กระทู้ชวนคุย : เที่ยวไปในตัวหนังสือ

[เฟื่องแก้ว]

ฮ่าๆๆๆๆ น่าน เห็นไหม ล้วงตับพี่พัด ได้ความรู้ใหม่มาอีกเรื่อง เหลือเวลาอีกเท่าไหร่คะ สำหรับสีนิลสมัยดึกดำบรรพ์ของพี่พัด อีกสำนวนเพิ่งอ่านเจอในหนังสือ กินข้าวลิง สำนวนนี้ คนรุ่นเฟื่องก็ไม่ค่อยพูดกันแล้ว แต่ได้ยินมาจากเพื่อนคนหนึ่ง สาวเมืองเพชรค่ะ

[ศรีปิงเวียง]

 สวัสดี ทุกๆ ท่านที่เคารพครับ
1. ขออนุญาตเพิ่มเติมสำนวนในวงการหมากรุกครับ
ล้มกระดาน
รุกฆาต
2. ขออนุญาตตอบความเห็นที่ 68 ครับ
2.1 ผมเข้าใจว่า โคมเขียวเป็นสำนวนที่เกิดขึ้นในรัชกาลที่ ๕ ครับ
ใช้เรียก ซ่อง หรือสถานบริการทางเพศ ครับ
น่าจะเกิดขึ้นเมื่อมีการขึ้นทะเบียนโสเภณีในสยาม แต่ที่มาผมไม่แน่ใจว่าเป็นเพราะเจ้าหน้าที่คนหนึ่งเอาโคมเขียวมาไว้ที่หน้าร้านดังกล่าวหรือเปล่าครับ
2.2 ปกขาว หมายถึง หนังสือเกี่ยวกับเพศ ทำนองปลุกใจเสือป่าครับ
เพราะว่า สมัยก่อนผู้ที่ทำหนังสือแบบนี้มักจะทำหน้าปกเป็นปกขาวครับ คนที่ไม่ทราบจะได้ไม่รู้ว่าในนี้มีเรื่องอะไรครับ
3. เพิ่มสำนวนอีกข้อหนึ่งครับ
นั่นคือ ยื่นซองขาวครับ
4. ขออนุญาตปิดท้ายด้วยเพลง สิงโตเล่นหางครับ

สิงโตเล่นหาง
ม.จ. พิจิตรจิราภา เทวกุล
อันความผิดนิดหนึ่งอย่าพึงโกรธ ควรยกโทษกันและกันให้พลันหาย
อย่าอาฆาตบาดหมางจนวางวาย เป็นกรรมร้ายติดตัวชั่วกัปกัลป์
ข้างหนึ่งโกรธข้างหนึ่งนิ่งเสียนั้นไซร้ เป็นคุณได้ดับร้อนช่วยผ่อนผัน
เหมือนตบมือข้างเดียวไม่ดังพลัน เป็นมิตรกันดีกว่าเกลียดเดียดฉันท์เอย

[นิรันดร์]

 เนื้อทั่งสันหลังเหล็ก

[Little Sun]

 ฮาจริงๆนะคะกระทู้นี้

[นิรันดร์]

 ชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์

[หมูน้อยในกะลา]

 ตอบคุณพิพัฒน์ที่เคยถามไว้ครับเกี่ยวกับสีดำ

ได้ทราบมาจากคุณยายท่านหนึ่ง    ท่านว่าเมฆฝนที่ครึ้มๆมืดๆลอยมา ท่านเรียกว่า เมฆสีเขียว

ม้ากะเลียวเขียวขำ ท่านก็ว่าเป็นม้าสีดำ

ตอนเด็กๆซนหน่อยต่อยตีกะเพื่อนมา ขอบตาช้ำดำปี๋ เขาก็ว่าอ้ายตาเขียว (ท่าจะไปกันได้กับอ้ายคางเหลือง)

เพราะฉน้าน น น ผมขอตอบว่าสีเขียว ค๊าบบบบบบ
(พรุ่งนี้จะไปรับรางวัล ฮ่าๆ)

[pipat]

 ขอบฟ้าเขา"เขียว"........
ใครเคยอยู่กลางทุ่ง สมมติว่าที่แม่แจ่ม ขอบฟ้าจะเป็นสีเข้มเกือบดำ คนบ้านนอกเรียกหมาดำว่า "ไอ้เขียว"
ส่วนผม เมื่อยังเด็กนานนนนนมากแล้ว เวลาอ้างถึง green เราจะเรียกว่าเขียวใบไม้ บางทีก็ใช้เขียวสด ให้ต่างจากเขียวธรรมดา ซึ่งมักจะเรียกว่าเขียวปี๋ แสดงว่าความหมายยังไม่กร่อนไปมากนัก

ผมจับทางแล้ว เขียวนี่ น่าจะหมายถึงสุดทางด้านหนึ่ง ยิ่งยวด และสีที่หมดสิ้นสภาพแล้ว คือไม่รู้แล้วล่ะ ว่ามันสีอะไร

ต๊ดตู่ของผมท่านนิยามว่า
"สีอย่างสีใบไม้สด, บางทีหมายถึงเขียวครามด้วย เช่น สุดหล้าฟ้าเขียว โกรธจนหน้าเขียว"

เก่งมากหมูน้อยฯ
ผมจะให้รางวัลคุณยายท่านนั้นได้อย่างไร...55555

[เทาชมพู]

 ล่วงเลยมาจนวันนี้   สงสารคุณยาย เห็นทีจะชวดรางวัล
ทั้งคุณหลานและคนให้รางวัล พร้อมใจกันเงียบหาย   คงชักดาบกันไปแล้ว
*************
เอามาฝากอีกสำนวนค่ะ  ใช้กันบ่อยแต่เคยเจอว่าเข้าใจกลับตาลปัตรไปตรงข้าม

ชั่วช่างชี  ดีช่างสงฆ์
แปลว่า ไม่สน   ใครจะทำดีเลวยังไงก็เพิกเฉยไม่เอาธุระด้วย

ในประกาศรัชกาลที่ ๔  เรื่องห้ามคฤหัสถ์ไม่ให้คบภิกษุสามเณร มีระบุไว้ว่า
"เพราะเหตุด้วยคฤหัฐชายหญิงทั้งปวง  ถือลัทธิผิด เข้าใจว่าชั่วชั่งชี ดีชั่งสงฆ์  
ถึงจะรู้ว่าภิกษุสามเณรรูปใดประพฤติอนาจารทุจริตกระทำความผิดสิ่งใดๆ ที่สุดจนถึงปาราชิกก็ดี   ถ้าไม่โกรธกันแล้ว ก็นิ่งเพิกเฉยเสีย"

บางทีก็ใช้สำนวน  "ชั่วชั่งชี ดีชั่งพราหมณ์"  ดูได้จากประกาศอีกฉบับหนึ่ง
"ถ้าเป็นแต่รู้เห็น   มิได้ช่วยสื่อสน  ไม่เอาความมาร้องฟ้องว่ากล่าว   ด้วยคิดเห็นว่าชั่วช่างชี ดีช่างพราหมณ์
เป็นคนใจบุญนอกทางดังนี้  จะปรับผู้นั้นตามโทษละเมิดลาหนึ่ง   เอาเป็นพินัยไปจำหน่ายทำพระอารามหลวง"

เดี๋ยวนี้ เคยอ่านพบว่าเข้าใจตรงข้าม    "ชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์" กลายเป็นคำขวัญให้ทำตามนี้เสียอีกแน่ะ  คืออย่าไปเอาผิดกับพระที่ประพฤติผิด
ถ้าเป็นสมัยรัชกาลที่ ๔  คนคิดแบบนี้ เจอข้อหาถูกปรับเอาง่ายๆ

[pipat]

 ถ้าเป็นสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี เห็นจะเกินกว่าถูกปรับ
ท่านถือเคร่งเหมือนพระเจ้าแผ่นดินลังกา
ไม่สึกครับ อลัชชี
ท่านกุดหัว
ถือว่าเบียดเบียนพระศาสนา เป็นบาปหนักสุด ตายสถานเดียว

สำหรับคุณยายของหมูน้อยฯ นั้น ถ้าเจอตัว จะถามแกว่า
กวีกรีก รุ่นโฮเมอร์กับน้องๆ ทำไมไม่เคยพรรณาถึงสีท้องฟ้าและห้วงน้ำอันแสนสดใสของทะเลเอเจียน

เผื่อแกจะตอบได้อีก .....ฮิฮิ

[เทาชมพู]

 คุณยายงกเงิ่นตำหมาก ๓ ที    แล้วฝากตอบมา  พร้อมตะบันหมากเขวี้ยงมาด้วย

"หลอกกันรึเปล่าหลานเอ๊ย   ทำไมจะไม่เคยพรรณนา
ไม่งั้นใครล่ะที่พูดว่า
"The Aegean, sea of many a green. It is sea of love and wine."
*********************
ไม่เกี่ยวกับคุณยายข้างบนนี้ค่ะ  ขอเอาสำนวนมาฝากอีก ๑ คำ  
คำนี้ดูเหมือนไม่มีใครรู้จักกันแล้ว

ลมพามา

หมายถึง คนจีน
ฟังเพราะดีนะคะ  poetic เชียว
เพราะเมื่อสมัยก่อนคนจีนที่เดินทางมาตั้งถิ่นฐานในไทย มาโดยเรือสำเภา   เรือสำเภาต้องอาศัยลมในการเดินทาง
คนไทยเลยเรียกคนจีนว่า  พวก "ลมพามา"

[หมูน้อยในกะลา]

 เคยได้ยินเหมือนกันครับ แต่ได้ยินเป็นสำนวนเชิงคำถามว่า "ไม่เจอกันซะนาน ลมอะไรหอบมาล่ะครับยาย ? "

(สงสัยจะเป็นพายุเทอร์นาโด ถึงสามารถหอบมาได้)
( ถ้าเป็นผมล่ะก็ ..เป็นลมบ้าหมู ชัวร์)

เคยได้ยินอีกเช่นว่า " เจ้าติบอนี่ มาหาทีไรก็พาฟ้าพาฝนมาด้วยทู๊ก..ก ที "

[เทาชมพู]

 มีใครกี่คนรู้ว่า สำนวน มะพร้าวห้าวยัดปาก เป็นสำนวนเก่าแก่ ชนิดถอยหลังไปเกิด ๕ ชาติก็ยังไม่เก่าเท่า
เพราะว่ามีมาตั้งแต่พระเจ้าอู่ทองค่ะ  อยู่ในกฎหมายลักษณะอาญาหลวง

เป็นโทษสำหรับคนที่..."ใจโลภ มักใหญ่ใฝ่สูงเกินศักดิ์    ถ้อยคำมิควรเจรจาก็เอามาเจรจา เข้าในระวางราชาศัพท์"

มะพร้าวที่เอายัดปาก  กาญจนาคพันธุ์อธิบายว่าปอกเปลือกเสียก่อน เหลือแต่แก่นกลมข้างใน (คงจะเหมือนมะพร้าวเผา)แล้วยัดเข้าปาก  เพราะปากไม่ดี ไปพูดสิ่งที่ไม่ควรพูดมาใช้ในราชาศัพท์

ก็เลยกลายเป็นสำนวนจดจำกันมา แม้ว่าตัวกฎหมายไม่เหลือแล้ว

[นิลกังขา]

 เอ ขอยกมือสงสัย

คห. 100 ของคุณหมูกับ คห. 99 ของคุณครูเทาชมพู น่าจะคนละสำนวนกันนะครับผมว่า แม้ว่าความจะคล้ายกันก็ตาม

ยอมรับว่าผมเพิ่งทราบว่ามีสำนวน ลมพามา ซึ่งหมายถึงคนจีนโพ้นทะเลที่มากับเรือสำเภา ฟังเก๋ดีครับ

แต่คำถามที่คุณหมูหลบลมอยู่ใต้กะลาเคยได้ยิน ว่า "ลมอะไรหอบ (ไม่ใช่พา) มา" นั่น ผมกลับนึกไปถึงนางบุษาครับ จำได้ไหมครับ นางเอกเรื่องอิเหนาที่ถูกองค์ปะตาระกาหลาเทวดาบันดาลเป็นลมพายุหอบนางไปตกที่ไกลๆ พรากจากอิเหนาน่ะครับ

[นิลกังขา]

 ความเห็นที่ 92 ของคุณครูนิรันดร์ ผมเคยได้ยินว่า คอทั่งสันหลังเหล็กครับ แต่จะแปลว่าอะไรนั้นก็จนด้วยเกล้าเหมือนกัน

น่าจะเป็นอะไรแข็งๆ คอก็เป็นทั่งตีเหล็ก สันหลังก็เป็นเหล็ก กะโหลกเป็นอะไรก็ไม่รู้ แต่คงจะแข็งพอกัน

[นิลกังขา]

 เรื่องของสี ผมเคยสงสัยมานานแล้วว่า

คำเรียกสีของไทยเราปัจจุบัน (ซึ่งไม่ตรงกับคำเรียกสีของช่างไทยโบราณ - พระเจ้าตาพิพัฒน์ของผมคงอธิบายได้) มีที่มาจากไหนบ้าง เช่น สี "เทา" นั้นเกี่ยวอะไรหรือไม่กับคำว่า ขี้ "เถ้า"  

สีฟ้านั้นออกจะเห็นได้ง่ายว่ามาแต่สีของท้องฟ้ายามที่เป็นสีฟ้า (?) - คือผมหมายความว่า ไม่ใช่สีท้องฟ้ายามที่เป็นสีแดงหรือสีดำนะครับ

สีครามก็เห็นชัดว่ามาแต่ธาตุชนิดนั้น คือคราม อย่างที่เขาเอามาซักผ้าสมัยก่อน มันสีอย่างนั้นก็ใช้เป็นคำเรียกสีด้วย

สีส้มเป็นสีของผลไม้ชนิดนั้น แต่ถ้าเป็นคำเรียกรส แปลว่าเปรี้ยว อันเป็นรสของผลไม้ตระกูลนั้นอีกแหละ

สีน้ำตาล มาแต่ไหน น้ำตาลที่รินหรือตัดจากต้นตาลโตนด จริงๆ แล้วสี brown หรือเปล่า? ผมว่าไม่เชิงจะเป็นน้ำตาลสีช็อกโกแลตอย่างที่เราหมายถึงสีน้ำตาลเดี๋ยวนี้นะ แต่ก็ออกโทนน้ำตาลนวลๆ เหมือนกัน - อ้อ เดิมอาจจะหมายถึงสีของน้ำตาลตอนที่เป็นน้ำตาลปึกก็ได้ ส่วนสีของน้ำตาลเมานั้นดูจะใสเกินไป ไม่เป็นสีน้ำตาล

สีน้ำเงิน อันนี้ก็น่าคิดว่ามายังไง สีครามมันเป็นน้ำเงินจริง เพราะครามก็เป็นสีน้ำเงิน หรือสีนี้ถ้าเรียกว่าสีกรมท่า ก็มีประวัติ เพราะกรมท่าหรือกระทรวงการต่างประเทศสมัยโน้นใช้สีนี้ประจำกรม แต่ "น้ำเงิน" ? ผมก็ไม่เคยเรียนวิชาการถลุงโลหะ ไม่เคยเห็นธาตุเงินตอนที่มันหลอมเหลว จึงนึกไม่ออกว่า ถ้าเงินตอนปกติมันสีเงินๆ แล้ว เวลามันละลายเป็นน้ำ มันออกสี blue หรือเปล่า? คำเรียกสี blue ของเราในภาษษไทยถึงได้เรียกกันมายังงั้น?