..พอดีได้มีโอกาสเขียนบทความในวารสารเล็ก ๆ ที่ตีพิมพ์ในองค์กรเล็ก ๆ เล่มหนึ่งเกี่ยวกับเรื่องของการตั้งชื่อของคนไทย ผมเองก็ไม่ใช่คนมีความสามารถอะไร ก็เลยต้องไปค้นคว้าหาข้อมูลมาอ้างอิงประกอบ
ยิ่งค้นก็ยิ่งสนุก อ่านนั่นอ่านนี่ไปเรื่อยแหละครับ
..แต่อ่านไปอ่านมา เอ๊ะ ชักจะงง ๆ กับชื่อ ตัวละครหลักในเรื่องขุนช้างขุนแผน ที่ผมยกไปเป็นตัวอย่างในบทความ เลยขอตั้งกระทู้เรียนถาม เผื่อจะได้ คำตอบดีดี หรือ ไอเดีย ใหม่ ๆ บ้าง
..ประเด็นที่ 1 ที่มาของชื่อขุนช้าง ชื่อขุนช้าง ได้มาจาก ความฝันของนางเทพทอง กับ เหตุการณ์บ้านเมืองในสมัยที่ขุนช้างเกิด ดังบทกลอนว่า
"แม่ฝันว่านกตะกรุมคาบช้าง
บินมาแต่ทางพนาสณฑ์
พาไปให้ถึงในเรือนตน
หัวล้านอกขนแต่เกิดมา
เมื่อตกฟากฤกษ์พารของหลานชาย
ช้างเผือกมาถวานพนะพันวษา
จึงให้นามตามเหตุทั้งปวงมา
หลานรักของข้าชื่อ ขุนช้าง"
ข้อสงสัยก็เกิดขึ้นทันทีเลยครับ เกิดมาปุ๊บได้ชื่อว่าขุนช้างเลย ดังนั้นคำว่า "ขุน" นี่เป็นชื่อตัวใช่ไหม ไม่ใช่ชื่อตำแหน่งอย่าง ขุน หลวง แบบนั้น แล้วตอนที่นายขุนช้างเข้ารับราชการมีตำแหน่งเป็นอะไรครับเป็นขุนหรือเปล่า ถ้าใช่ ก็น่าจะเป็น
ขุนขุนช้าง แต่ถึงอย่างไร ถึงจะได้เป็นขุนก็น่าจะมีราชทินนามต่อท้าย เช่ย พลายแก้ว ได้เป็น ขุนแผนแสนสท้าน ไม่ใช่ ขุนพลายแก้ว นี่เป็นขอสงสัยประการที่ 1
...
ประเด็นที่ 2 ชื่อของ พลายแก้ว ตั้งขึ้นจาก ดวงชะตาเกิด และ เหตุการณ์บ้านบ้านเมืองในขณะนั้น
...
"พ่อแม่ปรึกษากันย่ายาย
จะตั้งชื่อหลานชายอย่างไรปู่
ฝ่ายตาตะแกเป็นหมอดู
คิดคูณเลขอยู่ให้หลายชาย
ปีขาลวันอังคารเดือนห้า
ตกฟากเวลาสามชั้นฉาย
กรุงจีนเอาแก้วอันแพรวพราย
มาถวายพระเจ้ากรุงอยุธยา
ให้ใส่ปลายยอดพระเจดีย์ใหญ่
สร้างไว้แต่เมื่อครั้งสร้างหงสา
เรียกวัดเจ้าพระยาไทยแต่ไรมา
ให้ชื่อว่าพลายแก้วผู้แววไว"
..พอดีในบทความที่ผมเขียนไว้ ได้นำตำราการตั้งชื่อ
มาเทียบเคียงด้วย เลยลองเอาชื่อ พลายแก้ว ไปเทียบดู
ว่าตรงกันหรือไม่ แต่สิ่งที่เจอคือชื่อพลายแก้ว มีตัวกาลกิณีของคนเกิดวันอังคาร คือ ก. ไก่ เข้าอย่างจังเลย -*-
..
มาต่อประเด็นที่ 3 นะครับ
พิมพิลาไลย ชื่อนี้ ไม่เกี่ยวกับดวงเกิดหรือเหตุการณ์ใดเลยแต่ตั้งตามลักษณะของเจ้าตัว ดังคำกลอนว่า
"เลี้ยงมาก็ได้ห้าขวบปลาย
รูปกายงามยิ่งพริ้งเพรา
ทรวดทรงส่งศรีไม่มีแม้น
อรชนอ้อนแอ้นประหนึ่งเหลา
ผมสลวยสวยขำงามเงา
ให้ชื่อเจ้าว่าพิมพิลาไลย"
..
ประเด็นนี้ ข้อสงสัยเกิดขึ้นว่า ทำไมนางเอกชื่อยาวจัง ทั้ง ๆ ที่เป็นคนสามัญ ไม่ได้เป็นเจ้า และเมื่อเจอแหล่งอ้างอิงที่ผมยกมาจากเรื่อง สี่แผ่นดินของ มรว. คึกฤทธิ์ ปราโมทย์ ก็ดูจะขัด ๆ กัน
" ลูกทุกคน เจ้าคุณพ่อเป็นคนตั้งชื่อ และตั้งชื่อง่าย ๆ พยางค์เดียวทุกคน พลอยเคยได้ยินเจ้าคุณพ่อหัวเราะเยอะเพื่อนฝูงขุนนางบางคนที่ตั้งชื่อลูกยาว ๆ ว่าทำเทียมเจ้านาย จัญไรจะกิน อย่างที่บ้านพระพิพัฒน์ใกล้ ๆ กัน ตั้งชื่อลูกคล้องจองกันเป็นจังหวะว่า เพ็ญพิสมัย ใสสุคนธรส สดสำราญจิตต์ สนิทเสน่ห์หา..." จากข้อมูลอื่น ๆ ก็สรุปตรงกันว่า ช่วงก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครองคนธรรมดาหรือไพร่จะไม่ใช้ชื่อที่ยาวมากนัก เพราะไม่อยากทำเทียมเจ้านาย ซึ่งตรงกับ เรื่องสี่แผ่นดิน ชื่อของพลอยก็ถูกตั้งในสมัยรัชกาลที่ 5 แต่ทำไม ในสมัยพระพันวษา หรือ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ซึ่งย้อนไปไกลถึงสมัยอยุธยาจึงมีชื่อที่หรูหรานัก ( ทำให้นึกถึง ทองประศรี ศรีประจัน เทพทอง เข้าไปด้วย )
...ผมมาอ่านบทความของตัวเองดู ก็ให้กลุ้มใจ เพราะอ่านไปอ่านมามันดูขัดกันไปเสียหมดอย่างนี้
...แล้วผมจะทำอย่างไรดีครับเนี่ย
