คุณภูมิครับ:
เห็นด้วยที่ว่าถ้าได้ทั้งฉันทลักษณ์และรื่นหูได้เป็นดีครับ ส่วนเรื่อง"ฝีมือ"อันนี้น่าคิดเหมือนกันครับ เพราะความมุ่งหมายในการแต่งบทกวีของแต่ละคนไม่เหมือนกันครับ
คุณชายองค์ครับ:
คุณชายองค์ยกประเด็นที่น่าสนใจขึ้นมาพอดีเลยครับ
"ฉันท์ลักษณ์ของโคลงสี่สุภาพเป็นรูปแบบที่สมบูรณ์ที่สุดของโคลง การที่ลงตำแหน่งเอกโท สัมพันธ์กับการขับทำนองลำนำ"
ผมก็คิดอย่างนั้นครับ แต่ติดใจที่ว่าการขับลำนำนั้นเป็นเรื่องเสียงวรรณยุกต์ แต่โคลงบังคับรูปวรรณยุกต์
ถ้ายึดเอาเสียงวรรณยุกต์ปัจจุบันในการวิเคราะห์ฉันทลักษณ์ของโคลงในแง่ของความสัมพันธ์ของรูปและเสียงวรรณยุกต์แล้ว พอสรุปได้ดังนี้
- รูปวรรณยุกต์เอก เสียงเอก,โท
- รูปวรรณยุกต์โท เสียงโท,ตรี
- คำสุภาพ เสียงสามัญ, จัตวา
จะเห็นว่าตำแหน่งวรรณยุกต์เอกและโท จะมีเสียงที่พ้องกันได้คือเสียงวรรณยุกต์โท และ(ในความเห็นของผม)นั่นคือสาเหตุที่อนุญาตให้ใช้เอกโทษโทโทษได้
สำหรับโทโทษคงไม่มีปัญหาอะไรเพราะเข้าใจว่าใช้ ห นำครอบคลุมทุกคำอยู่แล้ว
แต่ปัญหาอยู่ที่ว่า บางคำบางเสียง เขียนเป็นเอกโทษไม่ได้ เช่น
คำว่า ต้อง เราสามารถใช้ในตำแหน่งคำเอกได้หรือไม่? เพราะเป็นคำเสียงโท ถ้าพิจารณาในแง่การขับลำนำย่อมไม่แตกต่างกับการใช้คำเอกแต่อย่างใด
ในทางกลับกัน ลองลืมเรื่องเสียงไป ยึดแต่รูป มองว่ารูปคือความงามจริงแท้ของโคลง ลองดูโคลงบทนี้นะครับ
เชิญดูตูค่าเหล้น โคลงโลด โผนเทอญ
ยกค่อยอประโยชน์ เค่าเหยี้ยง
เอกโทษท่อยโทโทษ เทียบใฮ่ เห็นฮา
แปรแซร่งแปลงถูกเถี้ยง ท่วนถี้ดีแสดงฯ
เป็นบทนิพนธ์ของน.ม.ส.ครับ ฟังไม่ขัดหู แต่รูปไม่งามครับ
แล้วสุนทรียะของโคลงอยู่ที่ไหนกันแน่?
ส่วนเรื่องการแต่งไม่เคร่งครัดเพราะกว่า อันนี้ต้องชี้แจงหน่อย เดี๋ยวอ่านกันไปจะจับประเด็นสับสนกันหมด ผมเจตนาสื่อว่า บางครั้งการแต่งโคลงที่บังคับเอกโทถูกต้องทุกประการฟังแล้วไม่รื่นหู แต่บางบทที่แต่งโดยไม่ได้เคร่งครัดนัก ในบางกรณียังไพเราะกว่าบางบทที่แต่งตรงเป๊ะได้ครับ ไม่ได้เจตนาจะสื่อว่านอกแบบดีกว่าในแบบนะครับ
เหตุผลก็คือ ผมยังไม่เข้าใจว่าแบบแผนของโคลงที่แท้คืออะไรกันแน่ แนวทางเอกเจ็ดโทสี่หากมองในสายตา(อันคับแคบ)ของผมตอนนี้ก็เหมือนตำราฮาวทูที่สอนทางลัดให้คนแต่งโคลงกันได้ง่ายๆ แต่หัวใจที่แท้ของโคลงคืออะไร?
ดังนั้นหากจะด่วนสรุปว่าโคลงที่แต่งไม่ได้เอกเจ็ดโทสี่แสดงถึงความอ่อนด้อยของผู้แต่ง ผมว่าดูจะด่วนสรุปไปหน่อย จริงอยู่ที่ว่ามือใหม่เขียนโคลงอาจจะประสบปัญหากับการจดจำตำแหน่งเอกโทบ้าง แต่ผมว่าหลังจาก 10-20 บทไปแล้ว มันก็ไม่ใช่ปัญหาอีกต่อไป ไม่ต้องถึงกับเชี่ยวชาญเข้าสายเลือดหรอกนะครับ หากจะมีการใช้ไม่เคร่งครัดบ้างก็อยู่ที่เจตนาของผู้แต่งครับ
ลองดูบทนี้นะครับ
ยายกะตาตำข้าว กลางจันทร์
หอมรำมาพาขวัญ งำฟ้า
ดึกดึกดำบรรพ์ฝัน ขำขำ
ลำนำโลมใจหล้า ทำให้หฤหรรษ์
อังคาร กัลยาณพงศ์ ประพันธ์ครับ