ขอเรียนถามคุณเทาชมพูและท่านอื่นๆ เกี่ยวกับบทกลอนของคุณพุ่ม กวีหญิงในสมัยร.3ค่ะ

[เวคิน]

 แล้วกลอนบทอื่นๆของคุณพุ่มล่ะครับไม่ทราบว่าพอจะหาได้ที่ไหน เคยไปที่หอสมุดฯ ก็ไม่มี ทั้งในห้องธรรมดาและห้องหนังสือเก่า

[ดาวกระพริบ]

 กลับมาอ่านแล้วค่ะ
ขอบคุ๕ คุณเทาชมพูอีกครั้งนะคะ

ขอตอบคำถามคุณ pipat
พระองค์เจ้าหญิงบุตรี หรือเปล่าคะ

คุ้นๆ ว่าอ่านจากวิชาการนี่แหละค่ะ

[pipat]

 เพื่อยืนยันว่าไม่มั่ว แบบโอเอเน็ต เชิญคุณดาวกระพริบเล่ารายละเอียดเพิ่มสักนิดนะครับ

[ดาวกระพริบ]

 แหะๆ ขอสารภาพว่า
จำได้เพียงเท่านี้ ที่จำพระนามท่านได้
เพราะมีเพื่อนรุ่นน้อง ชื่อบุตรีค่ะ

ทราบแต่ว่าเป็นพระราชธิดาในพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

ถ้าสอบ โอ เอเน็ต คอมพิวเตอร์คงไม่ตรวจข้อสอบให้แน่ๆ

[Rinda]

 อาจารย์สอนภาษาไทยของดิฉันเล่าว่า กวีในวังท่านหนึ่งมีฝีพระโอษฐ์คมคายมาก
สมัยยังสาว หากใครแซวท่าน ท่านทรงสามารถว่ากลอนสดโต้ตอบได้ที
กวีท่านนั้นน่าจะเป็น พระองค์เจ้าหญิงบุตรี กรมหลวงวรเสรฐสุดา พระราชธิดาองค์เล็กใน ร. 3
(เป็นเพื่อนเล่นกับพระราชนัดดา 2 องค์ ที่ ร. 3 ทรงรับอุปการะ ด้วยกำพร้าพ่อคือ พระองค์เจ้าโสมนัสฯ
และ หม่อมเจ้ารำเพย แต่องค์บุตรีแก่ชันษากว่า 6 ปี)

ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน 8 บูรพาสาฒ ขึ้น 6 ค่ำ ปีชวดสัมฤทธิศก จ.ศ. 1190 ในเจ้าจอมมารดาอึ่ง
ธิดาเจ้าพระยานิกรบดินทร์ (โต  กัลยาณมิตร)  

รัชกาลที่ 5 โปรดฯให้เป็นท้าวสมศักดิ์ และต่อมาทรงโปรดฯสถาปนาขึ้นเป็นพระเจ้าอัยยิกาเธอ
กรมหลวงวรเสรฐสุดา อาทิอักษรวรรคศรี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 5 เมื่อวันอาทิตย์ เดือน 12 แรม 12 ค่ำ
ปีมะเมีย จ.ศ. 1269  พระชันษา 80 ปี พระองค์ได้รับการยกย่องให้เป็นครูบาอาจารย์ สอนหนังสือในวังค่ะ

[pipat]

 น่ากลัวต้องแบ่ง CD เป็นส่องแผ่น แจกเสียทั้งคู่
กรมหลวงวรเสรฐสุดา ทรงได้รับยกย่องรองมาจากสมเด็จกรมพระยาสุดารัตนฯ
ใครตอบได้ใหมครับ ว่าเหตุผลเช่นไร

ผมเคยมีบุญตา เห็นลายพระราชหัตถ์เลขา (ของจริง และทรงด้วยพระองค์เอง) ในรัชกาลที่ 5 สั่งพระองค์เจ้าประวิช(...กระมัง ไม่ได้สอบปี ท่านทรงไว้ลอยๆ อย่างนั้น) ให้จัดการเชิญกรมหลวงฯ ประพาสรถไฟ ตอนนั้นกรมหลวงวรเสรฐสุดาพระชันษามากแล้ว แต่อยากลองของใหม่

อ่านแล้วรู้สึกถึงความรักใคร่ต่อกรมหลวงฯ เหมือนพวกเราคงอยากพาคุณยายไปดูปลาที่พารากอนมังครับ

[Rinda]

 ว่ากันว่าสำนักตักศิลาของท่าน ถือว่าเป็นสำนักศึกษาแห่งแรกของพระราชกุมารพระราชกุมารี
ในรัชกาลที่ 4 และ 5 แทบจะทุกพระองค์ นอกจากนี้พระองค์ทรงเป็นราชนารีผู้ประเมินคุณสมบัติกุลสตรีไทย

สมัยรัชกาลที่ 3 ราชสำนักมีการโล้สำเภาไปค้าขายไกลโพ้นยังแผ่นดินตงง้วน สร้างความมั่งคั่งมหาศาล
เจ้าจอมมารดาอึ่ง แม่ของพระองค์บุตรี เป็นลูกเจ้าสัวโต (ภายหลังเป็นเจ้าพระยานิกรบดินทร์มหินทรมหากัลยามิตร)
ซึ่งโล้สำเภาเหมือนกัน และใกล้ชิดสนิทในฐานะข้าแผ่นดินของ ร.3 มั้กๆ ตั้งแต่ยังทรงเป็นกรมหมื่นเจษฎาบดินทร์

เจ้าสัวโต จึงเป็นขรัวตา ของพระองค์บุตรีนั่นเอง

เพราะพระปรีชาสามารถทางด้านอักษรศาสตร์สูง ครั้งที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ทรงพระราชนิพนธ์ "ลิลิตนิทราชาคริต" พระองค์เจ้าหญิงบุตรี เป็นกวีหญิงแต่เพียงพระองค์เดียว
ที่ได้ทรงรับเลือกท่ามกลางจินตกวีชายให้เข้าร่วม ช่วยกันตรวจแก้ใบหน้าแท่น (ตรวจปรู้ฟ)

ด้วยพระจริยาวัตรที่งดงามน่าชื่นชม และพระปรีชาสามารถด้านอักษรศาสตร ร.5  จึงโปรดเกล้าฯ สถาปนา
ให้เป็น พระเจ้าอัยยิกาเธอ กรมหลวงวรเสรฐสุดา (พระองค์เจ้าต่างกรมฝ่ายใน)

ลิลิตนิทราชาคริต (นิทรา=หลับ ชาคริต=ตื่น) ทรงใช้เวลา 29 วันในการนิพนธ์เพื่อประทานแจก
พระบรมวงศานุวงศ์ในวันขึ้นปีใหม่ เมื่อเสร็จแล้วจึงให้กรมหลวงพิชิตปรีชากร เป็นผู้ชำระ ก่อนให้
พระศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจาริยางกูร) ตรวจอีกครั้งหนึ่ง

มีโคลงเตือนสติสอนใจหลายท่อน ที่จำได้ตั้งแต่สมัยเรียนคือ หน้าต่างมีหู ประตูมีช่อง ความลับไม่มีในโลก
เป็นคติที่นางจอบแก้ว ได้เตือนบุตรชาย อาบูหะซัน ตอนกำลังคลั่งให้ระมัดระวังวังคำพูดคำจา ดังในโคลงนี้

ผิวใครผู้อื่นอ้าง...........คำอัน นี้นา
พ่อจักคิดฉันใด...........ดั่งนี้
กำแพงย่อมมีกรรณ.....คอยสดับ
ดีชั่วใช่จักอั้น.............โอษฐ์เอื้อนออกเอง

[pipat]

 ผมหมดตัวแน่ ต้องเพิ่ม CD เป็น 3 แผ่นซะแล่ว
อย่าเพิ่งจบนะครับ คุณ Rinda คงได้รับถ่ายทอดข้อมูลมาลึกซี้งมิใช่น้อย อย่าเก็บไว้คนเดียวนะครับ

ขอบคุณล่วงหน้า