คำว่า ร้อนตับจะแตก มีที่มาอย่างไรคะ

[just somebody]

 อยากทราบว่า คำว่า ร้อนตับจะแตกมีที่มาจากไหน ทำไมต้องเป็นตับด้วย

ขอบคุณค่ะ

[Nuchana]

 "ร้อนตับจะแตก" คิดว่าเป็น การพูดเกินจริงเพื่อให้เห็นภาพพจน์ ที่เรียกว่า "อติพจน์" (hyperbole)
[ hyper (prefix) = above, more than]

[ติบอ]

 จะมาจากเวลาทำอาหารหรือเปล่าครับ
จำได้ว่าถ้าต้มน้ำเดือดมากเกินไป ตับจะกระด้าง

แต่ไม่เคยต้มเองซะด้วยสิครับ เลยไม่แน่ใจว่าจะแตกหรือเปล่า

[ศนิ]

 ขอเสนอ คำว่า ร้อนตับแลบ อีกคำนึงค่ะ
ไม่ทราบว่าร้อนขนาดไหน ตับถึงจะแลบออกมา    

[111]

 ใช่มาจากตุ๊กแกรึเปล่า ที่ร้องตุ๊กแกๆเรียกงูมากินตับ (เอ๊ะ !! นั่นมันตับแก่ ไม่เกี่ยวกันเนอะ)

[Wandee]

        เข้าใจเองมานานแล้วว่า  ตับ ที่แตกเพราะความร้อน  คือ ตับของใบจากที่ใช้มุงหลังคา

เมื่อต้องมาเจอกับแสงแดดที่แผดเผา  ก็สิ้นสภาพเพราะความกรอบแห้ง

ที่ว่า ตับแลบ  ก็คือ ตับหมดสภาพการใช้ก็ยุบตัวลงจนสามารถเห็นได้ชัด  ไม่เป็นส่วนเดียวกับหลังคาจาก

ต้องรื้อออกมาเป็นตับ  แล้วมุงใหม่


        นายโหมด  อมาตยกุลใน "๓๑๑ ปี สกุลอำมาตย์ และ ๗๓ ปีแห่งการพระราชทานนามสกุล อมาตยกุล ๒๕๒๙" 

ได้เล่าเรื่องบ้านเรือนลักษณะต่าง ๆสมัยรัชกาลที่ ๓ - ๔ ไว้น่าฟังมาก

เสาชานบ้านที่ตอหม้อ ที่ท่านเรียกว่า ตะหม้อ ทำจากต้นมะพร้าวก็ต้องเปลี่ยนทุกปี

ยุ้งข้าวของคุณตาและบิดาของนายโหมด หลังคาจาก  ฝาไม้ไผ่สับเป็นเรือนทาดินกับขี้ควาย

คุณน้าพระกลิ่นบิดาบุญธรรม  มียุ้งข้าวอยู่ในสวน ข้าวเปลือกนั้นส่งมาจากบ้านสวนมาสีที่ใต้ถุนหอนั่ง


จากนี้จากพจนานุกรมมติชนหน้า ๒๒๖ บอกไว้ว่า 

๒. น.  ไม้ตระกูลปาล์ม  ใบคล้ายมะพร้าว  มักขึ้นริมน้ำกร่อย
นำใบมาเย็บเป็นตับใช้มุงหลังคา

น้อมรับความเห็นจากสหายทุกท่านด้วยค่ะ

[siamese]

คุณวันดี กล่าวถึงใบตับจากนั้นแม่นแท้

คำว่า "แลบ ก. เหลื่อมหรือทําให้เหลื่อมออกจากที่เดิม (มักใช้แก่ของแบน ๆ)  เช่น แขนเสื้อชั้นในแลบ แลบลิ้น; เป็นแสงแวบ ๆ ออกไป เช่น
 ฟ้าแลบ ไฟแลบ"

ยังมีความร้อนอีกอาการหนึ่งที่เคียงกัน "ร้อนจนตับแตก" ซึ่งความหมายนี้ให้ตัวอย่างที่ชัดกว่า คือ ความร้อนแผดเผาไปที่ใบจาก จนเกิดอาการกรอบและม้วนตัว เมื่อหลาย ๆ ตับจาก เกิดอาการม้วนตัวพร้อม ๆ กันเนื่องจากความร้อน ก็จะเกิดเสียงดัง กร๊อบ แกร๊บ ๆ  ๆ บนหลังคาจากแดดเผา คนโบราณจึงเรียกอาการนี้ว่า "ร้อนจนตับแตก" คือ หมายถึง อากาศและแดดร้อนมากจนตับจากแตก แสงลอดถึงพื้นเรือนได้หากตับจากพันใบน้อยชั้นเกินไป

การเย็บจากจะให้วัสดุเย็บคือ "คล้า" ที่มีความเหนียวสูง ขายเป็นฟ่อน ยาวสองเมตรกว่า จับรวมกันเป็นฟ่อนมัดรวมกัน ตอนเด็ก ๆ เห็นประจำด้วยคนแถบแม่น้ำบางปะกงต่างเย็บตับจากขายกันเนือง ๆ ตัวโครงไม้ทำด้วยไม้ประเภทหนึ่ง ออกสีลูกหว้าถึงดำ มีความเหนียวและยืดหยุ่นดีไม่แพ้ไม้ไผ่

[เพ็ญชมพู]

นอกจากตับจาก ยังมีอีกหลายตับ

ตับ น.ไม้สําหรับหนีบปลาหรือไก่เป็นต้นปิ้งไฟ; เรียกของที่ผูก ตั้ง หรือวางเรียงกันเป็นแถว เช่น ตับจาก ตับพลุ ตับลูกปืน; ลักษณนามเรียกของที่เรียงกันเป็นแถว เช่น ปลาย่างตับหนึ่ง ปลาย่าง ๒ ตับ.

ตับจากแตกได้ได้ฉันใด ตับปลาย่างก็อาจแตกได้ฉันนั้น

 

[siamese]

คุณเพ็ญชมพู ขยายความเรื่องตับ ก็จะเสริมให้เพิ่มด้วยว่า ในทางการดนตรีไทยนั้น ก็มี "เพลงตับ"

เพลงตับ คือ การนำเพลงไทยหลาย ๆ เพลง นำมาตีเพลงต่อ ๆ กัน เป็น ๑ ชุด เรียกว่า "เพลงตับ" และตั้งชื่อเสียใหม่ ทำนองว่าหากตีเพลงตับนี้ต้องมีเพลงอะไรประกอบเข้าด้วยกัน

[เพ็ญชมพู]

ชวนคุณหนุ่มเสวนาเรื่องที่มาของสำนวน "ตับ"

ลำดับแรก "ล้วงตับ"

มาจากไหน ?

 

[siamese]

ชวนคุณหนุ่มเสวนาเรื่องที่มาของสำนวน "ตับ"

ลำดับแรก "ล้วงตับ"

มาจากไหน ?

 

คงมาจากความสัมพันธ์ระหว่างงูเขียว กับ ตุ๊กแก หรือเปล่าเอ่ย 

[เพ็ญชมพู]

สัมพันธ์กันอย่างไร        อยากรู้ไซร้ขยายความ
ใครล้วงใคร่ขอถาม        ล้วงทำไมให้สงกา

 

[siamese]

สัมพันธ์กันอย่างไร        อยากรู้ไซร้ขยายความ
ใครล้วงใคร่ขอถาม        ล้วงทำไมให้สงกา

 

อันว่างูนั้นล้วงกินตับ   ตุ๊กแกงับปากอ้าน่าสงสัย
เท็จจริงล้วนน่าฉนงพิกลนัย   งูเข้าไปกินอาหารจากกายา 

[เพ็ญชมพู]

ตุ๊กเอยตุ๊กแก                             ตับแก่แซ่ร้องก้องบ้าน
เหมือนเตือนหูให้งูรู้อาการ                น่ารำคาญเสียแท้แท้แซ่จริงจริง
อันความลับเหมือนกับตับที่ลับแน่         อย่าตีแผ่ให้กระจายทั้งชายหญิง
ควรจะปกปิดไว้อย่าไหวติง               ที่ควรนิ่งนิ่งไว้ในใจเอย

นายทัด  เปรียญ  แต่ง

  

[เพ็ญชมพู]

ลำดับที่สอง "กินตับ"

น่าจะมาที่เดียวกับ "ล้วงตับ"  แต่ตับในที่นี้มีความหมายมากกว่า "ความลับ" อย่างความหมายเป็นนัยในเพลงที่ว่า พาไปกินตับ คนฟังคงไม่ได้นึกถึงว่าพาไปกินตับ (ที่เป็นอาหาร) อย่างเดียว

ความหมายเป็นนัยนี้แตกแขนงไปมากมาย อย่างในการ์ตูนของคุณชัย ราชวัตร ในไทยรัฐฉบับวันนี้เอง (วันอาทิตย์ที่ ๑๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๔)

ลองดูซิว่า "ตับ" มีความหมายกระไรบ้าง