สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์(ช่วง บุนนาค)

[จ้อ]

 ยอมถูกตีดีกว่าครับ คาบของหน้าห้องนี่เคยโดนมาแล้ว ไม่สนุกเลยครับ
พระราชหัตถเลขานี่ ยกให้คุณอั๊บครับ เผื่อมีคนถูกตีเป็นเพื่อน

ผมจำได้ว่าอ้ายอ่วมอกโรยถูกบั่นสองท่อน แต่ยังไงมันก้อตายแน่ครับ

เรื่องกรณีพิพาทวังหน้า น่าจะเป็นหลักฐานอย่างดี ว่ากรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ไม่ได้อยู่ข้างสมเด็จเจ้าพระยาเลย และทำท่านหน้าแตกด้วย
จะรอเถียงอาจารย์ตอนเล่าจบ
ผมมันเด็กดื้อครับ แต่ดื้อไม่ตลอดรอดฝั่ง แพ้ครูทุกที

โดย: pipat  [IP: 58.9.185.107,,]  
วันที่ 14 เม.ย. 2549 - 20:38:38

[จ้อ]

 คราวนี้น่าจะชนะคุณครู เพี้ยง
(นี่ถึงกับต้องเล่นของเชียวหรือ)
เรื่องกรมขุนวรจักรฯไม่ออกจากบ้านจนสิ้นสมเด็จเจ้าพระยาฯ

ผมไปเจอว่า  ในเดือน ๙ นี้ กรมขุนวรจักรธรานุภาพ เปนแม่กอง ชำระหางว่าวเบี้ยหวัดขุนหมื่นตัดเบี้ยหวัดเสียทุกหมทุกกรม ทั้งทหารพลเรือน
(จดหมายเหตุโหร จมื่นก่งศิลป์ ประชุมพงศาวดาร ภาค

เป็นการทำทะเบียนกองกำลังครั้งแรกในรัชกาลที่ 5 ซึ่งเป็นงานหลักเพราะจะได้รู้ว่าในแผ่นดินใหม่ มีผู้คนให้ใช้สอยเท่าใด

งานนี้ นั่งทำอยู่ที่วังไม่ได้ ผู้อำนวยการต้องมีอำนาจสิทธิขาด เป็นที่ยำเกรง และต้องไปกำกับงานตามบ้านเรือน ตำหนัก วัง เพื่อป้องกันการโกง

ผมไม่ค่อยเชื่อเรื่องเกร็ดเหล่านี้มาแต่ใหนแต่ไรแล้วครับ
คุณครูอย่าตีเจ็บนะครับ

โดย: pipat  [IP: 58.9.196.66,,]  
วันที่ 14 เม.ย. 2549 - 21:36:29

[จ้อ]

 หากจะครูถูกตีก็คงต้องยอมล่ะครับ เพราะสองสามวันมานี้ไม่ได้ออกจากบ้านเลย จะไปห้องสมุดก็ไม่สะดวก บ้านเมืองที่ผมอยู่ตอนนี้เป็นกาลเปลี่ยนฤดู มีพายุแทบทุกวัน ครั้นจะหาในอินเทอร์เนตก็จนใจ ลองทุกคีย์เวิร์ดแล้วก็ไม่พบ ไม่น่าเชื่อจริงๆ เราได้ยินได้อ่านกันออกจะบ่อย แต่ไม่ยักกะมีใครนำมาลงไว้เนตเลย

ขอนอกเรื่องเบี่ยงประเด็น เผื่อครูจะลืมว่าได้สั่งการบ้านไว้

พูดถึงเรื่องบุนนาค ก็คิดไปถึงวัด ซึ่งอาจจะเรียกได้ว่าบ้านบุนนาคนี้สกุลที่มีลานวัดเป็นของตัวเองให้ลูกหลานได้วิ่งเล่นมากที่สุดในบรรดาตระกูลผู้ดีกรุงสยามก็ว่าได้

วัดที่เราได้ยินกันบ่อยๆ ก็ไม่น่าตื่นเต้นอะไร เช่น วัดประยุรวงศาวาส วัดพิชยญาติการาม วัดบุปผาราม วัดศรีสุริยวงศาราม

อยู่มาปีหนึ่ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้รับพระราชทานผ้าพระกฐินให้เชิญไปทอด ณ พระอารามหลวงชั้นตรี ณ จังหวัดราชบุรี ชื่อ "วัดสุรชายาราม" (วัดหลุมดิน) ผมกับอาจารย์ที่เคารพนับถือกันท่านหนึ่งพอได้ยินเข้าก็มองหน้ากันงงๆ แล้วก็แค้นใจตัวเองกันทั้งคู่ว่าทำไมไม่รู้เลยว่า "ชายา" ใครกันเป็นผู้สร้าง

ด้วยความแค้นใจก็เลยไปค้นประวัติ พบว่า ท่านผู้หญิงอิ่ม สุรวงษไวยวัฒน์ ภริยา เจ้าพระยาสุรวงษไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) นี่เอง คือผู้ปฏิสังขรณ์ไว้ แล้วได้รับพระราชทานนามจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวว่า "วัดสุรชายาราม"

..โก้เทียว ถึงขนาดทรงใช้คำว่า "ชายา" (ของ สุร-) เป็นเกียรติแก่ท่านผู้หญิงสะใภ้ใหญ่ของสมเด็จเจ้าพระยาฯ

โดย: UP  [IP: 24.196.81.139,,]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 01:29:49

[จ้อ]

 ความเห็นเพิ่มเติมที่ 78

กรณีพิพาทวังหลวงกับวังหน้าจนกรมพระราชวังบวรฯเสด็จเข้าไปอาศัยสถานทูตอังกฤษ  ดิฉันอ่านมาสองทางไม่ตรงกันในรายละเอียด
ทางหนึ่ง บอกว่ากรมพระราชวังบวรฯเสด็จไปขอปรึกษาสมเด็จเจ้าพระยาก่อน สมเด็จเจ้าพระยาฯ ท่านตอบว่า ท่านไม่มีทางจะทำอะไรให้ได้ เมื่อวังหน้าเห็นว่าใครเป็นที่พึ่งได้ ก็ไปพึ่งเขาเถิด กรมพระราชวังบวรฯจึงเสด็จไปพึ่งสถานทูต แต่กงสุลน็อกซ์ ได้จัดการไกล่เกลี่ยจนเป็นผลสำเร็จ ในที่สุดวังหน้าก็เสด็จกลับออกมา เรื่องพิพาทก็ยุติลงไป
(ผู้เล่าคือม.จ.พูนพิศมัย ดิศกุล)

แต่อีกทางหนึ่ง ก็คือเมื่อกรมพระราชวังบวรฯ เสด็จเข้าสถานทูตอังกฤษไปแล้ว เรื่องก็ทำท่าจะไปกันใหญ่ เพราะเข้าทางของกงสุลน็อกซ์ที่ตั้งใจจะแบ่งสยามเป็นสยามเหนือและสยามใต้ ให้กรมพระราชวังบวรฯครองส่วนหนึ่ง และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯครองอีกส่วนหนึ่ง ขนาดกำลังเรือรบของอังกฤษเดินทางมาแล้ว จากสิงคโปร์หรือฮ่องกง จำไม่ได้ค่ะ

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ ทรงขอสมเด็จเจ้าพระยาให้ช่วยเจรจา
ในตอนนั้นท่านพ้นจากตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแผ่นดินแล้วก็จริง แต่ท่านก็ไปที่สถานทูตอังกฤษ เชิญเสด็จกรมพระราชวังบวรฯกลับออกมาได้ ไม่มีการเสียเลือดเนื้อ และมีการแจ้งไปทางอังกฤษด้วยว่าพระเจ้าอยู่หัวของสยามคือพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ เพียงพระองค์เดียว
เรือรบของอังกฤษก็เลยไม่เข้ามารุกรานไทย แผนของกงสุลน็อกซ์เป็นอันยกเลิกไป เมื่ออังกฤษยอมรับในราชบัลลังก์ของไทย
ขอโทษทีที่อ้างข้อมูลไม่ได้ว่าจากหนังสือไหน เล่าจากความจำ (ซึ่งน่าจะตกหล่นให้คุณ UP เข้ามาใช้หมึกแดงตรวจแก้ได้อีกแล้ว) คุณพิพัฒน์อ่านมาอย่างไหนคะ

ดิฉันเชื่ออย่างที่สอง ซึ่งแสดงว่ากรมพระราชวังบวรฯต่างหากที่พระพักตร์แตกเพราะเมื่อเกิดเหตุคับขัน สมเด็จเจ้าพระยาฯท่านก็แสดงให้เห็นแล้วว่าท่านเห็นแก่ประโยชน์ของแผ่นดินเป็นประโยชน์สูงสุด

โดย: เทาชมพู  [IP: hidden]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 09:19:15

[จ้อ]

 ตอบข้ออื่นๆ
อ้ายอ่วมอกโรยเจอผ่าอกควักหัวใจเข้าก็เสร็จแน่นอนค่ะ
เว้นเสียแต่ว่ามันเป็นศิษย์เก่าฮอกวาร์ทส์ อาจจะรอดไปได้บ้าง

เรื่องกรมขุนวรจักรฯ คุณพิพัฒน์บอกว่าเดือน ๙ ปีไหนคะ
ชำระเบี้ยหวัด คุณพิพัฒน์หมายถึงอะไร
กรมขุนวรจักรฯ ไม่มีทางใช้เจ้ากรมของท่านไปตรวจเช็คของจริงกับบัญชีได้หรือคะ

โดย: เทาชมพู  [IP: hidden]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 09:28:22

[จ้อ]

 วัดสุรชายาราม...เพิ่งเคยได้ยินชื่อเหมือนกันค่ะ ขอบคุณที่เล่าให้ฟัง
วัดที่คู่กับวัดพิชยญาติการามคือวัดอะไรนะคะ ที่เป็นของท่านผู้หญิงของท่าน อยู่ๆก็ลืมขึ้นมาเฉยๆ
ใกล้อุทยานเฉลิมพระเกียรตฺสมเด็จพระศรีนครินทราฯทรงอยู่เมื่อทรงพระเยาว์น่ะค่ะ

พูดแล้วนึกถึงความหลังที่เคยเดินท่อมๆฝ่าแดดสำรวจแถวนั้น มีบ้านคนใหญ่คนโตในอดีตอยู่ด้วยบางหลัง เช่นบ้านเจ้าพระยารัตนบดินทร์ บ้านของพวกไกรฤกษ์ ด้วย

โดย: เทาชมพู  [IP: hidden]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 09:35:12

[จ้อ]

 วัดอนงคารามหรือเปล่าคะอาจารย์?

บ้านตระกูล ทินกร ก็อยู่ละแวกนั้นนะคะ เคยไปบ้านอาจารย์พนม ทินกร ท่านน่ะค่ะ

โดย: B  [IP: 71.104.132.254,,]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 09:39:41

[จ้อ]

 ใช่แล้วค่ะ คุณ B ขอบคุณมาก

หมายเหตุ: อ.พนม ทินกร ณ อยุธยาที่คุณ B เอ่ยถึงเป็นอาจารย์คณะรัฐศาสตร์ จุฬา ค่ะ
ราชสกุลทินกร สืบเชื้อสายมาจากพระองค์เจ้าทินกร กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯ
ทรงเป็นกวี คู่ประชันสักรวาของคุณพุ่ม บุษบาท่าเรือจ้าง
อ่านเกี่ยวกับกรมหลวงภูวเนตรได้ในบทความ "แค้นของกวี" ค่ะ

โดย: เทาชมพู  [IP: hidden]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 10:15:46

[จ้อ]

 เดือน 9 ปีแรกของรัชกาลครับ หลังบรมราชาภิเษกแล้วไม่กี่ดือน
การชำระหางว่าวเบี้ยหวัดขุนหมื่น...นี่ เป็นงานใหญ่ครับ ผมก็เกิดไม่ทันเสียด้วย เอาเป็นว่าต่อไปนี้ ใช้หลับตาฝันเอานะครับ ผิดพลาดต้องขออภัย ผู้รู้โปรดแก้ด้วย

จำนวนหางว่าวนี่หมายถึงสัมมะโนประชากรประมาณนั้น ในยุคที่ใช้กฏหมายศักดินา ทุกคนต้องมีสังกัด และการตรวจนับจำนวนคนว่ามูลนายคนใดมีไพร่ในสังกัดเท่าใด เป็นเรื่องละเอียดอ่อน เหมือนซุกหุ้นยังไงยังงั้นเลยละครับ คนมีไพร่มาก จะเม้มว่ามีน้อย คนมีสังกัดก็อยากจะอยู่นอกสังกัด เพราะทุกคนต้องจ่ายค่าตัวตลอดเวลา ถ้าเราอยู่ในสังกัดพระยาบันดาลทุกข์ลาภ(สมมตินะครับ) เราแค่จ่ายสินบนให้เจ้านาย อย่าได้ลงชื่อเราในหางว่าว ถึงเวลาก็ไม่ต้องจ่าย ส่วย ไม่ต้องเข้าเกณฑ์ มีเวลาเป็นของเราเต็มที่ ที่จะทำมาหาเลี้ยงชีพ
โดยปกติ การชำระหางว่าว มีกำหนดทำกันไม่บ่อยครั้ง เพราะทำมากก็เหมือนรีดนาทาเร้น ปกครองยาก จึงมักจะทำเมื่อมีเหตุ และเหตุที่มักจะทำได้โดยไม่ก่อเหตุ ก็ตอนเปลี่ยนแผ่นดินครับ
สมัยรัชกาลที่ 4 ผมเคยเห็นจดหมายเหตุเรื่องนี้ เกี่ยวกับสักเลขหัวเมืองปักษ์ใต้ นั่นต้องยกทัพไปตรวจครับ คนโกงบ้านโกงเมือง มีหรือจะยอมให้จับมาลงโทษ คงได้สู้ตายกันไปข้างหนึ่ง กบฏหลายหนในต้นรัชกาลที่ 5 ก็มาจากการทำทะเบียนประชากรนี่แหละครับ ทุกคนอยากเป็นคนข้อมือเปล่ากันทั้งนั้น

ทีนี้ ระหว่างปลอดการตรวจหางเลข ตีเสียว่าสักห้าหกปีก็พอ เด็กสิบสามก็จะกลายเป็นเด็กสิบแปด ซึ่งตามปรัชญาของกฏหมายศักดินา คนพวกนี้คือทรัพย์สินของแผ่นดินนะครับ ถ้ามีบัญชีลงเอาไว้ ก็คือมีตัวเงินและตัวแรงงานอยู่ในท้องพระคลัง
การทำหางว่าวยังตัดปัญหาเรื่องซ่องสุมผู้คนอีกด้วย หากพระยาบันดาลทุกข์ลาภ มีกำลังคน 2,000 แต่เรานึกอยู่นั่นแหละ ว่าแกมีคนอยู่ 150 ตามหางว่าวที่บิดเบี้ยว พระยาอย่างนี้ สอง-สามคนรวมกัน จะทำอะไรแก่บ้านเมืองมันคงง่ายละครับ ดูแต่จีนตั้วเหี่ยสิครับ คุมกันร้อยสองร้อย ตีบ้านตีเมืองได้แล้วครับ
คนที่จะได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยให้ทำบัญชีนี้ ต้องเป็นบุคคลระดับสูง มีทุกอย่างที่จำเป็นเพื่อตัดไฟแต่ต้นลม
คิดดูว่าส่งเจ้ากรมของท่าน เข้าวังหน้า ไปทำบัญชีหางว่าว ก็คงได้แต่ป่านออกมามังครับ เฉพาะที่เป็นเจ้านายใหญ่โตตอนต้นรัชกาลนี่ ผมว่าร่วมสิบพระองค์ ทางครอกกุญชรนั่นก็ไม่เล็กนะครับ สายกรมขุนราชสีห์ก็ใหญ่พอกัน
จดหมายเหตุโหรของจมื่นก่งศิลป์นี่ผมออกจะนับถือมากกว่าฉบับอื่นๆ แกจดแต่เรื่องใหญ่ และแม่น อย่างแกเรียก พระจุฬาลงกรณ์เกล้าฯ นี่ ต้องชมครับ การที่จดเรื่องทำหางว่าวไว้ ผมเลยคิดว่าคงเป็นงานโกลาหลประจำยุคสมัยทีเดียว
เรื่องกรมขุนวรจักรฯไม่ออกจากวังนี่ ผมเชื่อไม่สนิทใจ ครับ มันเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยเกินไป วังท่านอยู่เลยหมู่พระอภิเนาว์ไปแค่ข้ามถนน จะมามุดรูอยู่ไม่ออกมาผึ่งผายเห็นจะไม่ใช่เลือดขัตติยะ ผมไม่เชื่อว่าคนที่กล้าค้านสมเด็จเจ้าพระยากลางที่ประชุม จะหลีกลี้หนีหน้าพระเจ้าอยู่หัวตั้งห้าหกปีครับ
ผมไม่มีเวลาพอจะค้นว่า ท่านทำอะไรบ้างตอนต้นรัชกาล แต่จดหมายเหตุในหอฯ คงมีบอกไว้แน่นอน ใครช่วยค้นมาเล่าหน่อยได้ใหมครับ นึกว่าทำบุญ

โดย: pipat  [IP: 58.9.186.100,,]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 12:37:09

[จ้อ]

 นับผิดไปหนึ่งปีครับ เดือนเก้า 2413 สองเดือนหลังจากเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ตาย

โดย: pipat  [IP: 58.9.189.115,,]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 13:15:25

[จ้อ]

วงปี่พาทย์ มอบให้คุณปี่พาท(พิพัฒน์)ครับ  http://www.thaitambon.com/tambon/ttrvtypetlist.asp?PLC=70   โดย: ศรีปิงเวียง  [IP: 210.86.223.7,,]   วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 13:16:20

[จ้อ]

 ชอบม้ากกกก ขอรับคุณศรี
อยากได้เสียงด้วยอะครับ ขอมากไปรึเป่า

โดย: pipat  [IP: 58.9.189.115,,]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 13:27:18

[จ้อ]

 คุณปี่พาท ดูได้ที่นี่ครับ
 http://www.dontrithai.com/MP3.htm  

โดย: ศรีปิงเวียง  [IP: 210.86.223.7,,]

[จ้อ]

 เคยเข้าเว็บนี้ผ่านหน้าหลักของเขา ไม่มีระบุว่าจะโหลด เอ็มพีสามได้ ลองตามลิงค์ของคุณศรีเข้าไป เจอรายชื่อแต่เปิดฟังบ่มิได้ เสียใจจังครับ

ขอบคุณในความกรุณาครับ

โดย: pipat  [IP: 58.9.189.115,,]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 14:07:10

[จ้อ]

 ส่วนเรื่องวิกฤติการณ์วังหน้า ถ้าใช้หลักฐานร่วมสมัย ตอนเกิดเรื่อง สมเด็จเจ้าพระยา อยู่ราชบุรี ตอนท่านเข้ามาที่กรุง วังหน้าเผ่นเข้าบ้านน็อกส์แล้ว

คุณณัฐวุฒิ สุทธิสงคราม (ในงานหลายชิ้น) รวบรวมพระราชหัตถเลขาเกี่ยวกับเหตุการณ์ช่วงนี้ไว้ ลองอ่านชุดที่ทรงมีไปมากับพระอุปัชฌาย์ท่านนะครับ ได้ความรู้สึกเหมือนฟังเขาถกกันในสภาเชียว ท่านถามถึงขนาดว่าดวงข้างใครเหนือกว่ากัน

ใครไม่รู้บอกว่า เสร็จปัญหานี่ สมเด็จเจ้าพระยากราบแทบฝ่าพระบาท ยอมรับเจ้านายหนุ่มเป็นกษัตริย์โดยบริบูรณ์

โดย: pipat  [IP: 58.9.192.174,,]  
วันที่ 15 เม.ย. 2549 - 17:22:06