่นกัน

[เทาชมพู]

. นี่คือภาพของสตรีคนขวา  ขยายเฉพาะดวงหน้าให้เห็นรูปหน้า จะเห็นว่าคางแหลมกว่าสตรีทางซ้าย

[pipat]

. อาศัยตาถั่วของช่างเขียน ผมเห็นว่า เป็น สามนางเลยทีเดียว พระนางนาฏราชเทวีนั้นพระศิริโฉมแลสง่าราศรีโดดเด่นโดยไม่ต้องวางท่า ในพระรูปนี้ทรงป่วยมาสักปีเศษแล้ว รูปกลางดูเสงี่ยมเจียมตัว และไม่มีพระธำมรงค์เลยสักน้อยหนึ่ง รูปขวาเจ้าจอมมารดาเที่ยง ผอมกว่ามาก สังเกตกระดูกตรงข้อมือโปนเห็นชัดเจน ส่วนรูป 24 นั้น ฝีมือหมักดองเป็นเลิศ ต้องพึ่งคุณหญิงหมออย่างเดียวจึงพิสูจน์ทราบได้ ......... 55555

[เทาชมพู]

. ขยายภาพนี้มาเทียบกันเรื่องรูปหน้า  สังเกตเส้นคางที่ตัดตรงกว่า

[เทาชมพู]

ลองเล่นกับรูปเสียจนโปรแกรม ACDSee ประท้วง error ไม่ยอมร่วมมือด้วยอีก
ดิฉันจึงหันมาทางบริบทของภาพแทน

สตรีปริศนาผู้นี้เป็นใครก็ตาม  มีข้อสังเกตคือ
๑) สามารถนั่งอยู่ระดับเดียวกับสมเด็จพระจอมเกล้าฯ ได้  ไม่ต้องนั่งอยู่บนพื้นต่ำกว่า  
๒) ถ่ายรูปคู่กับพระเจ้าแผ่นดินได้ ในลักษณะของครอบครัว ไม่ใช่เจ้าชีวิตกับบาทบริจาริกา
๓) ถ่ายรูปร่วมกับพระราชโอรสธิดาได้ ในระดับใกล้ชิดและบนที่นั่งเสมอกัน
๔) นั่งอยู่เหนือพระเจ้าลูกยาเธอองค์เล็กๆที่นั่งเรียงเป็นตับกันอยู่บนพื้น
๕) คำอธิบายภาษาฝรั่งเศส ระบุว่าเป็น la Reine  คือพระราชินี    และเด็กๆในภาพ ระบุว่าเป็นพระราชโอรสธิดาในพระมหากษัตริย์
๖)ฝรั่งเข้ามาในวัง  ทรงจัดให้ถ่ายพระบรมฉายาลักษณ์  มีหรือท่านจะไม่แนะนำกับฝรั่งว่าทรงฉายกับใคร  
ใครจะปล่อยให้ฝรั่งเดาเอาเอง จนกระทั่งมั่วซั่วเอาเองว่าเป็นควีน?
๗)พระองค์ท่านทรงทราบดีว่าภาพนี้จะแพร่ไปในยุโรป  ต้องทรงเลือกบุคคลสำคัญในราชสำนักมาถ่ายรูป  ให้เห็นกันจะๆ ไม่ใช่เลือกเจ้าจอมหม่อมห้ามท่านใดท่านหนึ่งมาจากบรรดาที่มีอยู่มากมายหลายสิบ

[เทาชมพู]

๘)พระราชโอรสธิดาเล็กๆนั้นมีอยู่ถึง ๙ พระองค์ ดูตัวไล่เลี่ยกันหมด  เพราะฉะนั้นก็ย่อมไม่ได้มาจากแม่เดียวกัน
อาจจะทรงมีแม่เดียวกันสักสองหรือสามพระองค์
แต่มีการจัดระเบียบเป็น ๒ กลุ่มในภาพ  คือผู้ที่นั่งระดับเสมอสมเด็จพระจอมเกล้าฯและผู้ที่นั่งระดับต่ำกว่า

๙) การจัดที่นั่งสูงต่ำในภาพ ไม่ได้ดูที่อาวุโสมากน้อยของเจ้านายน้อยๆเหล่านี้  
เพราะเจ้านายที่นั่งบนพื้น องค์ที่สองและสามจากขวา เป็นเด็กโตกว่าองค์ที่นั่งบนที่นั่งข้างบนนั่น แสดงว่าเป็นพี่

๑๐)ทำไมพี่นั่งต่ำกว่าน้อง  และยังเป็นพี่ชายด้วย  

๑๑)ถ้าเจ้านายที่นั่งข้างบนติดกับสมเด็จพระจอมเกล้าฯ เป็นพระราชธิดา ก็หมายความว่าน้องสาวนั่งสูงกว่าพี่
มันอาจเป็นได้ในกรณีหนึ่ง คือน้องสาวนั้นมีศักดิ์สูงกว่า  คือเป็นเจ้าฟ้า  ส่วนพี่เป็นพระองค์เจ้า

๑๒) เจ้านายน้อยๆมี ๒ พระองค์เท่านั้นที่สวมฉลองพระองค์ ดูแสดงยศศักดิ์สง่าผ่าเผย  องค์อื่นๆไม่มีเสื้อ

มีความแตกต่างอะไรกันระหว่างเจ้านายที่สวมฉลององค์กับเจ้านายที่ไม่ได้สวม   มันบ่งถึงอะไรที่แตกต่างหรือเปล่า
ไหนๆจะฉายรูปไปยุโรป   แม้ว่าอยู่ในโอกาสลำลองอย่างไรก็ตาม   ก็น่าจะแต่งพระองค์เหมือนกันได้ไม่ใช่หรือคะ

เอาไว้แค่นี้ก่อนค่ะ