เจ้าจอมเพิ่ม กวีหญิงแห่งราชสำนัก

[เทาชมพู]

ขอต้อนรับทุกท่านค่ะ  เชิญลงนั่งเหยียดแข้งเหยียดขาตามสบาย  นั่งพับเพียบนานๆจะเมื่อย
***************
ต่อจาก ค.ห. ๔
ทุกครั้งที่หยุดประทับพักผ่อนระหว่างเสด็จประพาส    พระเจ้าอยู่หัวก็จะทรงพระราชนิพนธ์บทกวีประเภทต่างๆ   กาพย์กลอนโคลงฉันท์ลงในกระดาษแผ่นเล็กๆ   พระราชทานไปที่เจ้าจอมเพิ่ม
เพื่อให้ถวายบทกวีตอบกลับมาทันที

เจ้าจอมเพิ่มก็ได้เขียนถวายด้วยปฏิภาณ   ตอบกลับมาเป็นที่พอพระราชหฤทัย

ขอยกมาดังนี้ค่ะ

พระราชนิพนธ์
คำในนิราศล้วน....................นวลชิน
ดังจะฟลายอิ้งอิน..................ฟากฟ้า
น๊อตเชมไปเกรงฉิน...............วางเฉิบ
ตูเปอเซ็นค้นคว้า..................เล่ห์เพี้ยงอรฟุน

คำฟลายกลายอ่านอ้าง..........ฟอลาย
ลืมประโยคปอปลาย.............ปลอกปลิ้น
ครูเอยอย่าลืมหลาย..............คำควบ กันนอ
เสียงออกพร้อมกันสิ้น...........เช่นใช้ปอปลาย

พระราชนิพนธ์สองบทนี้ทรงใช้คำอังกฤษแกมไทย  น่าจะเป็นเชิงหยอกเย้าคุณจอมเพิ่ม  
ทรงท้วงการออกเสียงคำ "ฟลาย" ว่าออกเป็น "ฟอลาย"  แสดงว่าเมื่อก่อนนี้คนไทยลิ้นแข็ง  (อาจจะเพราะคราบหมากจับ)  ออกเสียงภาษาอังกฤษที่เป็นตัวกล้ำไม่ถนัด

[เทาชมพู]

 เจ้าจอมเพิ่มก็เขียนตอบกลับไปด้วยปฏิภาณกวี

น้อมเกล้ารับฝากไท้..................ตั้งจิต ยลแฮ
พระนิพนธ์เต็มพิศ............................แน่แท้
ไทยแกมกับอังกฤษ.........................แลมืด
ครูก็คงกล่าวแก้................................ดังข้าฝ่าละออง

ไปเรียนวันพรุ่งนี้..............................ดำริ ไว่นอ
เคยท่านมาบ่มี................................พลาดพลั้ง
จักส่งพระราชนิ................................พนธ์ก่อน กล่าวแฮ
ครูอ่านคงปลื้มทั้ง............................โปรดเกล้าฯ เข้าใจ

วันรุ่งขึ้น  เจ้าจอมเพิ่มได้เชิญพระราชนิพนธ์ไปให้อาจารย์  ให้ท่านทราบเรื่องทรงแก้การออกเสียงฟลาย ว่าไม่ใช่ "ฟอลาย"  
เวลาบ่ายก็กลับจากเรียนตามเคย

เจ้าจอมเพิ่มเป็นที่โปรดปรานมาก   จนเมื่อทรงพระกรุณาตรวจและทรงสอนการแต่งลิลิต    ได้พระราชทานโคลงพระราชนิพนธ์มาอีก  เป็นกาพย์ห่อโคลงชมความงามของเจ้าจอมเพิ่ม

โฉมเฉิดเลิศลักษณ์ล้ำ.................ควรชม
ดุจเทพประสาทสม.............................เสกให้
มารยาทแยบคายคม...........................ควรเสน่ห์ ถนอมแฮ
กลั้วกลิ่นเสาวคนธ์ไล้..........................เฟื่องฟุ้งวรองค์

  โฉมเฉิดเลิศลักษณ์ล้ำ.....................งามคมขำควรเชยชม
ดุจเทพประสาทสม.............................รมย์กลิ่นรื่นชื่นชูใจ

[เทาชมพู]

คุณจอมเพิ่มเป็นคนดีและฉลาด  คือเมื่อได้รับพระกรุณามากขนาดนี้แล้วก็ไม่ได้เห่อเหิม    รู้จักประมาณตน      
ท่านเขียนถวายตอบไปอย่างเจียมตัว ด้วยลีลาโคลงที่สละสลวยและถูกต้องตามฉันทลักษณ์  ว่า

นอบนบเคารพไท้..............ทูลฉลอง
ดุจเทพเสกเติมปอง..................โปรดเกล้า
ควรข้าพระบาทรอง...................ละอองบาท
บ่ใช่ควรคู่เคล้า........................ทราบแท้แน่ใจ
   
น้อมเกล้าทูลแด่ไท้...................ดุจเสกไซร้เกินเจตนา
ควรรองพระบาทา.....................หาใช่คู่ภูวไนย

ทำให้เป็นที่โปรดปรานยิ่งขึ้นอีก    ถึงขั้นได้รับพระราชทานตุ้มหูระย้าเพชร รูปดอกลำดวนฝังเพชร  

คุณจอมเพิ่มนอกจากงามแล้วยังแต่งตัวเก่ง  สวยสะดุดตา  จึงทรงชมโฉมเมื่อสวมเครื่องแต่งกายสวยสดงดงาม  เป็นที่ถูกพระราชหฤทัย

แพรต่วนดวงดอกเจ้า............จีบผจง
เข็มขัดรัดเอวองค์........................เพริศพริ้ง
สอดสีทับทิมทรง.........................สรพัก  แม่เฮย
แหวนสอดนิ้วตุ้งติ้ง.......................เพชรพร้อยกุณฑล

แพรต่วนเจ้าจีบผจง.....................สไบทรงสีงามจริง
แหวนน้อยห้อยตุ้งติ้ง....................พริ้งเพริศแพร้วแก้วกุณฑล

[โพธิ์ประทับช้าง]

สวัสดีครับคุณเทาชมพูและทุกท่าน
ขอบคุณมากสำหรับเรื่องเจ้าจอมเพิ่ม
แวะมาทักทาย และขอความรู้ด้วยคนครับ

[เทาชมพู]

เพิ่งเห็นนี่แหละ   ดาวเทียม เผยแพร่ความรู้สู่ทั่วโลก  ของคู่กายแต่เดิม   ถูกทีมงานยึดไปซะแล้ว   ส่งลิงดำมาแทน   มันจะเผยแพร่ได้ไวกว่ามั้ยเนี่ย

[เทาชมพู]

 อ้าว  วันนี้กลายเป็นวีนัสมาเผยแพร่ความงามแทน
*******************
เจ้าจอมเพิ่ม ท่านเป็นปฏิภาณกวีจริงๆ   ไหวพริบดีมาก   นอกจากนี้ยังรู้จักวางตัวน่าเอ็นดู ไม่มีจริตจะก้านสะบัดสะบิ้ง  
เมื่อทรงชมมาว่าแต่งตัวสวย  ท่านก็ยอมรับตรงๆว่าตั้งใจแต่งเพื่อให้ทรงทอดพระเนตร  บัดนี้ก็สมใจแล้วที่ทอดพระเนตรทั่วตัว
นอกจากนี้ เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ ทรงชมโฉมท่าน  ท่านก็ชมพระโฉมกลับไป
แปลง่ายๆอย่างชาวบ้านว่า ถ้ายอมาก็ยอกลับ

ทรงทอดพระเนตรถ้วน...................บังคม บาทเฮย
โปรดเกศเจตนาสม.............................จิตแท้
ค่อยเคยลอบผลชม.............................ทรงเครื่อง ต้นนอ
โฉมพระเฉิดเลิศแท้............................ทั่วด้าวใดเทียม

ทรงพิศทั่วกราบบังคม.........................ตั้งจิตสมเจตนา
ทรงเครื่องต้นผลราชา..........................หาหมดด้าวท้าวใดเทียม

พระเจ้าอยู่หัวคงจะพอพระราชหฤทัยมาก  จึงพระราชทานโคลงมาอีกบท
คราวนี้นอกจากชมโฉมเจ้าจอมเพิ่มเหมือนเดิมแล้ว   ทรงเย้าแหย่ถึงตุ้มหูพระราชทานว่าไม่เห็นสวมให้ทอดพระเนตร
คงไปลืมทิ้งไว้ที่ไหนเสียแล้ว  
ทำนองว่า  ของฉันให้แท้ๆ ทำไมเธอจึงลืมทิ้งเหมือนไม่แยแส

แพรต่วนดงดอกเจ้า........................จีบกราย
แพรต่วนทับทิมฉาย...........................เฉิดช้อย
งามสุดเสมอราย................................กาพย์ห่อ โคลงนา
ขาดแต่ตุ้มหูน้อย................................หนึ่งน้อง นางลืม

[เทาชมพู]

 กลายเป็นดาวเทียมอีกแล้ว...
*******************
ถ้าหากว่าเป็นคนที่ไม่มีปฏิภาณ ก็คงเหงื่อแตก  ว่าฉันทำสิ่งที่ไม่ต้องพระราชประสงค์เสียแล้ว
มีอย่างหรือ  ตุ้มหูพระราชทานแท้ๆ  เป็นของสำคัญ  มีแต่ใครต่อใครอยากได้แต่ไม่มีโอกาสได้
ควรจะใส่ไว้ตลอดเวลา หรืออย่างน้อยเข้าเฝ้าก็ต้องใส่  กลับไม่ใส่
ให้ท่านจับได้ว่าทำเหมือนไม่ใส่ใจ  ไม่เห็นความสำคัญของสิ่งที่ท่านพระราชทาน
จะแก้ตัวยังไงล่ะนี่ถึงจะไม่กริ้ว

คุณจอมเพิ่มแก้ตัวหลุดได้อย่างสวยงามค่ะ

เครื่องประดับบ่ได้...................ฝังใจ
จิตจ่อจอมไผท.............................ค่ำเช้า
ยกเสียแต่หลับไป.........................ตื่นนึก คะนึงนา
ลืมพระบาทขาดเฝ้า......................จักเศร้าเสียใจ

ท่านตอบว่าท่านใจจดใจจ่อนึกถึงพระเจ้าอยู่หัวมากกว่าไปจดจ่อกับของมีค่า  
คิดถึงแต่พระเจ้าอยู่หัวตลอดเวลาที่ตื่น   จะเว้นก็แต่ในยามหลับเท่านั้น
ลืมตุ้มหูลืมได้  แต่ลืมเข้าเฝ้าลืมไม่ได้  ถ้าขาดไปก็จะเศร้าเสียใจมาก

คำตอบนี้เป็นที่พอพระราชหฤทัยมากน้อยแค่ไหน  ติดตามอ่านได้ในโคลงพระราชทาน

พรุ่งนี้จะมาต่อให้   ของดีต้องรออ่านค่ะ

[เทาชมพู]

 มาต่อจากเมื่อวาน
ความโปรดปรานเจ้าจอมเพิ่มมีมากแค่ไหน เห็นได้จากบทพระราชนิพนธ์ที่พระราชทาน  ต่อไปนี้

เป็นโคลงดั้นบาทกุญชร  ไม่ใช่โคลงสี่สุภาพค่ะ

แสนรักสุดรักเพี้ยง..............ชีวี แม่เฮย
เปรียบดังแววนัยนา.............พี่อ้าง
แม้จากสักราตรี..................ตรอมเทวษ
แม้ว่าเริดนุชร้าง.................สุดปราณ

อ้าดวงกมเลศผู้..................เพ็ญลักษณ์
โฉมแม่งามสคราญ.............ยิ่งผู้
ดวงจันทร์ดุจวงพักตร์..........วรนุช เสมอฤๅ
โฉมแม่ชื่นจิตชู้..................ช่ำแด

พรุ่งนี้จะมาต่ออีก ๒ บท

[เทาชมพู]

 งามเนตรเนตรน้องดุจ.............คมศร
ยามเมื่อเหลือบเล็งแล............สบต้อง
คมกริบดั่งศรรอน...................ราญจิต พี่ฤๅ
เพียงจะเผยโอษฐ์พร้อง..........พร่ำชม

งามปรางสมรมิตรแม้น.............ปรางทอง
อวลกลิ่นอรอบรมย์..................รื่นเร้า
งามโอษฐ์เมื่อยามฉลอง...........เฉลยกล่าว
งามเกศนุชกวดเกล้า................กีดกัน

หลังจากพระราชทานโคลงดั้นบาทกุญชร  แสดงความรักและคำชมโฉมแล้ว   คุณจอมเพิ่มก็ถวายโคลงดั้นบาทกุญชรฝีมือของท่าน กลับเช่นกัน

อ้าอรพระร่มเกล้า....................เช้าเย็น
เสน่ห์ดุจดวงจิต......................ค่อยน้อย
พระฤๅจะทรงเห็น...................ความสวาท
บ่แต่งเท็จกล่าวถ้อย................สัจจัง

แม้ทรงลืมพักตร์ข้า.................ขาดเด็ด
ม้วยจะเสี่ยงสัตย์หวัง...............ภพโพ้น
จ่อจิตคิดสำเร็จ.......................สมนึก
รองพระบาทชาติโน้น...............นิรันดร์

นอกจากแสดงความภักดีแล้ว  คุณจอมเพิ่มก็ยอพระโฉมอย่างเทิดทูนยิ่งกว่าที่พระราชทาน
และยังบอกอีกว่า ไม่ขอเหลียวแลชายทั้งโลก  เพราะยังไงก็เทียบพระองค์ท่านไม่ได้
เพียงได้ยินพระราชดำรัสก็จับใจ

แสดงว่าคุณจอมเพิ่ม มีคารมคมคายสมเป็นกวีทีเดียว  เข้าใจยอพระเกียรติถูกกาลเทศะเสียด้วย
ไม่มีบทไหนเลยที่แสดงความเห่อเหิมในตัวเอง

งามโฉมงามเกียรติเจ้า..............จอมภพ
เลิศบุรุษดุจสรร........................แต่งพร้อง
น่ารักจักใคร่ซบ........................เบื้องบาท
ชายหมดโลกไป่ต้อง.................นิยม

แม้รูปทองล่องฟ้า......................มาสมัคร
ข้าบาทบ่หวังชม.......................ใช่แสร้ง
แน่จิตคิดทรงลักษณ์..................เลิศกว่า
ยินพระดำรัสแจ้ง.......................จับใจ

[vespa]

 อยากชมโฉม เจ้าจอมเพิ่ม เสียแล้วสิคะ

[B]

 คงจะไม่เป็นการมิบังควรใช่ไหมคะ ถ้าหนูจะบอกว่าคนสมัยก่อน แสดงอารมณ์รักได้ละเมียดละไมจังเลยนะคะ อาจารย์

[ติบอ]

เปิดเทอมแล้ว กว่าจะหาเวลาว่างได้มากพอมาไล่อ่านกระทู้ที่อยากอ่านทัน ทำเอาผมเหนื่อยน่าดูเลยครับ
เดี๋ยวว่างเมื่อไหร่ คงได้ไปไล่อ่านกระทู้เรือพระราชพิธีเหมือนที่ได้นั่งไล่อ่านกระทู้นี้จน "อิน" กับเจ้าจอมเพิ่มไปเลย

ขออนุญาตนั่งเอกเขนกบนเสื่อคอยฟังเรื่องราวของ อ.เทาชมพู ต่อนะครับ แต่เห็นทีวันนี้ทั้งชาและกาแฟจะไม่ไหวแล้ว
อาจจะต้องแวบไปดื่มเอา "เครื่องดื่มชูกำลัง" ซักขวดสองขวดแทนแล้วล่ะครับ แหะๆ

[เทาชมพู]

 อย่าเผลอกินเกินสองขวดต่อวันนะคะ คุณติบอ
****************
ครั้งหนึ่ง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ จะเสด็จทอดพระเนตรการคล้องช้างกลางแปลง   ในแหล่งข้อมูลไม่ได้บอก พ.ศ. ไว้ เลยไม่ทราบว่าครั้งไหน
เจ้าจอมเพิ่มเข้าเฝ้าในพระบรมมหาราชวัง  จึงได้รับพระราชทานโคลง

ยามค่ำนุชนาฏน้อง...................กรายกร มาแฮ
งามปลั่งดั่งอัปสร......................สู่หล้า
จรุงกลิ่นขจายขจร.....................หอมชื่น
งามเนตรงามนวลหน้า................แนงน้อยคมขำ

โคลงของคุณจอมเพิ่มที่ถวายตอบไป  ก็ชมความงามแบบ ทันๆกัน รู้พระราชหฤทัย

ยลไท้ไป่เสื่อมสิ้น.....................สิ่งงาม
จ่อจิตติดเนตรงาม.....................พิศไท้
ดุจเทพทวีความ.......................เสริมสวาท
เสน่ห์หวังฝังไว้........................เฉิดแท้แลเพลิน

ขอแวะแยกซอยไปหน่อยนะคะ   พิมพ์มาถึงตอนนี้นึกถึงคำบอกเล่าของคุณยายเนื่อง ม.ล.เนื่อง นิลรัตน  
ท่านเป็นนางข้าหลวงวังพระวิมาดาฯ  เคยเห็นสมเด็จหญิงน้อย  เจ้าฟ้านิภานภดล กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี   ว่าทรงงามมาก
พระเนตรงามถอดแบบมาจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ

[เทาชมพู]

 พระราชนิพนธ์ที่พระราชทานตอบมา คือจะเสด็จไปคล้องช้างที่อยุธยา
แต่พระราชพิธีนี้ห้ามผู้หญิงมีความรู้เข้าไปข้องแวะ  ถือว่าวิชาจะเสื่อม     จึงไม่ทรงชวนคุณจอมไปด้วย

จะไปจับช้างที่....................กรุงทวาร์ วดีแฮ
หญิงรอบรู้อักขรา.................บอกห้าม
ไปเห็นเสื่อมวิชา.................ลืมหมด
คิดจะชวนก็คร้าม.................แต่เจ้าจักลืม

เรื่องถือกันนี้ถือจริงหรือเปล่าก็ไม่รู้    ดิฉันเดาว่าอาจจะทรงเย้าเล่น  คุณจอมเพิ่มก็รู้    
จึงตอบตัดพ้อไปอย่างมีจริตแง่งอน ผิดจากคราวก่อนๆ

พระราชดำรัสคร้าม................ลืมความ รู้แฮ
โปรดเกศเหตุควรถาม............ก่อนไซร้
ดุจหน่ายมิให้ตาม..................พระเสด็จ
เพราะอักษรลืมได้.................เพื่อให้เนาวัง

เป็นธรรมดาที่ว่าพอฝ่ายหญิงงอนขึ้นมา   ฝ่ายชายก็โอ๋ เอาใจ

จักไปใช่แกล้งหน่าย..............แหนงหนี
นึกอยู่ทุกราตรี......................ห่วงเจ้า
แม้จากจักไม่มี......................ที่ตัก เตือนเฮย
รักจักอยู่แต่เช้า.....................ค่ำแล้วเป็นตาย

[เทาชมพู]

 ขึ้นชื่อว่าผู้หญิง ถึงไม่มีใครสอนก็ตัดพ้อเป็นโดยธรรมชาติอยู่แล้ว    ยิ่งคุณจอมเป็นคนมีปฏิภาณไหวพริบดีด้วยแล้ว    จึงตัดพ้อได้น่ารักน่าเอ็นดูมาก    
บทที่ส่งขึ้นไปถวาย  เป็นไม้ตายของผู้หญิง   ถ้าไม่ให้ไปก็แสดงว่าไม่รักแล้ว  ทิ้งเอาไว้ทางนี้เหมือนแกล้งให้ตาย(ใช่ไหม)

บ่เคยพรากจากเบื้อง................บาทบง  กชเฮย
เสด็จประพาสในดง..................สู่ด้วย
พระจางจืดจงปลง....................ปลดสวาท
แสร้งซัดไว้ให้ม้วย...................แน่สิ้นถวิลถึง

ตัดพ้อขนาดนี้  มีหรือจะไม่สมหวัง   คุณจอมก็เลยได้ตามเสด็จไปคล้องช้างที่พระนครศรีอยุธยา
เสร็จการคล้องช้างแล้วประทับแรมที่พระราชวังจันทร์เกษม
ก่อนจะไปนมัสการพระที่วัดเสนาสนาราม(ต้องถามคุณติบอว่าอยู่ที่ไหน) แล้วจึงเสด็จพระราชดำเนินกลับพระนคร
มีการเฉลิมพระราชมณเฑียร  เจ้าจอมเพิ่มได้รับพระราชทานเหรียญพระบรมรูป ๕ รัชกาล  มีโบสำหรับติดคล้องคอ