ประวัติศาสตร์มีชีวิต : ขรัวอินโข่ง ข้อเสนอใหม่

[pipat]

. อิฐก้อนแรกของถนนเจริญกรุง (ขออภัยนะครับ ต้องทำเครื่องหมาย กลัวไปมองอิฐก้อนที่ 0.5 แหะๆ)

[pipat]

. อิฐก้อนแรกของถนนบำรุงเมือง ถ้าช่างสังเกต จะเห็นวังหน้าที่สมบูรณ์แบบแถมให้ตอนบนของรูป มีกระทรวงว่างงาน..แห่งหนึ่ง ขอเปลี่ยนชื่อถนนประวัติศาสตร์นี้เป็นชื่อของท่านอะไรสักอย่างที่ผมก็ไม่ค่อยจะคุ้นหู ไอ้เจ้ารัฐบาลเมืองขัณทศกรก็พลอยบ้าจี้ เปลี่ยนให้เสียอีก ผมรู้แต่ว่า ตามเส้นทางอันสูงศักดิ์นี้ สุดปลายด้านทิศตะวันออก-ไปทางขวาของรูปออกไปสักสองกิโลเมตรกระมัง เป็นวัดโบราณที่สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก สรงมูรธาภิเษก ก่อนยาตราทัพยามรุ่งอรุณเข้ามาตามเส้นทางนี้ เพื่อข้ามแม่น้ำตรงถนนผ่ากลางวัดโพธาราม เหยียบท้องพระโรงกรุงธนบุรี สถาปนาพระบรมราชจักรีวงศ์ขึ้น พอถึงรัชกาลที่ 4 ก็ทรงปรับปรุงเส้นทางโบราณนี้ อันเรียกกันว่าถนนรี คู่กับถนนขวาง เป็นทางสัญจรประจำเมืองขึ้นมา สองข้างทางสร้างอาคารพานิชย์ ซึ่งห้างแรมเชย์เวกฟิลด์มาเช่าเปืดกิจการ ขายสินค้าสมัยใหม่ให้กับชาวบางกอก เป็นที่เลื่องลือออกไปว่าเมืองนี้เจริญ เมืองนี้ต้อนรับต่างชาติ เมืองนี่ไม่ใช่เมืองเถื่อน ปีนั้น ไอ้กระทรวงว่างงานนี่ยังมีออฟฟิศอยู่ริมแม่น้ำโอ่โถง หน็อยแน่ คล้อยหลังไม่กี่ปี มายึดสถานที่นี้ทำสำนัก ไม่ดูแล ปล่อยให้เจ้ากอทอมอ เอาไม้ชื่ออัปมงคลมาปลูกเต็มท้องสนามชัย ซึ่งเป็นสนามแห่งพระมหากษัตราธิราช ทำพิธีอะไรก็เริ่มที่นี่ จะรบทัพจับศึก ก็ตั้งแถวให้พระเจ้าอยู่หัวซึ่งจะออกขุนนางที่พระที่นั่งสุทไธสวรรย์ ตั้งพิธีเอาฤกษ์เอาชัยเกรียงไกรฮึกเหิม....ขอโทษ เขาปลูกต้นระทมเต็มลานเลยแหละ ช่างไอรอนนิเกิลเสียนี่กระไร มิหนำซ้ำ มันยังให้พวกลักกะเพศมาใช้ปลายสนามด้านหนึ่ง เปิดกิจกามโจ๋งครึ่ม หน้าวัด หน้าวัง หน้าค่ายทหาร ...... ประเทศนี้ ทำอะไรดีได้บ้างฟะเนี่ย

[เทาชมพู]

เห็นแค่วังหน้า มุมเดียวในภาพก็คุ้มแล้วค่ะ    มีอย่างอื่นในภาพอีกมากมายถือว่ากำไรหลายร้อยเท่าตัว

ภาพที่คุณพิพัฒน์นำมาให้ดูเป็นบุญตานี้ ไม่มีคนให้เห็นในภาพ ทำนองเดียวกับ Early Sunday Morning  
แต่ก็เช่นเดียวกับภาพของ Hopper ภาพนั้น  มีชีวิตอยู่ในภาพมากมายทีเดียว

มองตรงไปที่วังหน้าสมัยรัชกาลที่ ๔    มีคนสำคัญอยู่หลายคน
ณ ที่นั้น มีเจ้ากรมอาลักษณ์ชื่อพระศรีสุนทรโวหาร  หลังระหกระเหินมานานในรัชกาลที่ ๓ ด้วยความร้อนตัวกลัวราชภัยไปเอง
สุนทรภู่ก็มาได้ดิบได้ดีอีกครั้งในบั้นปลายชีวิต
ท่านอาจจะนั่งแต่งบทละครเรื่องอภัยนุราช อยู่ใต้หลังคาแห่งใดแห่งหนึ่งในภาพนี้ก็ได้  

พระองค์เจ้าประดิษฐ์วรการอาจกำลังเข้าเฝ้าสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ  อย่างที่ทำเป็นประจำ  ด้วยทรงคุ้นเคยกันอย่างมาก
บางคืน  ก็เสด็จไปอย่างลำลองไร้พิธีการ ถึงวังของพระองค์ชาย  ทรงเขี่ยไต้ไปพลาง ประทับยองๆไปพลาง  มีพระราชดำรัสกับเจ้าของวัง
พอทรงเสร็จธุระก็เสด็จกลับ ง่ายๆ ไม่มีอะไรเอิกเกริก

นายทหารอังกฤษชื่อน็อกซ์ ที่มารับจ้างฝึกทหารให้วังหน้า  ก่อนจะได้ดิบได้ดีเป็นกงสุลเยนเนรัล  แกก็อาจจะเดินๆอยู่ในวังหน้านี้แหละ  
ต้องอาศัยตาวิเศษมองเห็น

[เทาชมพู]

 คุณพิพัฒน์ยังไม่ได้เข้ามาว่า อาคารอื่นๆในภาพคืออะไรบ้าง   ระหว่างรอ  ขอเป็นไกด์เถื่อนพาชาวเรือนไทย ยกขบวนเดินไปตามถนนจนถึงกำแพงวังหน้า

เอาหูแนบกำแพง อย่าให้ทหารยามเห็น



ตั้งใจฟังดีๆ  เสียงแคนแว่วออกมาเพราะพริ้งอย่าบอกใครเชียว   ถ้าเป็นโอกาสดีๆได้ฟังแอ่วลาวอีกด้วย

สมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ ท่านทรงสองอย่างนี้ได้ไพเราะจับใจนัก

 

ถ้าแอบมองลอดกำแพงเข้าไปได้  จะเห็นสาวงามเดินผ้าสไบปลิวกันอยู่ในเขตชั้นใน    มีกันละลานตาจากหัวเมืองต่างๆ

สมเด็จพระปิ่นเกล้าฯเสด็จไปไหน   ชาวบ้านเขาก็ถวายลูกสาวให้ ด้วยความจงรักภักดี   เพราะทรงเป็นที่รักของราษฎร

ทำเอาสมเด็จพระบรมเชษฐาธิราช เกิดทรง 'มันไส้'   ทรงหยิกแกมหยอกเอาในพระราชหัตถเลขา   แต่ก็หยิกไปงั้นเอง ไม่ได้ขุ่นเคืองจริงจังอะไร



ถ้าหากว่ามีขบวนเสด็จออกมา อย่าลืมหมอบกราบ   อาจได้เห็นพระโอรสพระองค์ใหญ่  

พระองค์เจ้าชายแห่งสยามที่มีพระนามตามประธานาธิบดีคนแรกของสหรัฐอเมริกา คือ พระองค์เจ้ายอร์ชวอชิงตัน

ต่อมาทรงเปลี่ยนเป็นพระองค์เจ้ายอดยิ่งยศ  

และต่อมาในต้นรัชกาลที่ ๕ คือกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ วังหน้าพระองค์สุดท้าย

ทรงเป็นเจ้าของ หุ่นวังหน้า อันลือชื่อ

[pipat]

. เสียดายที่สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ มิได้ทรงใช้รูปนี้ ประกอบพระนิพนธ์ ตำนานวังหน้า หาไม่ เราคงได้รับความรู้ความเข้าใจเพิ่มพูนมากกว่าที่มีไม่รู้เท่าไร แต่ไม่เป็นไร เรามีอาจารย์เทาชมพู ซึ่งมียานวิเศษ ย้อนฝันวันวานกลับมาแสดงให้พวกเราชม ผมว่ารูปที่ผมไปหามานี่ เจ๋งถูกใจโก๋แล้วเชียวนา เจอคำบรรยายประกอบระดับนี้ ได้แต่ก้มหน้าก้มตาป้อนรูปเข้าเครื่องฉายอดีต วันนี้โชคดี ได้ยินรูปถ่ายเล่าเรื่อง ฮิฮิ ผมพอจะบอกได้เงาๆว่า มีสนามหลวงเล็กๆ อยู่แปลงหนึ่ง มองไปทางซ้ายเกือบสุดขอบฟ้า นั่นคือโบสถ์พระแก้ววังหน้า ด้านหน้าของพระบวรราชวัง มีองค์ประกอบอย่างเดียวกับวังหลวง ยกแต่เพียงไม่มียอดปราสาท มองออกไปไกลๆ เห็นหลังคาโบสถ์ซึ่งอาจจะเป็นฝั่งขะโน้น เพราะตามแนวสายตานี้ ไม่มีวัดเลยเว้นแต่ข้าใปเป็นวัดดุสิตาราม โอ้ว กล้องตัวนี้ มีพลังทะลุทะลวงอดีตถึงเพียงนี้เชียวหรือ ถ้าอาจารย์เห็นด้วย ขอเปิดห้องเรียนใหม่ ว่าด้วยมดไต่รูปโบราณดีใหมครับ แหะๆ เห็นละเอียดดี

[เทาชมพู]

 เดี๋ยวขอชวนคุณพิพัฒน์กับชาวเรือนไทยเดินเข้าวังหน้าไปก่อน  ไม่ได้แวะเข้าตามตำหนักใหญ่น้อยนะคะ    พวกผู้ชายบนเรือนไทยจะหัวขาดกันหมด
ไปที่สนามหลวงเล็กๆนั่นต่างหากล่ะ   แอบๆหน่อย อย่าให้สะดุดตาทหารยามนัก

ตรงนี้   The Second King of Siam ตามที่ฝรั่งเรียก โปรดกีฬาผัดช้าง
คนละอย่างกับเนื้อผัดน้ำมันหอยนะคะ  อย่าเอาไปปนกันเชียว

ผัดช้าง คือล่อช้าง  ทรงล่อช้างตกมัน กำลังคลั่งดุร้าย ให้ไล่แทง   ทรงหลอกล่อไม่ให้ระคายถึงพระวรกายได้
เป็นกีฬาที่มันหยดยิ่งกว่าล่อวัวกระทิงของสเปนเสียอีก   กระบวนเล่นกีฬาโลดโผนไม่มีใครเกิน

ขนาดยืนแอบๆดูกัน ก็ยังใจหายใจคว่ำ

ถ้าเราโชคดีอาจจะได้ทันเห็นเซอร์จอห์น เบาริงนำขบวนฝรั่งเข้ามาอย่างโอ่อ่า  เข้าเฝ้าสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ รอจนแกกลับออกมา
ได้ยินท่านเซอร์บอกผู้ติดตามด้วยความทึ่งว่า ความเป็นอยู่ในพระตำหนัก เหมือนบ้านผู้ดีอังกฤษเราดีๆนี่เอง
ใครจะมานึกว่ามาเจอในราชอาณาจักรไกลเกือบสุดขอบโลก  ซ้ำยังไม่เคยเป็นอาณานิคม

ห้องสมุดมีหนังสือดีๆของฝรั่งเต็มเพียบ     ทรงหยิบนิยายของชาร์ลส์ ดิกเกนส์มาให้ดู  เรื่องนี้ถูกพระทัยมาก ทรงพระสรวลกับเรื่องตลกอย่างคนที่เข้าถึงภาษาอังกฤษแตกฉาน
ได้ยินหางเสียงแว่วๆว่า คลับคล้ายคลับคลาว่าเป็น Pickwick Papers ค่ะ

คุณพิพัฒน์กำลังจะเปิดชั้นเรียนใหม่ ดูมดไต่ภาพในกรุสมบัติของคุณพิพัฒน์เอง
งั้นหยุดไว้ก่อน  ไปดูมดล้ำค่าหายากกันนะคะ

[ติบอ]

 แหม่ ทำไมชาตินี้นายติบอไม่เกิดเป็นมดบ้างน๊า จะไต่รูปทองกรอบแก้วพวกนี้ซะให้ขาเมื่อยเชียว
ตอนนี้ขืนไต่ขึ้นไปมีหวังตกตุ๊บลงมาหลังเดาะเจ็บก้นไปเสียหลายวันแน่ๆ


ว่าแล้วก็ขอลงชื่อรับบัตรคิวเข้าไปตามอ่านกระทู้ใหม่ด้วยคนครับ


ปล. พระตำหนักที่อ.เทาชมพู เล่าเอาไว้ในความเห็นที่ 65 ใช่พระที่นั่งอิศเรศราชานุสรณ์หรือเปล่าครับ

[กุรุกุลา]

 คุณติบอชอบเป็นมดหรือครับ ระวังถ้าขึ้นรูปคุณ Pipat ก่อนจะได้ดูคงโดนบี้ซะก่อน

ขอไปวังหน้าด้วยคนได้ไหมครับ คุณเทาชมพู อ้อ อยากฟังเรื่องผัดช้างของท่านด้วย เห็นว่าท่านเคยทรงพลาดครั้งหนึ่งใช่ไหมครับ

[เทาชมพู]

 ถ้าคุณกุรุฯ รู้เรื่องสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯกับเรื่องผัดช้าง  ก็มาช่วยเล่าให้ฟังเถอะค่ะ   อย่าถามอยู่เลย
แค่การบ้านที่คุณพิพัฒน์แกเอามาล่อให้ครูทำ   ครูไหวก็จะตายอยู่แล้ว
***********************
คุณติบอ  พระที่นั่งอิศเรศฯแบบฝรั่งน่ะแหละค่ะ  แต่จำไม่ได้ว่าตอนที่เซอร์จอห์น เบาริงเข้ามา สร้างเสร็จแล้วหรือยัง
เรื่องนับพ.ศ. ดิฉันนับไม่เก่ง  ต้องถามจขกท.
**************
ครู..ครู... ครูพัด
มัวไปหามดมาไต่รูป    อย่าลืมเล่าเรื่องเรียลลิตี้โชว์ในงานของแหม่มแอนนาต่อด้วยเน้อ

[เทาชมพู]

 ถามคุณพิพัฒน์ค่ะ
กำแพงวังหน้าในรูป คห. 61   ปัจจุบันคือกำแพงของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ถนนพระจันทร์หรือเปล่าคะ
หรือว่าเป็นกำแพงที่เคยอยู่ทางด้านหน้าหอประชุมธรรมศาสตร์ เรื่อยมาจนถึงพิพิธภัณฑ์สถานแห่งขาติ  แต่ว่าถูกรื้อไปนานแล้ว

สถานที่ในวังหน้าที่ตอนนี้เป็นคณะต่างๆของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์   ดิฉันอยากจะรวบรวมไว้ให้รู้กัน
แต่ยังดูไม่ออกว่าตำหนักไหนตรงกับคณะไหน

[กุรุกุลา]

ขออนุญาตนำภาพธรรมศาสตร์มาลงบ้างครับ สมัยที่ยังไม่ปลูกตึกบังวัดพระแก้ววังหน้า สมัยก่อนคงสง่างามมากหากมองจากริมน้ำ ผมคิดว่ากำแพงนั้นน่าจะเป็นส่วนที่รื้อไปแล้วนะครับ เพราะส่วนที่อยู่ถนนพระจันทร์นั้นติดวัดมหาธาตุ ซึ่งเป็นกำแพงทางด้านทิศใต้ ด้านที่ถ่ายนี้เป็นทิศตะวันออกของวังหลวง

[กุรุกุลา]

ส่วนโดมนี้คงอยู่ติดแนวกำแพงเดิม ผมดูจากแนวกำแพงที่โรงอาหารคิดว่ามันไม่ขนานกับเจ้าพระยา ไม่ทราบว่าจงใจหรือแผ่นดินงอก

[เพื่อนพระเอก]

 สมาชิกใหม่ขอมานั่งฟังเพิ่มความรู้ขอรับ

[เทาชมพู]

 ดิฉันไม่คุ้นกับที่ตั้งของคณะต่างๆในมธ.ท่าพระจันทร์นัก   ที่จำได้ค่อนข้างแม่นคือคณะศิลปศาสตร์
ศิษย์เก่าและปัจจุบันของมธ.หลายคนที่อาจจะแวะเข้ามาอ่านเรือนไทยคงอยากรู้ว่าสถานที่ในวังหน้า ตรงกับคณะไหนของธรรมศาสตร์บ้าง

ดิฉันหลังไมค์ไปถามคุณพิพัฒน์แล้วให้เข้ามาตอบค่ะ  

เปิดแผนที่วังหน้าดูในตอนนี้   คิดว่าคณะศิลปศาสตร์อยู่ตรงส่วนที่เป็นตำหนักของฝ่ายใน  มีประตูเปิดสู่แม่น้ำคือประตูนารีจรจรัญและประตูอุโมง
ส่วนประตูธรรมศาสตร์ด้านถนนพระอาทิตย์ ยังเทียบไม่ถูกว่าอยู่ตรงไหนของแผนที่



ไม่ต้องห่วงเรื่องถามค่ะ   ดิฉันซักได้ถี่ยิบ

[เทาชมพู]

. . นำภาพวาดผนังโบสถ์ ฝีมือขรัวอินโข่งมาลงไว้ เรียกน้ำย่อย เพื่อให้คุณพิพัฒน์เข้ามาเล่าต่อ ภาพทั้งสองนี้ เอื้อเฟื้อจากหนู nok  สาวท่าพระจันทร์