คุยกันเรื่องรามเกียรติ์

[เทาชมพู]

. . มาตัดริบบิ้นเปิดกระทู้ให้คุณหมูน้อยฯ ตามเทียบเชิญของคุณพิพัฒน์ เรื่อง"รามเกียรติ์ศึกษา" เปิดกว้างสำหรับรามเกียรติ์ในแง่มุมหลากหลาย   โขน จิตรกรรม วรรณคดี  หรือแม้แต่ประวัติศาสตร์ ใครใคร่คุย คุย ค่ะ  จะเริ่มมุมไหนก็ได้ตามสบาย เชิญแวะอ่านกระทู้นี้เป็นพื้นฐาน   ปูทางเข้าสู่รามเกียรติ์ไปพลางๆ ก่อนที่คุณหมูน้อยฯจะเข้ามา  http://art.hcu.ac.th/khon/story.html

[เทาชมพู]

. มาปั่นกระทู้ไปพลางๆ ทราบหรือยังคะว่าพญายักษ์ชื่ออะไร บริเวณวัดพระแก้วที่ร่มรื่นด้วยต้นไม้ใหญ่  เดี๋ยวนี้ไม่มีแล้ว

[เทาชมพู]

. . ภาพถ่ายใกล้ เห็นชัดๆ คุณพิพัฒน์คงได้มาจากเรือนแพของมิศฟะรันซิส จิต  หลังแวะไปคุยเรื่องกล้องตัวใหม่กันสัก ๓ ชั่วโมง

[หมูน้อยในกะลา]

 คุณพิพัฒน์เฉลยมาว่าเป็น  สหัสะเดชะและทศกัณฐ์ ครับ

ในบรรดายักษ์ทั้งหลายในเรื่องรามเกียรติ์นี้ ผมชอบอยู่หลายตัวไม่ว่าจะเป็นกุมภกรรณเอย ภิเภกเอย แต่ที่ชอบอีกตัวก็คงไม่แคล้วคือทศกัณฐ์ แม้นว่าในเรื่องยักษ์ตนนี้นิสัยจะเกเรไปหน่อยก็ตาม แต่ดูแล้วเหมือนนิสัยก็เหมือนคนจริงๆที่สุดตนหนึ่งเหมือนกัน ผมเห็นทศกัณฐ์แล้วเหมือนมองเห็นภาพมนุษย์จริงๆที่มีอยู่ในสังคม

มองเห็นคนที่ บ้าอำนาจ โดยไม่คิดถึงผิดถูก มีเล่ห์เลี่ยม มีตัญหา มีความโลภอยากได้ไม่สิ้นสุด

บางครั้งทศกัณฐ์ก็ดูเก่งเหลือหลาย เหมาะสมโดยแท้ที่คู่ควรเป็นเจ้าแห่งยักษ์

หลายครั้งความเก่งไม่รู้หายไปไหนหมด โดนศัตรูแกล้ง โดนบังคับ สารพัด(อ่านแล้วให้สงสาร ดูไม่เหมือน ยักษ์ที่ผยองอยู่ในรูปด้านบนเอาเสียเลย)..... โดนแย่งผู้หญิง สู้ลิงไม่ได้ ก็ลอบมาลักเอาผู้หญิงกลับคืน โดยแปลงร่างเป็นปูลอบเข้ามา (ทำไม่ไม่แปลงร่างเป็นอะไรให้ยิ่งใหญ่กว่านั้นไม่ทราบ) ก็ถูกลิงจับได้จับทุบ จับถีบ ทึ้ง ถุยน้ำลายและฉี่รด หมดสภาพความเป็นพญายักษ์ เมื่อไม่ได้ก็ไปฟ้องฤาษี อาจารย์ตัวเองให้มาช่วยขอผู้หญิงคืนให้ตน

ครั้งหนึ่งถูกพาลีจับมัด ให้องคต(ซึ่งเกิดจากนางมณโฑกับพาลี พูดให้ชัดก็คือ ลูกที่เกิดจากสามีคนก่อนของ ภริยาทศกัณฐ์) ซึ่งยังเล็กอยู่ ลากต่างของเล่น  ก็ให้อับอายกลับไป(ที่จริงมีอีกหลายตอน แต่ตอนนี้ขอเล่าแค่นี้ก่อน รอให้ผู้อื่นมาเล่าบ้าง)
ตรงท้ายชื่อใคร มีขุนกระบี่คู่กายเป็นองคต ก็จะเห็นมีประโยคเล็กๆเล่าเท้าความแทรกอยู่ ซึ่งมาจากเหตุการณ์ตอนนี้แหละครับ

บางครั้งรู้สึกสมเพศที่ ทศกัณฐ์มักทำอะไร(ขออนุญาตใช้คำว่า)โง่ๆ... ไม่รู้จักคิด ไม่เหมาะสมกับความเป็นกษัตริย์ มองดูแล้วเหมือนเอา อำนาจไปยื่นให้กับคนโง่ รั้นและโลภ ก็ไม่ปาน

แต่ทั้งนี้เข้าใจว่าเพราะผู้แต่งต้องการสื่อถึงผู้อ่านให้เห็นภาพทศกัณฐ์อย่างนั้นเอง (ถ้าไม่ร้ายไม่เลยจะเป็นตัวร้ายได้อย่างไร)

แต่สุดท้ายผมก็อดสงสาร และเห็นใจทศกัณฐ์ไม่ได้ ในตอนที่ สั่งลาเมืองเมื่อรู้ว่าตนจะต้องตาย ตอนนี้ทศกัณฐ์ไม่ผิดกับ พระเอกในดวงใจก็ไม่ปาน ทั้งฉลาดมองการไกล(ฉลาดเอาตอนนี้) มีขัตติยมานะกษัตริย์  ความโหดร้ายที่มีมาแต่แรกไม่เหลือสักนิด ทั้งมีความอ่อนโยน( เอามากๆ) ทำเอาผู้อ่านน้ำตาซึม แทบไม่มีใครอยากให้ทศกัณฐ์ ตายไปจริงๆเลย (รายละเอียดค่อยรอ ท่านอื่นมาต่อ)

ตอนนี้เองเป็นเหตุผลว่าทำไมผมถึงชอบทศกัณฐ์ ไม่แพ้ ตัวละครอื่นๆ


ปล.ขอบพระคุณอาจารย์เทาชมพูที่เปิดกระทู้ให้ผมครับ
ปล.2 ผมเล่าโดยใช้ความทรงจำอันเลือนลาง ไม่ต่างจากคุณติบอ หากมีตรงไหนผิดพลาดไป ขอทุกท่านโปรดช่วยแก้ไขและบอกกล่าวด้วยครับ

[pipat]

 ผมเสนอทฤษฎีส่วนตัวเรื่องรามเกียรติ์ โดยได้แนวคิดมาจากลูกผม ตอนที่มัน 5 ขวบ
(ขออนุญาตหากินกะเด็กหน่อยนะครับ แหะ แหะ)
มันดูหนังเรื่องมัมมี่แล้วบอกว่าชอบมัมมี่
อ้าว...ผมงง ทำไมไม่ชอบพระเอก มันบอกพระเอกแหละ ผู้ร้าย มีอย่างที่ใหน สมบัติก็ไม่ใช่ของตัว
แย่งเขามาแล้วยังฆ่าเจ้าของเสียอีก มันจะเป็นมัมมี่ แต่จะไม่แพ้พวกพระเอก

เรื่องของเรื่องคือ มองกันคนละมุมครับ

เรื่องรามเกียรติ์นี่ มันก็ชอบทศกัณฐ์เป็นอันดับ 2 อันดับ 1 คือกุมภกรรณ เพราะชอบหอกโมขศักดิ์
เอาละซี ในเมื่อมีคนชอบผู้ร้ายได้ ทำไมผมจะเกลียดพระเอกมั่งไม่ได้
พระรามนี่ตัวดีเลยแหละ ดีแบบไม่ดีครับ
เมียรักเป็นยอดหญิง พี่แกสั่งฆ่าเฉยเลย ตอนแรกก็ระแวงก่อน จนสีดาต้องลุยไฟ คนเล่าต้องเป็นผู้ชายแหงมเลย
พอเจอเรื่องนางยักษ์อดูร ทีนี้สั่งฆ่าเลย มาตอนหลัง กะอีเด็กสองคน ถึงกับส่งทหารเอกเข้าทำร้าย โหดพอดู 55555
นี่รามเกียรติ์ฉบับรามไม่เกียรติ์นะครับ

ขออนุญาตมองวรรณกรรมนี้ ในแง่นิยาย ไม่ใช่พิธีกรรม
เป็นการตีความระดับอนุบาลของผม ซึ่งทำให้อ่านพระราชนิพนธ์ตอนจบเรื่อง ได้อีกมุมหนึ่ง

การมองสาระผ่านบุคคลิกภาพของตัวละครนั้น นัยว่าเพื่อเพิ่มมิติในการรับรู้ ไม่ทราบว่าครูไหวจะเอ็ดเอาใหมนี่

[เทาชมพู]

 หน้าแตก  ภาพในรูปที่ ๒ เป็นวัดแจ้งค่ะ ไม่ใช่วัดพระแก้ว ผู้เชี่ยวชาญหลังไมค์มาบอก
*******************
คุณหมูน้อยฯกับดิฉันยืนอยู่ฝั่งเดียวกัน    อ่านเรื่องรามเกียรติ์แล้วฮีโร่คือทศกัณฐ์   ไม่ยักใช่พระราม
ชอบทศกัณฐ์ค่ะ  เป็นตัวละครที่มีชีวิตจิตใจ  มีดีมีไม่ดี  จุดอ่อนจุดแข็ง  มีความน่าสมเพชและความสง่างามในตัว พร้อมไปหมด  อ่านแล้วมีชีวิตชีวา
ยักษ์ทางลงกา มีชีวิตชีวาหมดทุกตัว  ก้าวออกมาจากละคร หายใจได้มีเลือดเนื้อเห็นตัวตนชัด
ส่วนพระรามนั้นดูไม่มีชีวิตจิตใจเท่าไร    บางตอนน่ารำคาญเสียด้วยซ้ำ  ไม่มีเสน่ห์เล้ย   ถ้าเป็นนางสีดาละก็ไม่กลับหรอก อยู่ลงกาน่ะแหละ

[CrazyHOrse]

 อวตารของพระวิษณุปางนี้เขาว่าเป็น the Perfect Human ครับ

ไม่รู้ว่าเป็นสาเหตุที่ทำให้ดูแข็งๆไม่มีชีวิตจิตใจหรือไม่?

เพราะในรามเกียรติ์ ทั้งลิงทั้งยักษ์ คึกคักกันทุกตัวตน จะมีก็แต่มนุษย์อย่างพระรามพระลักษมณ์นี่แหละที่เป็นอย่างนี้

ผมกลับชอบอวตารเป็นพระกฤษณะ ในมหาภารตะมากกว่า สนุกสนานได้อารมณ์มากกว่าเยอะเลยครับ

[หมูน้อยในกะลา]

 จะว่าพระรามดูเป็นมนุษย์ ดูไม่มีอารมณ์ ชีวิตจิตใจ ดูแข็งๆ ก็ไม่ได้ที่เดียวนักครับคุณม้าคลั่ง  

ในฉบับของไทยยุคธนบุรีและรัตนโกสินทร์ นั้น มีหลากหลายลักษณะซึ่งธรรมให้เห็นว่าพระรามก็เป็นอวตารของพระนารายณ์ ที่มีนิสัยเหมือนมนุษย์ทั่วไปอยู่ไม่น้อย (นับประสาอะไร เพราะเทพบนสวรรค์นั้นยังมีโกรธมีเกลียดมีชอบ...โกรธ ก็สาป....ชอบก็ให้พร..ประทานโน่นนี่ให้)

ดูตอนพระรามพร่ำพรรณนาถึงสีดาตอนนางหายไปคราวแรกๆ ร้องให้จะเป็นจะตาย สลบแล้วสลบอีก บางครั้งก็ไร้เหตุผลใช้อารมณ์มากกว่าวิจารณญาณ เช่นตอนสั่งประหาร สีดา ฯลฯ ดูมีหลากหลายอารมณ์ เหมือนกันนะ

แต่ผมว่าพระรามมีบทบาทน้อยและไม่เด่นเท่าหนุมาน (ผมว่าเรื่องนี้มีหนุมานเป็นพระเอก??) งานแทบทุกอย่างสำเร็จได้ด้วยหนุมาน และเหล่าอาสาวานร

พูดก็พูดเถอะขอนินทาพระรามสักนิดเถอะครับ  (เฉพาะในเนื้อเรื่องนี้) พระรามเป็นใหญ่ก็จริง แต่ไม่ค่อยรู้อะไรสักเท่าไหร่เลย ไหวพริบมีไม่เท่าที่ควร เดินป่าไปทางไหนอย่างไร  ตั้งค่ายตรงไหน จองถนนยังไง แก้พิษอาวุธอย่างไร แม้แต่ฆ่าศัตรูอย่างไร ก็ล้วนเป็นเพราะคำแนะนำของ ลูกน้องที่แสนจะภักดีท้งนั้น
แต่แม้นบางที่ ลูกน้องแนะนำให้ ไม่พอใจก็ไม่ทำอีก แล้วในที่สุดก็ต้องมาตามแก้ หรือให้คนอื่นแก้ให้ภายหลัง(เรียกได้ว่าเดือดร้อนเขาไปทั่วว่างั้นเถอะ)

ปล.ตรงนี้ เป็นความเห็นของผมเองครับ ไม่มีแหล่งอ้างอิงเป็นความเห็นนักวิชาการใดๆ

[กุรุกุลา]

 อืมม ให้ความเห็นกันน่าสนุกสนาน สำหรับตัวผมถ้าดูโขนแล้ว ความสง่างามของพระรามเป็นเรื่องละเอียดอ่อนที่ต้องใช้ประสบการณ์ในการชมสูงทีเดียวจึงจะได้รส ส่วนผมเองยังตาไม่ถึง บทบาทของพระรามสำหรับตัวผมยังออกจะไร้ชีวิตจิตใจและแห้งแล้ง อาจเป็นเพราะความต้องการเทิดทูนความเป็นเทพเจ้าก็เป็นได้ ขณะที่ยักษ์อื่นๆไม่มีลักษณะเหล่านี้ จึงเต็มไปด้วยสีสันและท่วงท่าที่โลดโผน

ผมเองก็รักทศกัณฐ์เช่นกัน เป็นตัวละครที่มีความเป็นคนมากที่สุดเลยก็ว่าได้

[หมูน้อยในกะลา]

 ผมว่าผู้แต่งคงประสงค์จะให้พระรามอยู่ในลักษณะผู้เป็นเจ้าเหนือชีวิต ไม่ว่าผิดถูกอย่างไร ก็ให้ทางข้าราชบริพาร น้อมรับไว้โดยไม่มีข้อโต้แย้งเพื่อแสดงถึงการที่จะต้องเทิดทูน ศรัทธาและเชื่อฟังอย่างมาก ต่อกษัตริย์ หรือต่อพระรามนั่นเอง

ที่น่าสังเกตุก็คือ พระรามมีมเหสีเพียงพระองค์เดียวคือนางสีดา ต่างจากกษัตริย์องค์อื่น เช่น พญากากาศ(พาลี) ทศกัณฐ์ ฯลฯ
ทั้งที่สมัยนั้นนิยมให้ตัวเอกมีภริยาหลายคน เพื่อแสดงถึงความเป็นเจ้าเสน่ห์และมีอำนาจ แต่นั่นน่าจะมีความหมายเป็น นัย อย่างอื่นนอกจากแต่งเพื่อใช้ประโลมใจเช่นวรรณคดีเรื่องอื่น

ด้วยเหตุนี้ การเป็นคนเจ้าชู้และเจ้าเสน่ห์จึงตกเป็นภาระ (ที่น่ายินดี) แก่หนุมานแทน

ใครบอกได้บ้าง? ว่าหนุมานมีภริยา(ทั้งถาวรและชั่วคราว) กี่คน...

[เทาชมพู]

 ทศกัณฐ์ มีคุณสมบัติบางอย่างคล้ายพระเอกในโศกนาฏกรรมของกรีก  คือเป็นตัวละครยิ่งใหญ่โดยชาติกำเนิดและความสามารถ  
แต่มีจุดอ่อนอย่างหนึ่งในนิสัย  เรียกว่า tragic flaw ที่นำไปสู่จุดจบของตัวเอง

ในที่นี้จุดอ่อนของทศกัณฐ์น่าจะเป็นความเจ้าชู้  ไม่เลือกลูกใครเมียใคร   สักแต่ว่าเห็นคนสวยถูกใจแล้วต้องเอามาครองให้ได้
จนกระทั่งกลายเป็นสาเหตุใหญ่  พาเอาญาติพี่น้องมาตายกันเสียเกือบหมดเผ่าพันธุ์

พระรามของไทยมีเมียเดียว ไม่เจ้าชู้ก็จริง แต่ดูจะรักใครไม่เป็น   แค่สงสัยว่าเมียปันใจให้ยักษ์ที่ตายไปแล้วก็สั่งประหารซะง่ายๆ   เรื่องลุยไฟแทบตายเพื่อพิสูจน์ความบริสุทธิ์เป็นอันว่าไม่เอามาคำนึงถึง
 
ส่วนทศกัณฐ์เมื่อรู้ว่านางมณโฑเมียหลวงถูกหลอก เสียท่าหนุมานไปแล้ว  ก็กลับปลอบใจ แล้วไม่ได้รังเกียจเดียดฉันท์อะไรสักนิด   คำเดียวก็ไม่ต่อว่า
ก่อนหน้านี้นางตกไปเป็นเมียพาลี ก็ไม่ได้รังเกียจ  ยังรักจริงเหมือนเดิม   ดิ้นรนหาทางเอากลับมาเชิดชูเป็นมเหสีเอกจนได้
นี่สิลูกผู้ชายใจถึงตัวจริงกระทิงแดง

จบแค่นี้ค่ะ  ไม่อยากเขียนถึงทศกัณฐ์ต่อไปอีก  เดี๋ยวอดรนทนไม่ได้จะแต่งเรื่องให้ยักษ์เป็นพระเอกเสียหรอก

[เทาชมพู]

 หนุมานมีภรรยาจนมีลูกด้วยกัน ๒ คนคือนางเบญกายกับนางสุพรรณมัจฉา
ส่วนที่ได้ชั่วครั้งชั่วคราว ไม่มีพันธะผูกพันกัน แบบ one -night stand มีอีกสองหรือสามคน  
ได้เพราะหลอกเขา ๑ คน  ได้เป็นของกำนัลอีก ๑  นับเป็นภรรยาหรือเปล่าก็ไม่ทราบ
รวมๆแล้วนับไม่ถูกค่ะ
ชวดรางวัลจากคุณหมูน้อยแน่ๆ

[หมูน้อยในกะลา]

 เดี๋ยวก็คงมีคนเข้ามาตอบให้ถูกจนได้ละครับอาจารย์ (ดังนั้นยังไม่เฉลยล่ะนะครับ รอให้ท่านอื่นๆมีส่วนร่วมกันก่อน)

เป็นไปได้ไหมว่า ที่ผู้แต่งไม่ได้ให้พระรามมีเมียหลายคนก็เนื่องมาจากว่าพระรามเป็นอวตารของพระนารายณ์ มีชายาคือพระลักษมี ซึ่งเป็นที่เคารพด้วยกันทั้งคู่ สีดาก็คือภาคหนึ่งของพระลักษมี

หากแต่งให้ ในโลกมนุษย์ พระรามมีภริยาคนอื่นอีก ก็ไม่แคล้วเป็นการเปลี่ยนความเชื่อ ดั้งเดิมที่ว่าพระนารายณ์มีชายาองค์เดียวไป   อาจถึงขั้นที่ว่าผู้คนในยุคต่อๆ “อิน” เรื่องมากไปก็กลับมาก็ไปเชิดชู ภรรยาอีกคนของพระนารายณ์ไปด้วย ที่นี่ก็กลายเป็นเรื่องใหญ่เลย  คิดสภาพ ว่าจิตรกรยุคหลังๆจะวาดภาพพระนารายณ์ประทับตรงกลางระหว่างบรรดาชายา แล้วมีพระลักษมีประทับ หน้ามุ้ย อยู่ข้างพระวรกาย

เรื่องทศกัณฐ์ นั้นขออีกหน่อยเถอะครับ ทศกัณฐ์นั้นน่าสงสารนัก  สมัยอยู่บนสวรรค์ก็เป็น (ขออนุญาตใช้คำว่า) ขี้ข้า ..เทวดามีหน้าที่ล้างเท้าให้เทวดา ให้ถูกแกล้งเป็นประจำถูกดึงผมเล่นจนหัวเถิก หัวล้าน ชอบสาวไหน ก็ไม่มีใครสนใจ  น่าสงสารเป็นที่สุด  และนี่คงเป็นเหตุให้พระเดชพระคุณท่าน พอมาเกิดใหม่มาแถมยังมีอำนาจอยู่ในมือ ก็เลยออกอาการเก็บกดนะครับผมว่า  สั่งโน่น สั่งนี่ ไม่ทันใจก็ลงโทษ หรือไม่ก็ทำเองซะเลย  เมื่ออยู่บนสวรรค์ไม่มีใครมองอยู่ บนโลก พ่อเลยฟาดให้เรียบเจอใครถูกใจ ก็ คว้ามาทำภรรยา เสียหมด  ไม่เว้นว่าจะเป็นยักษ์ มนุษย์  บ้างครั้งนึกพิเรนๆ แปลงร่างเป็น สัตว์ ไปสมสู่กับสัตว์ก็มี (นึกถึงเรื่องนางนาคี ไปเกลือกกลั้วกับงูดิน แต่จำไม่ได้ว่าเรื่องอะไร ตอนไหน ใช่เรื่องที่ตัวเอกไปแฝงกายอยู่ในร่างคางคกไหมนี่ ? ) และด้วยความเจ้าชู้ของทศกัณฐ์ก็ทำให้ตัวเองต้องพบจุดจบในตอนสุดท้ายนั้นเอง


อย่างนี้ นี่เอง เขาถึงว่ากันว่า “ เจ้าชู้ยักษ์ “!!

[พุดซ้อน]

 ชอบกระทู้นี้จังค่ะ ทั้งสนุกและได้ความรู้ แต่คงจะร่วมแสดงความคิดเห็นไม่ได้ค่ะ เพราะยังอ่านไม่จบเลย แล้วจะแวะมาฟัง (หรือ่านกันนะ) อีกนะคะ

[pipat]

กระบี่ธุช ของแท้และแน่นอน อยู่ที่พระเมรุมาศพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ 2410 ขยายประมาณ 500 เท่าจึงจะเห็น เซียนรามเกียรติ์มาตีความกันหน่อย แปลว่าอะไร ท่านเป็นหนุมาน หรือหนุมานเป็นบริวารท่าน