ข้อมูลปฐมภูมิเกี่ยวอาณาจักรนี้ ศึกษาได้จากศิลาจารึก ซึ่งปัจจุบันพบอยู่ ๒ หลักคือ
๑. จารึกบ่ออีกา (จารึกด้วยอักษรหลังปัลลวะ ใช้ภาษาสันสกฤต กับ เขมร กำหนดอายุได้ พ.ศ. ๑๔๑๑)
สถานที่พบ บ้านบ่ออีกา อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา
เนื้อหาโดยสังเขป
ด้านที่ ๑ กล่าวถึงสัตว์และทาสที่พระราชาแห่งศรีจนาศะถวายแก่พระสงฆ์
ด้านที่ ๒ เริ่มต้นด้วยการกล่าวสรรเสริญพระศิวะ แล้วกล่าวยกย่องอังศเทพซึ่งเป็นผู้สร้างศิวลึงค์นี้
๒. จารึกศรีจานาศะ (จารึกด้วยอักษรขอมโบราณ ใช้ภาษาสันสกฤต กับ เขมร กำหนดอายุได้ พ.ศ. ๑๔๘๐)
สถานที่พบ บริเวณเทวสถาน ใกล้สะพานชีกุน อำเภอเมือง จังหวัด พระนครศรีอยุธยา
เนื้อหาโดยสังเขป ด้านที่ ๑ เริ่มต้นด้วยการสรรเสริญพระศิวะ จากนั้นสรรเสริญนางปารวตี ต่อจากนั้นจึงกล่าวถึงรายพระนามพระราชาแห่งอาณาจักรจานาศปุระ คือ พระราชาองค์แรกทรงพระนามว่าภคทัตต์ ผู้ที่สืบต่อลงมาจากพระเจ้าภคทัตต์องค์หนึ่งทรงพระนามว่า สุนทรปรากรม พระเจ้าสุนทรปรากรมทรงมีโอรสทรงพระนามว่า สุนทรวรมัน พระเจ้าสุนทรวรมันทรงมีโอรส ๒ องค์องค์พี่ทรงนามว่านรปติสิงหวรมัน ได้เสด็จขึ้นครองราชย์แห่งอาณาจักรศรีจานาศะ องค์น้องทรงนามว่า มงคลวรมัน ได้โปรดให้สร้างจารึกหลักนี้เพื่อฉลองการสร้างพระรูปพระชนนีเป็นพระราชเทวี คือ ชายาของพระศิวะ เมื่อศักราช ๘๕๙ (พ.ศ. ๒๔๘๐) ส่วนจารึกด้านที่ ๒ นั้น เป็นรายชื่อของทาส
ถ้าดูจากที่ปรากฎชื่อ "ศรีจนาศะ" ในจารึก ก็แสดงว่า ดินแดนนี้มีจริงครับ แต่ว่าจะเป็นอาณาจักรเชียวหรือ
??
ศรีจนาศะ อาจเป็นเพียงแคว้นหนึ่ง ที่มีศูนย์กลางอยู่แถวๆ โคราชก็ได้ครับ จะว่าเป็นถึง "อาณาจักรนั้น" ก็ฟังดูโม้ไปหน่อย อย่างไรก็ตาม ก็ต้องอ่านจารึกดูครับ อะไรที่นอกเหนือที่บอกในจารึกก็เป็น "ข้อสันนิษฐาน" ทั้งสิ้น ซึ่งจะถูกผิดก็ต้องไล่กันไปตามตรรกะครับ
นักวิชาการที่ศึกษามีอยู่ครับ ลองไปหาหนังสืออ่านดู รู้สึกว่า ศิลปวัฒนธรรม ได้พิมพ์รวมบทความเกี่ยวกับแคว้นนี้ไว้ มีนักวิชาการเขียนอยู่หลายท่าน
ไปอ่านเนื้อหาของจารึกทั้ง ๒ หลักนี้ได้ที่
http://www.sac.or.th/jaruk/โดยไปที่หมวดค้น "คำสำคัญ" ใช้คำว่า "ศรีจนาศะ"
ได้ความรู้อะไรใหม่ๆ ก็มาแชร์ มาเล่ากันบ้างก็ดีครับ
