เรียนเชิญคุณจิตแผ้ว แล ผองมิตร

[หมูน้อยในกะลา]

 คนจะดี ดีนิสัย ใช่สมอง
ควรจะลอง โง่ดูบ้าง อย่างสร้างสรรค์
อวดรู้ไป ไร้มิตร สนิทกัน
ส่วนตัวฉัน ขอโง่เป็น เช่นนี้เอย ฯ

[CrazyHOrse]

 อารมณ์ขันของฮิวเมอริสต์(ครูอบ ไชยวสุ) ประชดประชันได้แสบมาก

ชมเพลินเดินดู่พ้รรณ  พฤกษา
มากม่ายในวนา     เหลื่อจ้ำ
แลเหนพ่วงพะกา    กรองส่วย จริงโวย
จึงเก่บมันมาท้ำ     เป่นพ้วงมาลัย

[CrazyHOrse]

 ขอบคุณคุณชายองค์อีกครั้งที่ช่วยบอกทางครับ เป็นประโยชน์มาก

หากมีอะไรจะชี้แนะอีกขอเชิญได้เลยนะครับ ผมกำลังสนใจเรื่องการบังคับเสียงวรรณยุกต์ในโคลงกับเสียงวรรณยุกต์ไทยโบราณอยู่ครับ

[นิรันดร์]

 ...... ผจงเรียงแต่งถ้อย ...... โคลงแถลง
คำเช่นดังสำแดง ............... ใช่แกล้ว
กางผังจึ่งดัดแปลง ............. คำกล่าว
เลือกเปลี่ยนจนตรงแล้ว ...... ส่งข้อความมา

[น้ำเงิน]

 เพิ่งหัดแต่ง กรุณาแนะนำด้วย
---------------------
ลองฝึกหัดแต่งบ้าง   โคลงกลอน
แม้นถูกผิดช่วยสอน  ติชี้
ความรู้จึ่งขจร           มากยิ่ง ยินดี
จักหมั่นฝึกแต่งนี้       ผิดได้เป็นครู

[CrazyHOrse]

 

เอกเจ็ดโทสี่ชี้      ทางโคลง
แรกเริ่มควรยึดโยง   เคร่งไว้
ฝึกจนแม่นครรโลง   โคลงก่อน
หลีกเลี่ยงคำโทษให้  ห่างได้เป็นดี

[อ้อ]

 ขอขอบคุณ คุณ CrazyHOrse เป็นอย่างมาก
ในการติเพื่อก่อ  และให้คำชี้แนะเกี่ยวกับ
การสร้อยเป็นอย่างดี     และหวังว่าคงจะ
ได้รับความกรุณานี้อีก   ขอบคุณค่ะ

[code]
ทะเลเกลียวคลื่นม้วน     พึงยล
เฉกเช่นเปลวเพลิงลน     เป่าไหม้
โหมกระหน่ำทุกหน        รับช่วง
ลมป่วนซวนเซไซร้        ดั่งนี้ไม่ดี

[ชายองค์]

 ทดสอบ

ฝนหยดหยาดแรกหร้วง   สู่ดิน
ไม้แมกอ่อนน้ำริน   ทาบฉุ้ม
ขีดเขียนวาดจากจินต์   ลากไหล้ เส้นนา
ได้ภาพแสร้งเส้นหนุ้ม   เทียบผ้าง จิตรกร ฯ

แต่งยากมากๆ

คุงม้าลำพองครับ
พระลอที่ว่า เล่น กับ เหล้น
ผมไปค้นมาแล้ว เขาผ่านการแก้มาแล้วครับ
เดี่ยวถ้าได้เข้ามาอีก ผมจะคัดที่เขากล่าวไว้ใน วรรณกรรมสมัยอยุธยา มาให้อ่านครับ

ปล. ผมเข้าใจผิดไปเองว่า โทโทษ ไม่มี จริงๆ มีครับ...
ขออภัยด้วย...

[CrazyHOrse]

 ตอนนี้ผมสงสัยว่าโคลงลาวโบราณจะไม่มีการใช้เอกโทษหรือโทโทษครับ กำลังหาท้าวฮุ่งฉบับเต็มมาตรวจสอบอยู่ สาเหตุน่าจะเป็นว่าโคลงลาวค่อนข้างจะยืดหยุ่นมากในเรื่องการสลับตำแหน่งคำบังคับ บวกกับเรื่องระบบเสียงวรรณยุกต์ที่ไม่สอดคล้องกับระบบเอกโทษโทโทษครับ (ขอบคุณอีกครั้งที่ชี้ทางให้นะครับ)

ส่วนฝั่งอยุธยา ส่วนเอกโทษโทโทษเห็นชัดว่าใช้กันมาอย่างน้อยตั้งแต่สมัยพระบรมไตรโลกนาถเป็นต้นมาครับ

และถ้าฝั่งล้านนาใช้"เล่น"ในรูปดั้งเดิมคือ"เหล้น" แสดงว่าโคลงใน 210 ต้องเป็น

ฝันทรงภูษิตจ้า          ใสสุทธิ์

พระเกศทัดธารบุษป์       กลิ่นฟุ้ง

ไปทิศอุไทยอุต          ดมยิ่ง นั้นนา

ฝันว่าอ่อน*เหล้น*ถุ้ง         ทั่วท้องสระศรี ฯ 

ใช่ไหมครับ?

[ชายองค์]

 ใช่ครับ มันคล้ายๆ ว่าจะเป็น โทคู่เหมือนพวกโคลงในล้านนา หรือโคลงดั้นเสียด้วยซ้ำครับ...

ในล้านนาเอง โทโทษมิได้ใช้เลย
เอกโทษก็เช่นกัน
แต่เราใช้คำตายแทนครับ...

บางคำ ที่เราพบ ที่ว่าเป็นโทโทษ บางทีไม่ใช่โทโทษ อย่างตำราว่าก็มีครับ เป็นโท แท้ๆ ในคำโบราณ ผมเข้าใจว่ามันเปลี่ยนในสมัยปลายอยุธยา ถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้นครับ

[อ้อ]

 หฤหรรษ์ผ่องแผ้ว..........นพคุณ
ใสแจ่มกระจ่างจุณ.........จิตแผ้ว
ปล่อยวางว่างว้าวุ่น..........ทุกที่
เฉกเช่นนักปราชญ์แล้ว....ย่อมให้อภัย

[CrazyHOrse]

ผังโคลงมาตรฐานจากอาศรมชาวโคลง pantip.com ครับ ตำแหน่งสีน้ำเงิน 4 ตำแหน่งเป็นคำสุภาพครับ โดยเฉพาะคำสุดท้ายของบทจะต้องไม่เป็นคำตาย

[นิรันดร์]

 ........ ภาชนะใส่น้ำ ......... จำนวน หนึ่งเฮย
มือจุ่มลงไปกวน .............. ก่อน้ำ
ดึงมือเลื่อนเลิกรวน .......... ชลนิ่ง
รอยบ่มีเห็นซ้ำ ..................หมดสิ้นรอยมือ

[อ้อ]

 มธุรพจน์นี้....................งดงาม
ขับกล่าวสะท้อนความ......เจิดจ้า
ความสุขเมื่อติดตาม........คลุมแผ่
ปัดเป่าความเมื่อยล้า.......เปี่ยมด้วยพลัง

[CrazyHOrse]

 มีข้อคิดเห็นอีกเรื่องหนึ่งที่คุณหนอนสุราเขียนไว้ในอาศรมชาวโคลงหลายปีมาแล้ว ลิงก์นั้นหายไปแล้ว แต่ผมยังมีเก็บไว้ อยากให้ได้อ่านกัน เพราะผมเห็นว่าน่าสนใจครับ

----------------------------------------------------

กับดักโคลง

หลังจากเล่นโคลงกันมายืดยาวหลายกระทู้ น่าจะแทรกภาคทฤษฎีเข้ามาสักนิด

ทฤษฎีบทต่างๆ ที่ผ่านมาเป็นการบอกว่าแต่งโคลงอย่างไรให้ได้ดีทั้งรสความแลรสคำ                  ตอนนี้เลยอยากแทรกว่า แล้วโคลงที่ไม่ดี มีสาเหตุมาจากอะไรบ้าง แต่ก่อนแจกแจงขอบอกก่อนว่าต่อไปนี้เป็นเพียงข้อสังเกตของหนอนสุราบ่ใช้ตำรา ฉะนั้นอย่ายึดติด ไม่งั้นจะกลายเป็นยึดติดว่าจะไม่ยึดติด งงมั้ยเนี่ย ฮ่าฮ่า

๑.ติดเสียงจัตวา

อันนี้ไม่รู้ได้คติมาจากที่ใดว่าโคลงที่ส่งด้วยเสียงจัตวาดีกว่าส่งด้วยเสียงสามัญ เดาเอาว่าน่าจะมาจากโคลงตัวอย่างในจินดามณีที่คัดมาจากลิลิตพระลอ

เสียงลือเสียงเล่าอ้าง . . . อันใด พี่เอย
เสียงย่อมยอยศใคร . . . .ทั่วหล้า
สองเขือพี่หลับใหล . . . . ลืมตื่น ฤาพี่
สองพี่คิดเองอ้า . . . . . . . อย่าได้ถามเผือฯ

หลายต่อหลายคนยึดติดการส่งด้วยเสียงจัตวามาก หลายต่อหลายครั้งถึงกับยอมเสียรสความ ตัวอย่างมีให้เห็นอยู่เพียบ แต่ไม่ยกมาชำแหละให้ดู ยกให้เป็นหน้าที่ พู่ฉ้วยครู แห้...

ย้อนกลับเข้าภาคทฤษฎีตามแบบหนอนสุราต่อ

เวลาพิเคราะห์โคลงต้องดูตัวอย่างหลายๆ บทก่อนเขียนทฤษฎี แต่ถ้าขี้เกียจหรือไม่มีเวลาก็ต้องดูทั้งบท อย่าดูแค่บาทเดียว เพราะจะทำให้เข้าใจผิดเป็นตุเป็นตะ

เสียงส่งบาทจบมีความสัมพันธ์กับเสียงขึ้น (คำท้ายบาทแรก-ไม่นับสร้อย) กับเสียงรับสัมผัสบาทสองและสาม (คำที่ ๕) จากตัวอย่างบทนี้วิเคราะห์ได้ว่ากวีมองทีละคู่ คู่แรกในบาท ๑ และ ๒ ใช้เสียงสามัญ (ใด-ใคร) คู่หลังในบาท ๓ และ ๔ ใช้เสียงจัตวา (ใหล-เผือ)

ลองดูตัวอย่างอีกบทที่ใช้สูตรเสียงทั้งสี่บาทด้วยสูตรเดียวกันกับตัวอย่าง แต่สลับขึ้นจัตวาส่งสามัญ ที่เหลือทิ้งไว้ให้วิเคราะห์เอง จะได้จับปลาเป็น ฮิฮิ

สายหยุดหยุดกลิ่นฟุ้ง . . . ยามสาย
สายบ่หยุดเสน่ห์หาย . . . ห่างเศร้า
กี่คืนกี่วันวาย . . . . . . . . . วางเทวศ ราแม่
ถวิลทุกขวบค่ำเช้า . . . . . หยุดได้ฉันใดฯ

ไหนๆ ก็พูดถึงเรื่องเสียงแล้ว เอาให้ครบถ้วนจบกระบวนความทีเดียวดีกว่า
เว้นวรรคยาวเดี๋ยวหลับหมด มีอีกสูตรที่นิยมใช้กันมาก คือใช้เสียงสลับทีละบาท คัดตัวอย่างมาให้ดู เช่น

ลมหนาวหนาวห่มผ้า . . . ฤๅหาย
พระท่านทายว่าตาย . . . . แน่แล้ว
สายยาแม่ยาสาย . . . . . . . เซ้าสวาท พี่รา
ผี้ว่าพี่กอดแก้ว . . . . . . . . .กลับเช้าชุ่มกชวยฯ

อีกบท

จำใจจำจากเจ้า . . . . . . จำจร
จำนิราศแรมสมร . . . . แม่ร้าง
จำเรียมจักไปรอญ . . . . อรินราช นาแม่
จำทุกข์จำเทวศว้าง . . . สวาสดิว้าหวั่นถวิลฯ

บทหลัง บาทสามทุกตำราคัดว่า (หนอนสุราก็เคยลอกตาม)

เพราะเพื่อจักไปรอญ อริราช แลแม่

หนอนสุราเพิ่งมาอ่านทวนคำวิจารณ์ของท่านจันทร์ พิเคราะห์แล้วน่าเชื่อกว่าเลยเปลี่ยนใจลอกตามท่านจันทร์ทั้งหมด

หมายเหตุ

๑. สูตรเสียงโคลงบ่ได้มีเท่านี้ แต่โคลงเสียงดีมักเดินตาม ๒ สูตรนี้ มือใหม่ควรลอกตามให้คล่องมือ ส่วนมือเก่าควรพินิจพิเคราะห์

๒. การคิดแบบตรรกะ เฉลยได้ว่าที่เราเรียก อังคาร กัลยาณพงศ์ ว่า ท่านอังคาร เป็นการเรียกตาม ท่านจันทร์ หรือ มจ.จันทร์จิรายุวัฒน์ รัชนี ทั้ง ๒ ท่านต่างเคยเล่นโคลงสดที่บ่อนท่าช้าง ณ มิ่งหลี มาด้วยกัน

ท่านจันทร์ : จันทร์จิรายุเจ้า เหนือดาว อื่นเฮย
ท่านอังคาร : ดาวก็ดาวใช่ยาว กว่าข้า

ฮ่าฮ่าโฮ่โฮ่ หลักการคิดแบบตรรกะบอกนสร.ว่า ท่านจันทร์ทรงประสูติวันจันทร์ ส่วนท่านอังคารเกิดวันอังคารชัวร์ป้าบ

ปรากฎว่าผิดหมด ฮ่าฮ่าโฮ่โฮ่

จากคุณ : หนอนสุรา
---------------------------------------------